اجرای برنامه اقدام ملی حفاظت از فوک خزری

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، به نقل از روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست، محمد طالبی متین روز سه شنبه افزود: هدف از تدوین و اجرای برنامه اقدام ملی حفاظت از فوک خزری، حفظ این گونه با ارزش، اندمیک و در معرض خطر انقراض دریای خزر است که در اولویت فعالیت‌های محیط‌زیست دریایی و تالاب‌ها قرار گرفته است.

وی اظهار داشت: از جمله اقدامات مهم این برنامه، تشکیل دبیرخانه فوک خزری در دانشگاه تربیت مدرس واحد نور بوده که تعاملات سازنده‌ای میان دانشگاه و واحد‌های اجرایی ایجاد کرده است، انتظار می‌رود این همگرایی در آینده نزدیک نتایج مثبتی در حفاظت از فوک خزری به همراه داشته باشد.

وی افزود: کارگروه‌های اجرایی استانی با محوریت ادارات کل حفاظت محیط زیست استان‌های گیلان، مازندران و گلستان و با مشارکت استانداری‌ها و سایر ذینفعان تشکیل شده است، مراکز امداد و نجات این گونه ارزشمند نیز در این سه استان تجهیز و استقرار یافته‌اند، در همین راستا، کارگاه‌های آموزشی تخصصی برای ذینفعان و محیط‌بانان برگزار شده که شامل آموزش روش‌های اصولی امداد و نجات، رهاسازی، دفن لاشه و نمونه‌برداری صحیح بوده است.

مدیر کل دفتر زیست بوم‌های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: علاوه بر این، بررسی علت تلفات این گونه و مشاهدات لاشه‌های آن در سواحل، با همکاری کشور‌های همسایه و سازمان‌های مرتبط در حال پیگیری است، امید می‌رود این برنامه جامع گامی مهم در راستای حفاظت پایدار از فوک خزری باشد.

فوک خزری تنها پستاندار بزرگترین دریاچه جهان و یکی از معروف‌ترین موجودات دریای خزر است که مدت‌هاست حال خوشی ندارد، جمعیت بیش از یک میلیونی آن در گذشته اکنون و بنا به دلایل مختلف کاهش یافته و به استناد برخی منابع به ۷۰ هزار قلاده رسیده است که همین جمعیت نیز سالانه یا در تور صیادان گرفتار می‌شوند یا گاه بر اثر تکثیر نوعی شانه‌دار مهاجم دریایی به نام «نمیوپسیس» از بین می‌روند.

طی سال‌های اخیر مشاهده لاشه‌های این گونه متفاوت آبزی در سواحل جنوبی دریای کاسپین این نگرانی را در بین دوستداران محیط زیست به وجود آورده که خطر انقراض نسل فوک‌های خزری بیش از هر زمان دیگری این جاندار دریایی را تهدید می‌کند.

بر اساس اعلام اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت، فوک خزری در فهرست جانوران آسیب‌پذیر قرار داشته و نیاز شدید به حفاظت دارد، اما این حفاظت فقط مختص ایران نیست و باید کشور‌های روسیه، ترکمنستان، قزاقستان و جمهوری آذربایجان نیز به عنوان همسایگان خزر در این زمینه مشارکت کنند.

نابودی این گونه می‌تواند اکوسیستم مازندران را به خطر اندازد، فوک‌های دریای مازندران مهاجرت سالانه منظمی دارند، آنها به دمای آب بسیار وابسته‌اند. وقتی دمای آب افزایش می‌یابد، آنها به بخش‌هایی که آب عمیق‌تر و قاعدتاً سردتر است، مهاجرت می‌کنند. فوک‌ها در تابستان، بهار و پاییز بیشتر در آب‌های نیمه جنوبی مازندران از جمله ایران زندگی و برای زایمان به مناطق یخی در شمال دریای مازندران مهاجرت می‌کنند.

نخستین و تنها مرکز حفاظت از گونه در معرض خطر فوک خزری در ایران و در سال ۲۰۱۰ رسما آغاز به کار کرد، این مرکز در جزیره آشوراده، در نزدیکی سواحل بندر ترکمن احداث شد. هدف آن نجات فوک‌های آسیب دیده، آموزش ماهیگیران، ارتقا سطح فرهنگ محیط زیستی جامعه، تحقیقات و گسترش فعالیت‌های حفاظتی به سایر کشور‌های حوزه خزر بوده است، این مرکز تا ابتدای سال ۲۰۱۸ توانست ۸۳ قلاده فوک را از مرگ نجات داده و پس از انجام درمان به طبیعت بازگرداند.