به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو، ساسان سوری، حضور سگها در خیابانها و پارکها به یک معضل اجتماعی در بسیاری از شهرها تبدیل شده است. در حالی که این پدیده از نظر برخی افراد به عنوان یک نوع ارتباط با حیوانات خانگی و ترویج مهربانی و دوستداری نسبت به موجودات زنده مطرح میشود، اما تاثیرات منفی آن بر برخی گروههای اجتماعی و فرهنگی قابل چشمپوشی نیست. سوال این است که فارغ از اینکه در واقعیت امر این اقدامات مهربانی به حیوانات محسوب میشود یا تضییع حقوق حیوانات و حتی فرض را بر این بگیریم که حرف آنهایی که طرفدار اقداماتی مثل سگ گردانی در خیابان هستند درست باشد، آیا میتوان به بهانه دوستی با حیوانات حقوق شهروندان به خصوص کودکان را تضییع کرد و امنیت روانی و جسمی کودکانی که در خیابانها و پارکها حضور دارند را از بین برد؟
یکی از اصلیترین مسائل و آسیبهایی که حضور سگها در مکانهای عمومی به همراه دارد، تاثیرات منفی آن بر روان کودکان و زنان باردار است. بسیاری از کودکان به دلیل ترس یا عدم آشنایی با سگها از آنها میترسند. این ترس میتواند به مرور زمان به یک نوع اختلال روانی مانند ترسهای شدید یا اضطراب تبدیل شود که در موارد خاص، ممکن است زندگی اجتماعی کودک را تحت تاثیر قرار دهد. حتی در برخی موارد، ممکن است این ترس به حدی برسد که کودک از محیطهای عمومی دوری کند.
دکتر «سیمین یزدی»، روانشناس و متخصص در حوزه کودکان، در این زمینه میگوید: "ترس از سگها در کودکان میتواند به سرعت به یک اختلال اضطرابی تبدیل شود. این ترسها در بسیاری از مواقع نه تنها محدود به محیطهای عمومی نیست، بلکه بر روی روابط اجتماعی کودک نیز تاثیر میگذارد. این امر ممکن است به یک مشکل بزرگ در فرآیند رشد اجتماعی و مهارتهای فردی او تبدیل شود.
حضور سگها در فضاهایی که کودکان در آن به بازی و تفریح میپردازند، میتواند باعث اختلال در روند طبیعی رشد آنها شود. برای مثال، یک کودک ممکن است به دلیل ترس از سگها از بازی با سایر کودکان یا از حضور در پارکها خودداری کند که این مسئله باعث انزوا و مشکلات اجتماعی در آینده او میشود. همچنین، در مواردی که سگها به دلایل مختلف از جمله عدم تربیت صحیح صاحب خود، رفتارهای تهاجمی از خود نشان میدهند، ممکن است این ترسها و اضطرابها شدت یابد.
زنان باردار نیز از دیگر اقشار آسیبپذیر در برابر حضور سگها هستند. بسیاری از زنان باردار به دلیل تغییرات هورمونی و فیزیکی که در دوران بارداری تجربه میکنند، ممکن است حساسیت بیشتری نسبت به محیطهای اطراف خود داشته باشند. حضور سگها در پارکها و خیابانها میتواند برای آنها استرسزا باشد. این استرسها ممکن است تاثیرات منفی بر سلامت مادر و جنین داشته باشد. بهویژه اگر سگها در رفتار خود پرخاشگری نشان دهند یا بدون قلاده در حال دویدن باشند، این موضوع میتواند خطراتی را برای زنان باردار ایجاد کند.
دکتر «فرشاد محمدی»، متخصص زنان و زایمان، در این باره میگوید: "استرس بیش از حد در دوران بارداری میتواند بر سلامت مادر و جنین تاثیر منفی بگذارد. مواجهه با عوامل استرسزا مانند ترس از سگها میتواند موجب فشار خون بالا، مشکلات در رشد جنین و حتی زایمان زودرس شود.
حضور سگها در خیابانها و پارکها علاوه بر آسیبهای روانی، میتواند تاثیرات منفی زیادی بر فرهنگ و هویت اجتماعی جوامع داشته باشد. در بسیاری از فرهنگها، سگها به عنوان حیواناتی خانگی شناخته میشوند که باید در محیطهای خاص و تحت نظر صاحب خود نگهداری شوند. بهویژه در جوامعی که فرهنگهای اسلامی یا سنتی حاکم است، حضور سگها در اماکن عمومی میتواند باعث بروز مسائل ضد فرهنگی و مذهبی شود.
