تعرفه‌های ترامپ زیر ذره‌بین؛ منفعت ملی یا بحران جهانی؟

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو: تعرفه‌ها یکی از ابزار‌های اقتصادی هستند که دولت‌ها برای کنترل و مدیریت واردات و صادرات کالا‌ها از آنها استفاده می‌کنند. این ابزار معمولاً به منظور حمایت از صنایع داخلی در برابر رقابت خارجی و کاهش کسری تجاری به کار می‌رود. با این حال، اعمال تعرفه‌ها می‌تواند عواقب گسترده‌ای در سطح جهانی داشته باشد و به تغییرات اساسی در روابط تجاری و سیاسی منجر شود. در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ، این ابزار به‌طور بی‌سابقه‌ای در سیاست‌های تجاری آمریکا استفاده شد. ترامپ به‌ویژه در راستای شعار "اول آمریکا" که در کمپین انتخاباتی خود مطرح کرد، تعرفه‌های سنگینی را بر کالا‌های وارداتی از کشور‌های مختلف اعمال کرد.

تعرفه‌های ترامپ و اهداف آن

ترامپ در ماه‌های پایانی ریاست‌جمهوری خود، مجموعه‌ای از تعرفه‌های گسترده بر واردات از کشور‌های مختلف اعلام کرد. این تعرفه‌ها شامل افزایش ۱۰ تا ۵۴ درصدی بر کالا‌های وارداتی از اتحادیه اروپا، چین، ویتنام، آفریقای جنوبی، ژاپن، تایوان، کره جنوبی و سایر کشور‌ها بود. هدف اصلی این سیاست، تقویت رقابت‌پذیری صنایع آمریکایی، کاهش کسری تجاری و محافظت از امنیت اقتصادی و ملی آمریکا اعلام شده است.

رئیس‌جمهور آمریکا در توضیح این سیاست‌ها گفته بود که آمریکا دیگر نباید اجازه دهد که اقتصادش به‌طور ناعادلانه تحت فشار واردات ارزان از سایر کشور‌ها قرار گیرد. طبق ادعای کاخ سفید، این تعرفه‌ها می‌تواند به کاهش کسری تجاری آمریکا کمک کرده و به حفظ شغل‌ها و افزایش تولید داخلی منجر شود. کارولین لیویت، سخنگوی مطبوعاتی کاخ سفید، در توضیح این سیاست‌ها گفته بود: «آن روز‌هایی که آمریکا غارت می‌شد، از فردا تمام می‌شود. کارگران و کسب‌وکار‌های آمریکایی تحت ریاست‌جمهوری ترامپ در اولویت قرار خواهند گرفت.»

واکنش‌های جهانی به سیاست‌های تعرفه‌ای ترامپ

اعمال این تعرفه‌ها بلافاصله واکنش‌های شدیدی در سطح جهانی به دنبال داشت. بسیاری از کشور‌های تجاری مهم جهان، از جمله چین، اتحادیه اروپا، ژاپن و کانادا، اقداماتی تلافی‌جویانه را علیه آمریکا انجام دادند. در این میان، چین، که یکی از بزرگترین شرکای تجاری آمریکا است، اعلام کرد که از ساعت ۱۰ آوریل (۲۱ فروردین) تعرفه‌های اضافی ۳۴ درصدی بر کالا‌های وارداتی از آمریکا اعمال خواهد کرد.

کمیسیون تعرفه شورای دولتی چین همچنین به تعلیق صلاحیت چندین شرکت آمریکایی برای صادرات به چین پرداخت و تدابیر کنترلی صادراتی را برای هفت دسته از خاک‌های کمیاب نیز اعلام کرد. این اقدام‌ها در پاسخ به سیاست‌های تعرفه‌ای ترامپ صورت گرفت و نگرانی‌ها را در مورد بروز یک جنگ تجاری جهانی افزایش داد.

