به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، هواگرد‌های بی‌سرنشین رزمی، که به اختصار UCAV (Unmanned Combat Aerial Vehicle) یا پهپاد‌های رزمی نامیده می‌شوند، به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین فناوری‌های نظامی در دهه‌های اخیر شناخته می‌شوند. این هواگرد‌ها بدون نیاز به خلبان انسانی درون خود، قادر به انجام مأموریت‌های مختلف نظامی هستند در نبرد‌های قرن ۲۱ نقش محوری ایفا می‌کنند.
این هواگرد‌ها به وسیله سیستم‌های کنترل از راه دور یا به صورت خودکار با استفاده از برنامه‌ریزی‌های از پیش تعیین شده عمل می‌کنند. این هواگرد‌ها می‌توانند به انواع مختلفی از تجهیزات نظامی مانند موشک‌ها، بمب‌ها و سیستم‌های شناسایی مجهز شوند. پهپاد‌های رزمی معمولاً برای انجام مأموریت‌های شناسایی، نظارت، و حملات هوایی به کار می‌روند که تبلور عملیاتی آنان برای ایران، جنگ سوریه و قره باغ بوده است.
اهمیت هواگرد‌های بی‌سرنشین رزمی
۱: کاهش خطرات جانی: با استفاده از پهپادها، نیاز به حضور خلبانان در مناطق خطرناک کاهش می‌یابد، که این امر به کاهش تلفات انسانی در عملیات‌های نظامی کمک میکند و عامل مهمی در حفظ نیروی انسانی است.
۲: افزایش دقت و کارایی: پهپادها می‌توانند با دقت بالا و بدون نیاز به استراحت، مأموریت‌های طولانی‌مدت را انجام دهند. این ویژگی به افزایش کارایی و دقت در عملیات‌های نظامی منجر می‌شود و مصائب روانی و جسمانی نیروی انسانی را هم ندارد گرچه تیم هدایت در اتاق عملیات به طور مستمر حضور دارند.
۳. هزینه‌های کمتر: در مقایسه با هواپیما‌های سرنشین‌دار، پهپادها هزینه‌های عملیاتی و نگهداری کمتری دارند، که این امر به صرفه‌جویی در بودجه نظامی کمک میکند و هزینه هر سورتی پرواز از چند صد هزار دلار به زیر هزار دلار کاهش پیدا میکند.
۴:انعطاف‌پذیری بالا: پهپادها می‌توانند در انواع مختلفی از مأموریت‌ها، از جمله شناسایی، نظارت، و حملات هوایی، به کار گرفته شوند. این انعطاف‌پذیری به نیرو‌های نظامی امکان می‌دهد تا به سرعت به تغییرات در میدان نبرد واکنش نشان دهند و سرعت تطبیق پذیری بالاتری نسبت به ساختار‌های کلاسیک دارد.
۵:پشتیبانی اطلاعاتی: پهپادها می‌توانند اطلاعات دقیق و به‌روز از وضعیت دشمن و محیط عملیاتی جمع‌آوری کنند، که این اطلاعات برای تصمیم‌گیری‌های استراتژیک حیاتی است و در طرح ریزی عملیات نقش اساسی ایفا میکند و مثابه چشم ناظر فرماندهی است.
۶:عملیات با سرعت بالاتر: به دلیل پیچیدگی فنی کمتر و خطر کمتر در محاسبات عملیاتی (مثلا عامل تلفات انسانی ندارد) طراحی و اجرای عملیات سرعت بالاتری دارد و بازدهی بالاتری نسبت به هواگرد‌های سرنشین دار دارد.
هواگرد‌های بی‌سرنشین رزمی به عنوان یکی از ابزار‌های کلیدی در جنگ‌های مدرن، نقش مهمی در افزایش کارایی و کاهش خطرات جانی در عملیات‌های نظامی ایفا می‌کنند و هر کشوری طیف متنوعی از پهپادها شامل انتحاری، شناسایی و نظارت، جنگ الکترونیک، پدافندی، حمل و نقل و رزمی را عملیاتی کرده است.
پهپاد‌های فطرس، شاهد ۱۲۹، شاهد ۱۹۱، کمان ۱۲، کمان ۲۲، مهاجر ۴، مهاجر ۶، مهاجر ۱۰، ابابیل ۴، ابابیل ۵، شاهد ۱۳۹، شاهد ۱۴۷ و شاهد ۱۴۹ نمونه‌هایی از پهپاد‌های رزمی ساخت ایران هستند. بین پهپاد‌های نام برده دو نمونه شاهد ۱۲۹ و مهاجر ۶، با تعداد بالاتری تولید شدند و شاهد ۱۲۹ هم ستون فقرات نیروی پهپادی سپاه به شمار میرود.
پهپاد شاهد ۱۴۹ که با نام "غزه" هم شناخته می‌شود پلتفرم جدید نیروی هوافضای سپاه به عنوان پهپاد رزمی آینده است و از پهپاد‌های اصلی میدان نبرد ایران به شمار میرود. به سبب بهره بردن از موتور توربوپراپ و قدرت حمل تسلیحات و مداومت پروازی بالا این پهپاد در حال حاضر قدرتمند‌ترین پهپاد رزمی عملیاتی کشور است.
