گزارش|
به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، با نگاهی به تاریخ منازعات جهانی در می‌یابیم که همواره حکومت‌ها و جریانات مختلف قدرت محور سعی در توسعه سرزمین‌های خود فراتر از مرز‌های تعریف‌شده داشتند و همین امر پای ثابت به وجود آمدن اکثر جنگ‌های تاریخی و حتی نوین محسوب می‌شود.
لزوم کشف سرزمین‌های جدید و استفاده از پتانسیل‌های طبیعی، جغرافیایی، نظامی و سیاسی آن مناطق در راستای اهداف کشور‌های غالب پای این قدرت‌طلبی را به دریا‌ها و اقیانوس‌ها کشاند.
طولی نکشید که اهمیت دریا‌ها بیش‌از پیش برای جریانات قدرت آشکار شد و هسته‌های اولیه نیروی دریایی در آن زمان شکل گرفت. با توسعه نیرو‌های دریایی و جریانات دریانوردی که با هدف کشف سرزمین‌های جدید یا تجارت تشکیل‌شده بودند تنش‌های دریایی آرام آرام سروکله‌شان پیدا شد.
از جنگ برای سرزمین‌های جدید تا دزدی دریایی و ایجاد مزاحمت برای کشتی‌های تجار وکشتی‌های تجارت برده تنها گوشه‌ای از ظرفیت‌های عظیم دریا‌ها برای استعمارگران بودند. همین امر باعث شد تا حکومت‌ها به فکر تشکیل نیروی دریایی مستقل و تخصصی حول یک سازمان مشخص بیفتند. دقیقاً مشخص نیست اولین کشوری یا نهاد قدرتی که به سمت تشکیل نیروی دریایی رفت کدام کشور است، اما گزارش‌های مختلفی نیروی دریایی ایران، یونان، مصر و فینیقی‌ها را به‌عنوان کشور‌های پیشتاز در تشکیل نیروی دریایی منظم و منسجم می‌شناسند.
توسعه نیروی دریایی به‌مرور ادامه پیدا کرد و کشتی‌سازی و استفاده از ظرفیت‌های مختلف برای بهره وری در دریا هم پای خود را به عرصه دریانوردی باز کرد. دیگر بازه زمانی‌که نقطه عطفی برای نیروی دریایی محسوب می‌شود انقلاب صنعتی است که بشر با ابزار صنعت بخت خود را در توسعه دریانوردی امتحان کرد و این پدیده خود انقلابی در صنعت دریانوردی است.
نتیجه ادغام تکنولوژی و فناوری‌های حاصل از انقلاب صنعتی با صنعت استراتژیک کشتی‌سازی و دریانوردی آن‌قدر بالا بود که «آلفرد ماهان»، دریانورد نظامی و تاریخ‌دان آمریکایی در سال ۱۸۹۰ از نیروی دریایی قدرتمند به‌عنوان کلید قدرت‌های جهانی نام برد. به اعتقاد او در این عصر دریا‌ها بیش از این‌که نقشه جدایی سرزمین‌ها از هم را بازی کنند وظیفه پیوند آنها با هم را دارند و بر همین اساس در کتابش که با نام «تأثیر و نفوذ قدرت دریایی در تاریخ» منتشر شد از ۶ مؤلفه اصلی:
۱. موقعیت جغرافیایی
۲. ویژگی‌های طبیعی
۳. حلول طول و ساحل و سمت
۴. جمعیت
۵. خصوصیات ملی
۶. خط و مشی حکومت و رهبران سیاسی
به‌عنوان عوامل قدرت دریایی یک کشور نام برد.
در واقع شکل گیری یک نظام سیاسی اقتدار محور، مستلزم تشکیل نیروی دریایی قدرتمند بود و کشور‌ها از دیرباز برای آن کوشیده اند و برنامه ریزی‌های پیچیده‌ای انجام دادند.
توسعه نیروی دریایی در ایران همواره امر چالشی بوده است و این مسله با وقوع جنگ جهانی دوم تشدید شد. در واقع نیروی دریایی پهلوی اول، شاکله کوچکی از یک نیروی دریایی مدرن بود که با حمله متفقین به ایران در شهریور ۱۳۲۰ و دوران سیاه اشغال، کاملا از هم فروپاشید به طوری که در موج اول حمله ناوگان دریایی انگلستان کشتی‌های نیروی دریایی شاهنشاهی را هدف قرار داد و فرمانده نیروی دریایی ایران، دریادار بایندر در موج حملات انگلیس به شهادت رسید. پس از پیروزی متفقین، بار دیگر نیروی دریایی تشکیل شد ولی مسله نبود یک طرح استراتژیک مناسب همواره در نیروی دریایی ایران وجود داشت.
