
رونمایی از ۱۵ نمایشنامه دفاع مقدس انتشارات سروش برگزار شد

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو، در این نشست منوچهر اکبرلو نویسنده و منتقد تئاتر و احمد جولایی مدرس دانشگاه، به نقد و بررسی این آثار پرداختند. در این جلسه علیرضا رحیمی مدیرعامل انتشارات سروش، سید علی کاشفی خوانساری، سلیمانی، حمید میری و اعضای گروه داستان نویسی تا ثریا از حوزه هنری نیز حضور داشتند.
در ابتدا مهدی کاموس دبیر مجوعه
«نمایشنامههای ایرانی» گفت: مشکل اساسی تئاتر در کشور ما، نمایشنامه است. فقدان مسئله انسان ایرانی، فکر ایرانی و انسان زیسته در دوران انقلاب و دوران معاصر؛ از مشکلات این حوزه محسوب میشود. عموما نمایشنامه های ما تحت تاثیر ترجمه و فرهنگ غربی نوشته میشوند. در خوشبینانه ترین حالت نمایشهای ما براساس آئینها و نمایشهای سنتی نوشته میشود. ما نمایشنامهای که بخواهد حرف انسان امروز را بزند، تقریبا کم داریم. به این نتیجه رسیدیم که در زمینه نمایشنامه ایرانی متن تولید کنیم.
نویسنده کتاب «نیایشهای نسل سرخ» گفت: در سال ۹۷ این مجموعه نوشته شد و منتشر نشد. برخلاف آنچه که ما فکر میکردیم، کسی اقبالی نسبت به چاپ این آثار نشان نمیداد. فکر میکردیم اگر نمایشنامه دفاع مقدسی بنویسیم، برای نویسندگان فرش قرمز پهن میکنند و نهادهای زیادی از ما حمایت خواهند کرد. میگفتند مگر چند تئاتر در طول سال به صحنه می روند که نمایشنامه نیاز داشته باشیم. ناشران بزرگ و معتبری، اطلاعی از اجرای بیش از ۱۰۰نمایش در هر شب در سالنهای تئاتر تهران نداشتند.
وی درباره چاپ مابقی نمایشنامهها گفت: در گام اول ۱۵ نمایشنامه را با موضوع دفاع مقدس طراحی کردیم. این نمایشنامهها بیش از آنکه به تاریخ دفاع مقدس بپردازند، به انسان دفاع مقدس توجه کردهاند. انسانی که دنیا را رها کرده است. انسانی که مشخصههای یک انسان ایرانی را دارد. هم در ایران باستان سیر میکند و تمدنی در گذشته دارد. دوران انقلاب و دفاع مقدس را درک کرده است. این انسان توانسته پلی میان خود و دنیای دیگر بزند. در دنیایی که معاداندیشی و مرگاندیشی کمتر مورد توجه است. گام دوم این مجموعه، نمایشنامههای کودک و نوجوان و سپس نمایشنامه های سبک زن گی ایرانی و اسلامی است که امیدواریم به نتیجه برسانیم.
دغدغه ایرانی روی صحنه نمایش ایرانی
منوچهر اکبرلو در این نشست گفت: خیلی خوشحالم که فرمودید این مجموعه ادامه خواهد داشت. میخواهم به شکل کلی در مورد این مجموعه صحبت کنم؛ هر نمایشنامه حال و هوای خود را دارد که باید در جای خود به آن پرداخت. همواره نگران این هستیم که جای پای فرهنگ ایرانی و انسان ایرانی در آثار هنری کجاست؟ در هنرهای نمایشی میبینیم که آدمها اغلب در ایران زندگی میکنند. اما آنچه که دیده میشود انسانهایی هستند که به گویشهای مختلف ایرانی صحبت میکنند اما خبری از زیست ایرانی نیست. منظورم این نیست که از نشانههای سبک زندگی ایرانی مانند فرش و آبگوشت و اینها در کار استفاده شود. منظور انسانی است که در ایران زندگی میکند و با مسائل جامعه ایرانی درگیر است. زیستش با همسر، روابط خانوادگی، محیط کار، اتفاقات بزرگی که در جامعه میافتد، مراسم مذهبی، ارتباط با امریکا، عید نوروز، دهه کرامت و الی آخر. اینها مسائلی است که انسان ایرانی با آن شبانه روز درگیر است و برای او ملموس است. مدل زندگی او کمتر دیده میشود.
وی افزود: نمایشنامه چیزی نیست جز بیان روابط انسانی. همواره خلا روابط انسان ایرانی در نمایش حس می شد. گاهی در بزنگاهها جریانهایی بودهاند که می خواستند نمایشنامه ایرانی بنویسند با شخصیتهای ایرانی اما در بسیاری از این آثار، زیست انسان ایرانی در سطح قرار دارد. عمیق نیست.
فکر می کنم که دوستان نمایشنامه های ایرانی براساس این دغدغه به سراغ این بخش رفتهاند. یک انسان ایرانی که طریقتش دینی و ایرانی باشد. خیلی خوشحالم که براساس این دغدغه دست به خلق نمایشنامه زدید. در دهه اخیر تعداد ناشرانی که نمایشنامه چاپ میکنند، افزایش پیدا کرده است. کمتر اثری به انسان ایرانی پرداخته است. هیچ ناشری با این رویکرد شروع به کار نکرده است.