از دیگر واکنش‌ها می‌توان به مواضع اتحادیه اروپا و برخی از کشور‌های دیگر اشاره کرد. اورسولا فون درلاین، رئیس کمیسیون اروپا، اعلام کرد که اتحادیه اروپا آماده است تا اقداماتی تلافی‌جویانه برای حفاظت از منافع خود انجام دهد. همچنین، نخست‌وزیر کانادا، مارک کارنی، در گفتگویی با ترامپ تاکید کرد که تمام تلاش‌ها برای تضعیف کانادا را رد خواهد کرد.

آسیب‌های اقتصادی تعرفه‌ها بر آمریکا

با وجود ادعای ترامپ مبنی بر اینکه تعرفه‌ها به نفع اقتصاد آمریکا خواهند بود، بسیاری از کارشناسان اقتصادی و تحلیلگران معتقدند که این سیاست‌ها می‌تواند آسیب‌هایی جدی به اقتصاد کشور وارد کند. اولین اثر منفی این سیاست‌ها، افزایش هزینه‌های تولید برای شرکت‌های آمریکایی است. بسیاری از شرکت‌های آمریکایی که در کشور‌های دیگر محصولات خود را تولید می‌کنند، مجبور خواهند شد تا هزینه‌های اضافی را برای تأمین مواد اولیه و قطعات از خارج بپردازند. این امر می‌تواند به افزایش قیمت کالا‌ها در بازار داخلی آمریکا منجر شود و در نهایت رفاه مصرف‌کنندگان آمریکایی را کاهش دهد.

یانیس واروفاکیس، وزیر سابق دارایی یونان و تحلیلگر اقتصادی، در مصاحبه‌ای با بی‌بی‌سی به این نکته اشاره کرد که این سیاست‌ها می‌تواند به بحران‌های اقتصادی مشابه بحران سال ۱۹۷۱ منجر شود که در آن زمان ریچارد نیکسون با اعمال سیاست‌های مشابه، تلاش کرد تا کسری تجاری آمریکا را کاهش دهد. وی تاکید کرد که ترامپ در تلاش است تا نسخه خود از "شوک نیکسون" را ایجاد کند و باید از این تجربه‌های تاریخی درس بگیریم.

علاوه بر این، بازار‌های مالی به سرعت به این سیاست‌ها واکنش نشان دادند. در تاریخ ۴ آوریل ۲۰۱۹، پس از اعلام تعرفه‌ها، شاخص‌های اصلی بورس آمریکا بیش از پنج درصد سقوط کردند. این کاهش قابل توجه در بازار‌های مالی نشان‌دهنده نگرانی سرمایه‌گذاران از تاثیرات منفی این سیاست‌ها بر رشد اقتصادی کشور بود.

واکنش‌های کشور‌های دیگر و آسیب‌های روابط تجاری

اعمال تعرفه‌ها بر کالا‌های وارداتی از اتحادیه اروپا، چین و سایر کشور‌ها نه تنها تاثیرات منفی بر اقتصاد آمریکا دارد، بلکه می‌تواند روابط تجاری و سیاسی این کشور با متحدانش را نیز تحت تاثیر قرار دهد. برای مثال، اتحادیه اروپا که با ایالات متحده روابط تجاری گسترده‌ای دارد، به‌طور رسمی اعلام کرد که آماده است تا اقدامات تلافی‌جویانه علیه آمریکا انجام دهد. همچنین، کشور‌های دیگر مانند کانادا و مکزیک نیز در صورت نیاز اقدامات مشابهی را در دستور کار خود قرار داده‌اند.

چین، که یکی از بزرگترین صادرکنندگان کالا به آمریکا است، نیز با اعمال تعرفه‌های سنگین بر کالا‌های آمریکایی واکنش نشان داد. این تنش‌ها باعث نگرانی‌هایی در مورد احتمال بروز جنگ تجاری جهانی شد که می‌تواند اقتصاد جهانی را تحت تاثیر قرار دهد.

همچنین، کشور‌های آسیایی دیگر مانند ژاپن، تایوان و کره جنوبی نیز از این اقدامات متاثر شدند و اقداماتی برای مقابله با تعرفه‌های آمریکا در پیش گرفتند. به‌ویژه، کره جنوبی که یکی از شرکای مهم تجاری آمریکا است، نسبت به این اقدام‌ها واکنش نشان داد و نگرانی‌هایی درباره تاثیر این تعرفه‌ها بر روابط اقتصادی دو کشور ایجاد شد.