نیروی هوافضا سپاه در روز ۳۱ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۰ از پهپاد غزه رونمایی کرد. این پهپاد با وزن برخاست ۳۱۰۰ کیلوگرم توانایی حمل ۱۳ بمب را در پرواز‌های عملیاتی تا شعاع بیش از ۲۰۰۰ کیلومتری دارد. پهپاد غزه علاوه بر کاربرد‌های نظامی، در زمینه‌های غیرنظامی همچون پایش محیط زیست و جنگل‌ها و... نیز کاربرد دارد.
با توجه به طراحی پهپاد و ویژگی‌های فنی این نسخه از پهپاد‌های شاهد را باید نمونه بومی پهپاد آمریکایی ام کیو ۹ ریپر دانست که پهپاد اصلی رزمی آمریکایی‌ها محسوب می‌شود. در مصاحبه سردارحاجی زاده با برنامه ثریا در سال ۹۷ عنوان شد که پهپاد ام کیو ۹ به غنیمت نیرو‌های ایرانی در آمد.
راجع به سیستم تسلیحاتی غزه باید گفت که غزه توانایی حمل تمام مهمات هواپرتاب هدایت شونده ساخت ایران را تا وزن ۵۰۰ کیلوگرم دارد و تا ۱۳ بمب را در یک عملیات حمل میکند. همچنین این پهپاد توانایی حمل بمب درون بدنه را دارد که برای اولین بار چنین سیستمی در یک پهپاد ایرانی عملیاتی شده بود.
محفظه چرخان بمب‌های حمل شده داخل بدنه غزه
سری بمب‌های قائم، سدید، آرمان، بالابان، یاسین و موشک‌های سری الماس، سدید و حیدر و.... قابلیت نصب و عملیات روی پهپاد سنگین شاهد ۱۴۹ (غزه) را دارند.
لود یک بمب ناشناس روی پهپاد غزه، این بمب روی جنگنده سوخو ۲۲ هم نصب می‌شود.
در زمینه موتور، این پهپاد اولین پهپاد ایرانی بود که موتور توربوپراپ بهره میبرد. موتور توربوپراپ که در واقع به همان موتور‌های پراپلر‌دار (ملخ دار) گفته می‌شود، نوعی موتور توربینی گازی با ویژگی‌های خاص و منحصر به فرد نسبت به نمونه‌های پیستونی است.
راجع به نمونه موتور مورد استفاده دو احتمال مطرح است:
۱: موتور آمریکایی Honeywell TPE۳۳۱ که روی هواپیما‌های سبک و پهپاد‌های مشابه ساخت آمریکا و غرب استفاده می‌شود (مانند ام کیو ۹)، تامین این موتور به واسطه بازار گسترده جهانی چندان چالشی نیست ولی به سبب تحریم ها، گزینه مناسبی نیست و سابقه حضور عملیاتی در ایران را هم ندارد.
۲:موتور کانادایی PT۶: گزینه دیگر که در بازار‌های جهانی با تعداد بالا موجوده پی تی ۶ ساخت کانادا است که سپاه هم سابقه طولانی کار کردن با ان را دارد. در واقع از دهه شصت این موتور به واسطه خرید جنگنده سبک پی سی ۷ توسط ارتش و توکانو توسط سپاه وارد کشور شد و به واسطه محبوبیت شدید در حوزه هوانوردی امکان تامین آن بسیار بالاتر است و در ضمن بازسازی و تعمیرات کامل در ایران، ارتقاپذیری کامل توسط متخصصان ایرانی هم دارد و موتور اصلی غزه، با احتمال بسیار بالا همین موتور است.
بازدید سردار سلامی و موتور توربوپراپ (احتمالا PT۶) منصوب روی غزه
توکانو سپاه و موتور پی تی 6 منصوب روی آن
پهپاد غزه در حال حاضر سنگین‌ترین و پیشرفته‌ترین پهپاد رزمی عملیاتی ساخت ایران است که در پایگاه پهپادی کاشان سپاه مستقر شده است. این پلتفرم کیفیت عملیاتی بالایی دارد و ضمن تامین صد در صدی نیاز داخلی کشور، بازار گسترده صادراتی دارد.
در کنار مصارف نظامی، پهپاد غزه گزینه استثنایی برای ماموریت‌های سازمان‌های نقشه برداری، هواشناسی، محیط زیست، جنگلبانی، امداد و نجات هلال احمر (مثلا یافتن کوهنوردان گمشده)، راهداری و حمل و نقل جاده ای، پایش ترافیکی، سازمان منابع طبیعی و سازمان ملی زمین و مسکن است که مینواند چشم ناظر طراحان و برنامه ریزان دولتی باشد. با توجه به عملکرد محصولات پیشین صنایع شاهد امید است نظاره گر عملیات‌های این محصول ساخت ایران، در دفاع از کیان ایران و دفاع از آسمان محور مقاومت باشیم.
نوشته: سیدنویدرضا موسوی