نویسنده نمایشنامه «پینک نیک در میدان جنگ» گفت: نمود ارزشهای ایرانی و دفاع مقدس باید در زیست شخصیت پرورش پیدا کرده باشد. در نمایشنامه بابانظر یا شهید دیگری هدف چیست؟ هدف صرفا اطلاعات تاریخی نیست. بلکه میخواهیم الگویی به جامعه ارائه دهیم. هر کدام از اینها میتواند الگوی بچهها باشد. اینکه ایمان چقدر میتوان در زندگی موثر باشد. بنابراین به نظر من پرداختن به سبک زندگی ایرانی خیلی خیلی اولویت دارد.
شاید اولویت اول باشد. امیدوارم عمری باشد که ادامه مجموعه را ببینیم و لذت ببریم.
وی افزود: این مجموعه را تا جایی که دسترسی دارم معرفی خواهم کرد. در نشست ها، نمایشنامهخوانیه تا در اجرای نمایش یا مسابقات نمایشنامهنویسی شاهد این باشیم که امسال یا سالهای بعد این نمایشنامهها را روی صحنه ببینیم.
جولایی در ادامه این نشست گفت: تن آدمی شریف است به جان آدمیت. جان خمیرمایه انسان است. نفخه الهی که در انسان به ودیعه گذاشته شده است. نمایش به زندگی واقعی شباهت دارد. از ۲۵۰۰سال پیش نمایش قدمت داشته است. ارسطو، افلاطون و سایر کنشگران عرضه نمایش به شباهتهای نمایش و زندگی واقف هستند. نمایش مانور زندگی است.
علیرغم اینکه امروزه به قول استاد ناظرزاده از ادبیت نمایش کاسته شده است، اما همچنان مایههای اصلی نمایش در آن وجود دارد. نوشتن نمایشنامه صحنهای بسیار بسیار سخت است. از نوشتن این نمایشنامهها باید تقدیر و تشکر کرد. امیدوارم این پروژه ادامه دار باشد.
محمود فرهنگ در ادامه این نشست گفت: طی سالها دوستی من و دکتر کاموس خوشبختانه برآیند بسیار خوب و جدی داشت. در دورهای که ایشان در انتشارات مدرسه تشریف داشتند، پیشنهادشان برای حوزه ادبیات کودک و نوجوان، باعث تولید و نگارش ۴۵۰ نمایشنامه و چاپ آنها شد. نمایشنامه هایی برای قبل از دبستان، دبستان، راهنمایی و دبیرستان. نمایشنامههای فاخری برای ترتبیت معلم طراحی کردند. ایشان منشا خیر و برکت برای حوزه ادبیات نمایش بودند. الان هم دغدغه ایشان باعث شد که این کارها بعد از تلاشهای بسیار ایشان چاپ شد. همچنین تشکر میکنم از انتشارات سروش . طراحی روی جلد، طراحی خوبی است. با توجه به اینکه رهبر انقلاب دائم در حوزه فرهنگ دفاع مقدس توصیه میکنند و اگر ما از این گنجینه صد سال هم برداشت کنیم این گنج تمام نخواهد شد، خوشبختانه در حوزه رمان، داستان، خاطرات و مستند؛ کتابهای بسیار خوبی چاپ شده است و به نظر من ماندگاری این آثار زمانی رخ میدهد که تبدیل به ادبیات نمایشی شود.
کارگردان نمایش «خورشید کاروان» ادامه داد: تا وقتی نیاز به ماندگاری در حوزه دفاع مقدس داریم؛ جای خالی نمایشنامه دفاع مقدس بسیار حس میشود. فرهنگ ایثار و دفاع مقدس رسالتی به دوش ما میگذارد که در این حوزه کار کنیم. خیر و برکتی که شهدا به این آثار دادند، باعث چاپ آن شد. انتشارات سروش جزو انتشارات بسیار ارزشمند است و انشالله بتوانند در این حوزه آثار جدی تری را به چاپ برسانند.
رویا سلیمی نویسنده ۵ نمایشنامخ از این مجموعه گفت: خیلی ممنونم از دبیر مجموعه آقای کاموس که متنهای من را برای چاپ در این مجموعه قابل دانستند. امیدوارم که این مجموعه فتح بابی باشد برای چاپ آثار اینچنینی در حوزه دفاع مقدس. واقعیت این است که فضای تئاتر کشور نسبت چندانی با دفاع مقدس ندارد. تئاترهایی با مضامین اینچنینی بیشتر در جشنوارههای مرتبط به صحنه می روند و در جریان اصلی تئاتر کشور، حضور جدی ندارند. امیدوارم تولید متن های خوب و تاثیرگذار دغدغهمند، جای خود را در میان تئاترهای پرشمار این روزها باز کند. اولین گام برای نیل به این هدف، تولید متن و ایجاد بستری برای توجه به زیست انسان ایرانی است.
در پایان این رونمایی نویسندگان نمایشنامه ها را برای حاضرین امضا کردند و با آنها عکس دسته جمعی و یادگاری گرفتند.