نظرات کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی

کارشناسان اقتصادی معتقدند که سیاست‌های تعرفه‌ای ترامپ می‌تواند باعث بروز مشکلات اقتصادی گسترده‌ای شود. یانیس واروفاکیس، وزیر سابق دارایی یونان، در مصاحبه‌ای با بی‌بی‌سی به این نکته اشاره کرد که این سیاست‌ها می‌تواند به بحران‌های اقتصادی مشابه بحران سال ۱۹۷۱ منجر شود که در آن زمان ریچارد نیکسون با اعمال سیاست‌های مشابه، تلاش کرد تا کسری تجاری آمریکا را کاهش دهد.

واروفاکیس تاکید کرد که در بلندمدت، سیاست‌های تعرفه‌ای ترامپ می‌تواند باعث تضعیف اقتصاد جهانی و ایجاد نوسانات بزرگ در بازار‌های مالی شود. وی همچنین اظهار داشت که کشور‌های دیگر باید تلاش کنند تا وابستگی خود را به آمریکا کاهش دهند و به دنبال ایجاد مدل‌های اقتصادی جدید برای مقابله با این سیاست‌ها باشند.

آسیب‌های ناشی از تعرفه‌ها به متحدان آمریکا

تعرفه‌های ترامپ علاوه بر آسیب به اقتصاد آمریکا، می‌تواند روابط این کشور با متحدانش را نیز تضعیف کند. به‌ویژه، اتحادیه اروپا که در گذشته شریک تجاری اصلی ایالات متحده بود، از این اقدامات آسیب زیادی خواهد دید. علاوه بر این، کشور‌های آسیایی مانند چین و ژاپن نیز به شدت تحت تاثیر این سیاست‌ها قرار خواهند گرفت.

در این میان، سیاست‌های ترامپ می‌تواند به افزایش حمایت از جنبش‌های ضدآمریکایی در کشور‌های مختلف منجر شود. همچنین، این تنش‌های تجاری می‌تواند به کاهش اعتماد بین‌المللی به ایالات متحده و تضعیف موقعیت این کشور در سطح جهانی منجر شود.

چشم‌انداز آینده سیاست‌های تعرفه‌ای ترامپ

با توجه به واکنش‌های گسترده و منفی جهانی به سیاست‌های تعرفه‌ای ترامپ، سوالاتی در مورد آینده این سیاست‌ها مطرح می‌شود. بسیاری از کارشناسان بر این باورند که پس از پایان دوره ریاست‌جمهوری ترامپ، ممکن است سیاست‌های تجاری آمریکا تغییرات قابل توجهی داشته باشد. با این حال، ترامپ تاکنون نشان داده است که اراده قوی برای ادامه این سیاست‌ها دارد و از حمایت قوی جمهوری‌خواهان نیز برخوردار است.

در نهایت، تحلیلگران اقتصادی هشدار می‌دهند که ادامه سیاست‌های تعرفه‌ای ترامپ می‌تواند به بحران‌های اقتصادی گسترده‌تری در سطح جهانی منجر شود. کشور‌های دیگر نیز باید به‌دنبال استراتژی‌های جدیدی برای مقابله با این تغییرات و کاهش وابستگی به ایالات متحده باشند.

سیاست‌های تعرفه‌ای ترامپ نه تنها بر اقتصاد آمریکا بلکه بر روابط تجاری و اقتصادی جهانی تاثیرات گسترده‌ای خواهند داشت. این سیاست‌ها می‌توانند باعث ایجاد نوسانات اقتصادی، کاهش رشد جهانی و تضعیف روابط بین‌المللی آمریکا شوند. در عین حال، کشور‌ها باید تلاش کنند تا وابستگی خود به اقتصاد آمریکا را کاهش دهند و به دنبال راه‌حل‌های جدیدی برای مقابله با این چالش‌ها باشند.