گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو به نقل از الجزیره؛ مرکز جهانی پژوهش‌های علوم سیاسی و شرکای آن اخیراً مطالعه‌ای علمی منتشر کردند که با عنوان "چرا آفریقایی‌ها فرانسه را رد می‌کنند؟" به بررسی این موضوع پرداخته است. این مطالعه به دنبال دلایل تنفر روزافزون از فرانسه، به‌ویژه در منطقه ساحل آفریقا و کشورهای فرانسوی‌زبان غرب این قاره، بوده است.
این مطالعه نظرسنجی از بیش از ۵۰۰ نفر در حوزه‌های مختلف را شامل می‌شود که از پنج کشور فرانسوی‌زبان یعنی چاد، بنین، ساحل عاج، کامرون و گابن انتخاب شده‌اند. این کشورها به‌طور کلی مواضع معتدلی نسبت به سیاست‌های فرانسه دارند و نسبت به کشورهایی مانند نیجر، بورکینافاسو، مالی و سنگال که سیاست‌های فرانسه را به شدت رد می‌کنند، کم‌تنش‌تر هستند.
فرانسه، منفورتر از همیشه در آفریقا
این پژوهش سعی کرد دلایل و انگیزه‌های آنچه را که احساس عمومی ضدفرانسه خوانده می‌شود، بررسی کند. آیا این احساس ناشی از تبلیغات رسانه‌ای خارجی است، یا عوامل داخلی و منافع ملی در این موضوع دخیل هستند؟
بیشتر شرکت‌کنندگان در این مطالعه از به‌کار بردن اصطلاح تنفر از فرانسه خودداری کردند و آن را ساخته رسانه‌های فرانسوی دانستند که می‌خواهند این مخالفت‌ها را به‌عنوان واکنش‌های عاطفی و غیرمنطقی نشان دهند.
آن‌ها تأکید کردند که این مخالفت نه بر اساس تبلیغات، بلکه بر پایه دلایل محکم و منطقی است. مخالفت آفریقایی‌ها نه با مردم فرانسه، بلکه با سیاست‌های استعماری و غیرعادلانه فرانسه در منطقه است که از دوران استعمار تا به امروز ادامه داشته است.
پژوهش نشان داد که آفریقایی‌ها خصومتی با شهروندان فرانسوی ندارند و تعداد زیادی از فرانسوی‌ها در کشورهای غرب آفریقا بدون احساس تهدید یا تبعیض زندگی می‌کنند.
اما در عین حال، آفریقایی‌ها سیاست‌های فرانسه را به شدت نقد می‌کنند. در مقایسه، آفریقایی‌ها نسبت به فرانسوی‌ها تحمل بیشتری دارند، زیرا هیچ حزب سیاسی در آفریقا وجود ندارد که علناً ضد خارجی‌ها یا ضد فرانسوی‌ها باشد، در حالی که در فرانسه احزاب زیادی وجود دارند که علیه مهاجران آفریقایی فعالیت می‌کنند.
نقش روسیه در آفریقا
مطالعه به نقش روسیه در منطقه ساحل آفریقا نیز پرداخته است، جایی که نفوذ فرانسه به‌طور چشمگیری کاهش یافته و روسیه در حال گسترش حضور خود است.
در پاسخ به این پرسش که آیا تبلیغات روسی باعث ایجاد موج مخالفت با فرانسه شده است، شرکت‌کنندگان این دیدگاه را رد کردند و آن را نشانه وسواس فرانسه نسبت به نقش رو به رشد روسیه دانستند.
مطالعه تأکید کرد که آفریقایی‌ها به‌طور مستقل قادر به تشخیص منافع خود هستند و رفتار فرانسه که تصمیمات آن‌ها را تحت تأثیر دخالت خارجی می‌داند، موجب تشدید مخالفت‌ها شده است.
رفتار متکبرانه امانوئل ماکرون
یکی از عوامل اصلی مخالفت آفریقا با فرانسه، رفتار متکبرانه و خودبرتر بین امانوئل ماکرون عنوان شده است. شرکت‌کنندگان در مطالعه معتقد بودند که ماکرون نه تنها نسبت به مردم عادی آفریقا، بلکه حتی نسبت به رؤسای جمهور آفریقایی نیز رفتار تحقیرآمیزی دارد.
به‌عنوان مثال، در اجلاس سال ۲۰۲۰ فرانسه و آفریقا در شهر پو، ماکرون با رؤسای جمهور آفریقایی حاضر همانند دانش‌آموزانی رفتار کرد که باید وظایف تعیین‌شده از سوی او را انجام دهند.
ضعف نظامی فرانسه در منطقه
یکی دیگر از دلایل نارضایتی آفریقایی‌ها، ناکارآمدی فرانسه در تأمین امنیت منطقه عنوان شده است. به‌رغم حضور نظامی فرانسه از سال ۲۰۱۲ در مالی، امنیت این کشور و کل منطقه به‌شدت رو به وخامت گذاشته است.
آفریقایی‌ها اکنون عملکرد نظامی فرانسه را با حمایت مؤثر روسیه مقایسه می‌کنند و ضرب‌المثلی رایج شده است که می‌گوید: «فرانسه آنچه خود می‌خواهد به ما می‌دهد، اما روسیه آنچه ما نیاز داریم به ما می‌دهد.»
از دیگر انتقادات، رویکرد دوگانه فرانسه نسبت به دموکراسی است. به‌عنوان مثال، فرانسه از انتقال قدرت به محمد ککا در چاد حمایت کرد، در حالی که کودتای نیجر را محکوم کرد. این تناقضات، اعتماد آفریقایی‌ها به فرانسه را تضعیف کرده است.
مطالعه همچنین به موضوع فرانک آفریقایی پرداخت، ارزی که فرانسه آن را از سال ۱۹۴۵ بر مستعمرات سابق خود تحمیل کرده است. بیش از ۹۵ درصد شرکت‌کنندگان خواهان خروج کشورشان از این نظام پولی شدند که آن را عامل اصلی ضعف اقتصادی خود می‌دانند.
این مطالعه تأکید می‌کند که مخالفت آفریقایی‌ها با فرانسه یک واکنش عاطفی نیست، بلکه نتیجه سیاست‌های استعماری و مداخله‌جویانه فرانسه است. موج نارضایتی آفریقا نه تنها متوقف نشده، بلکه در حال گسترش است و سیاست‌های فرانسه دلیل اصلی آن است. می‌توان گفت که « خود کرده را تدبیر نیست»