پس از انقلاب اسلامی و ورود به جنگ تحمیلی، کشور دوباره با یک چالش سنگین امنیت دریایی مواجه شد ولی با فداکاری سربازان ایران، در طول جنگ ۸ ساله با بیش از ۶ کشور در حوزه دریایی درگیری مستقیم داشتیم و در کنار عراق، کشورک‌های عربی، آمریکا و حتی شوروی هم نتوانستند امنیت دریایی کشور را به خطر بیندازند و نیروی دریایی ارتش و سپاه ضامن امنیت ملی ایران بودند.
بدون شک از بزرگ‌ترین پیروزی‌های دوران جنگ تحمیلی، عملیات موفق مروارید بود که طی آن نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با پشتیبانی نیروی هوایی ارتش کل شاکله نیروی دریایی عراق را از بین برد و آن را تا پایان جنگ عملا بی اثر کرد. عملیات مروارید بزرگ‌ترین پیروزی دریایی معاصر ایران در یک نبرد کلاسیک که در روز ششم و هفتم آذر ۱۳۵۹ وارد فاز اجرایی شد.
گزارش روزنامه‌های وقت از عملیات مروارید
اثر عملیات مروارید محدود به مسائل نظامی نبود و در فرایند صادرات و واردات عراق اخلال سنگینی ایجاد کرد و ضرر میلیارد دلاری را نصیب رژیم بعثی کرد.
عملیات مروارید، پس از عملیات موفقیت‌آمیز دریایی موسوم به شهید صفری به منظور تخریب سکو‌های نفتی البکر و الامیه به اجراء در آمد. اجرای این عملیات دارای سه مرحله؛ استقرار تکاوران روی اسکله، عملیات دریایی، عملیات هوایی بود.
در این عملیات پایگاه‌های نفتی البکر و الامیه در حمله تکاور‌های ارتش و موشک‌های نداجا به طور کامل از خدمت خارج شد و نیروی دریایی عراق هم متحمل آسیب‌های فراوانی شد در این عملیات ناوچه پیکان رشادت‌های زیادی نشان داد و در روز ۷ آذر و پس از پایان موفق در حملات فوجی جنگنده‌ها و یک ناوچه اوزای عراقی مورد هدف موشک‌ها قرار گرفت و در خلیج پارس جاودانه شد.
از آخرین تصاویر ناوچه پیکان نداجا قبل از جاودانه شدن در روز ۷ آذر در جریان عملیات مروارید، این ناوچه ساخت فرانسه بود
نمونه ساخت ایران با همان شماره بدنه، نام و طراحی مشابه بروزتر که در سال ۱۳۸۲ ساخته شد و در نداجا عملیاتی است
پس از اعلام خبر موفقیت عملیات مروارید و نتیجه شگفت آور این عملیات، حضرت امام خمینی (ره) راجع به سلحشوری سربازان دریایی ایران بیان کردند: رویارویی نیروی دریایی ارتش با دشمن و آن همه افتخارات رزم، رشادت، شهامت و شهادت نشان‌هایی از اقتدار و اعتبار این نیروی بزرگ و سرافراز است؛ و بنا به فرمان امام خمینی (ره) هفتم آذر به دلیل موفقیت عملیات مروارید و جانفشانی پرسنل ناوچه پیکان، روز نیروی دریایی نام گذاری شد.
امروزه نیروی دریایی ارتش تولید کننده انواع شناور مدرن نظامی است و از ناوچه‌های سبک گشت ساحلی، تا فریگیت‌های رزمی و ناو بالگردبر را به طور بومی ساخته و در سازمان رزم خود عملیاتی کرده است.
فریگیت دنا و ناوبندر مکران در عملیات دریانوردی در آب‌های قاره آمریکا، برزیل ۱۴۰۱
نیروی دریایی ارتش در سال ۱۳۸۸ با تدبیر فرماندهی کل قوا نیروی راهبردی شد و منطقه عملیاتی آن به اقیانوس‌ها تسری پیدا کرد. حوزه عملیاتی نیروی دریایی ارتش در ۷ آذر ۱۴۰۳ محدود به خلیج فارس و دریای مکران نبوده و دریانوردان نظامی ایران، حوزه دریانوردی ایران را تا آب‌های انگلیس، فرانسه و حتی آمریکا افزایش داده اند.
نیروی دریایی ارتش امروزه در کنار قدرت‌های دریایی دنیا در آب‌های آزاد عملیات رزمی اطلاعاتی انجام می‌دهد و همانند دلاوران ناوچه پیکان تا آخرین جان، به دفاع از منافع ایران پرداخته است.
نوشته: سیدنویدرضا موسوی
ارسال نظرات