دکتر «محمود صالحی»، جامعهشناس و متخصص در امور فرهنگی، در این زمینه میگوید: "حضور سگها در اماکن عمومی ممکن است موجب ایجاد تنشهای فرهنگی در جوامعی شود که در آنها اعتقادات مذهبی و فرهنگی نقش پررنگی دارند. در برخی از این جوامع، سگها به عنوان حیواناتی ناپاک شناخته میشوند و بنابراین حضور آنها در اماکن عمومی باعث بروز اختلافات فرهنگی و حتی مشکلات قانونی میشود.
قوانین و مقررات خاصی در برخی کشورها، در رابطه با حضور سگها در اماکن عمومی وجود دارد. این قوانین نه تنها برای حفظ بهداشت و سلامت عمومی است بلکه بر اساس باورهای مذهبی و فرهنگی جوامع طراحی شده است. حضور سگها در پارکها و خیابانها در برخی جوامع ممکن است بهویژه برای افرادی که با دین و سنتهای خاص خود زندگی میکنند، نارضایتیهایی ایجاد کند و حضور آنها در اماکن عمومی ممکن است احساسات مذهبی و فرهنگی جامعه را جریحهدار کند.
یکی دیگر از مسائلی که در سالهای اخیر مطرح شده، تمایل برخی افراد به جایگزینی سگها به جای فرزند است. در برخی جوامع، به ویژه در میان جوانان و زوجهای بدون فرزند، سگها به عنوان یک نوع عضو خانواده شناخته میشوند. این جایگزینی به خصوص در جوامعی که آمار زاد و ولد کاهش یافته است، نمود بیشتری دارد. به عبارت دیگر، برخی افراد ترجیح میدهند که از سگها به جای بچهها مراقبت کنند و انرژی و وقت خود را صرف تربیت آنها کنند.
درحالی که وجود این نگرش میتواند تاثیرات منفی بر ساختار خانواده و فرهنگ اجتماعی داشته باشد. یکی از مهمترین آسیبها این است که توجه و محبت بیش از حد به سگها میتواند افراد را از مسئولیتهای اجتماعی و انسانی خود دور کند. تربیت سگها به جای فرزند میتواند باعث شود که افراد از نقشهای اصلی خود در جامعه غافل شوند و نتوانند به مسئولیتهای انسانی خود در قبال خانواده و جامعه عمل کنند.
دکتر «محمود سلطانی»، روانشناس و مشاور خانواده، در این زمینه میگوید: "نگرش به سگها به عنوان جایگزین فرزند ممکن است باعث دوری از مسئولیتهای اصلی زندگی و کاهش تمایل به تشکیل خانواده شود. این موضوع میتواند تاثیرات منفی بر سلامت روانی افراد و همچنین بر ساختار اجتماعی جامعه داشته باشد.
علاوه بر این، این پدیده ممکن است باعث شود که افراد نسبت به تربیت فرزند و آیندهنگری برای نسلهای بعدی کمتوجه شوند. در جوامعی که کاهش نرخ تولد یکی از مشکلات اساسی به شمار میرود، این پدیده میتواند عمق بحرانهای اجتماعی و اقتصادی را افزایش دهد. جایگزینی سگ به جای بچه نه تنها به بحرانهای جمعیتی دامن میزند، بلکه بر فرهنگهای متنوع و سنتهای قدیمی که به فرزندآوری و تربیت نسلهای بعدی ارزش میدهند، تاثیر منفی میگذارد.
در آخر باید خلاصه بگوییم که حضور سگها در خیابانها و پارکها، اگرچه از نظر برخی افراد به عنوان یک نوع دوستداری حیوانات دیده میشود، اما تاثیرات منفی زیادی بر گروههای مختلف اجتماعی، از جمله کودکان، زنان باردار و حتی فرهنگ اجتماعی دارد. این پدیده نه تنها میتواند به آسیبهای روانی و اضطرابهای مختلف منجر شود، بلکه بر مشکلات فرهنگی و اجتماعی نیز افزوده و به جایگزینی سگها به جای فرزند در برخی خانوادهها دامن میزند. بنابراین، ضروری است که جامعه نسبت به این مسئله آگاهتر شده و در راستای حفظ سلامت روانی و فرهنگی افراد، تدابیر مناسب اتخاذ کند.