ضرورت توجه کانون به سلامت روان نسل آینده و آموزش والدگری

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، این دیدار با هدف بررسی راهکار‌های مقابله با بحران‌های پس از جنگ، نقش‌آفرینی خانواده‌ها در تربیت نسل آینده، و استفاده از ظرفیت‌های کانون برای آموزش کودک و خانواده برگزار شد.

بی‌توجهی به روان کودکان در کنار حمایت‌های مادی

در ابتدای این نشست، زهرا بهروزآذر با اشاره به بحران‌های اخیر کشور و آثار روانی آن بر کودکان، گفت: «بسته‌هایی برای بازسازی خانه‌ها، تأمین اجاره‌بها و پرداخت مستمری در حال تدوین و اجراست، اما متأسفانه هیچ برنامه مشخصی برای سلامت روان به‌ویژه در بین کودکان وجود ندارد. درحالی‌که خانواده‌های شهدا یا آسیب‌دیده در هتل‌ها بسته‌های روان‌پزشکی دریافت می‌کنند، شهروندان عادی و کودکانی که از دور شاهد این بحران‌ها بوده‌اند، مورد غفلت قرار گرفته‌اند؛ بنابراین کانون پرورش فکری می‌تواند در این زمینه ورود داشته باشد.»

او پیشنهاد تشکیل یک میز مشترک میان نهاد‌های فرهنگی و تخصصی را برای طراحی برنامه‌های ویژه عبور از بحران‌های روانی کودکان مطرح کرد و افزود: «باید به ذهنیت رشد کودک در این دوران بحرانی توجه کنیم تا بتواند برای خود معنا خلق کند و از بحران عبور کند.»

ضعف آموزش والدگری؛ حلقه مفقوده نظام تربیتی

بهروزآذر در ادامه، به موضوع والدگری پرداخت و تأکید کرد: «یکی از مشکلات ژنتیکی در نظام توسعه انسانی کشور، فقدان آموزش والدگری است. ما از والدین انتظار داریم فرزندآوری را بپذیرند، اما آنها را برای پذیرش و تربیت کودک آماده نمی‌کنیم.»

او با ترسیم تغییر‌های ساختاری در خانواده‌های امروزی ادامه داد: «در گذشته مهارت‌های زندگی از طریق ساختار گسترده خانواده منتقل می‌شد، اما امروز با کاهش تعداد فرزندان، افزایش سن بارداری، و تأخیر در ازدواج، والدین حتی با مفاهیم پایه رشد کودک آشنا نیستند.»

معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، هم‌چنین به تحول‌های فناورانه و تأثیر آن بر تربیت کودکان اشاره کرد و گفت: «با ورود نسل آلفا، هوش مصنوعی، تغییر نظام‌های یادگیری و تنوع منابع رسانه‌ای، والدین باید مجهزتر از قبل باشند. پیشنهاد ما این است که کانون به عنوان نهاد متولی، پیشگام طراحی و اجرای برنامه‌های توانمندسازی والدین شود.»

او در پایان بخش نخست سخنان خود در این نشست افزود: «اگر این مسئولیت به درستی انجام نشود، باید بررسی کنیم که چه نهاد دیگری می‌تواند این بار را بر دوش بگیرد و چگونه.»

گزارشی از فعالیت‌های کانون در حوزه امنیت روانی کودکان

پس از آن حامد علامتی، مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گزارشی از فعالیت‌های کانون به‌ویژه در دوران جنگ ۱۲ روزه رژیم صهیونیستی، ایجاد قرارگاه کودک و نوجوان، پخش تولیدات کانون از طریق سکو‌های اینترنتی در این دوران، ثبت‌نام رایگان مخاطبان در مراکز کانون، تاسیس مرکز تربیت مربی برای کودک و... ارایه و بر استفاده از همه ظرفیت‌های موجود کانون برای حمایت از کودکان تاکید کرد.

او با بیان‌این‌که ما با ۲۴ میلیون کودک در ارتباط هستیم یادآور شد: کانون از عضومحوری به مخاطب‌محوری پیش رفته است و در حال تلاش هستیم تا بتوانیم در دسترس همه باشیم. محصولات ما باید در اختیار مخاطبان قرار گیرد و تنها مختص به اعضای کانون نباشد.

فرهاد فلاح، معاون فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، نیز در این نشست با تأکید بر اهمیت مشارکت خانواده‌ها در تربیت کودک، از گسترش ظرفیت‌های ارتباطی، آموزشی و فناورانه کانون برای پیوند مؤثرتر خانواده با نظام تربیتی کشور سخن گفت.

فروهر معدنی، مدیرکل آفرینش‌های فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز از طراحی بسته‌های آموزشی جدید برای تقویت چهار مهارت اصلی شامل هیجان مثبت، روابط مثبت، معنویت و مقابله با فشار روانی را در قالب بسته‌های آموزشی خبر داد و از افزایش میزان استقبال کودکان و نوجوانان از مراکز کانون سخن گفت.

زینب عاشری، مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان البرز نیز با بیان این‌که نگاه اصلی کانون این استان خانواده‌محوری است، از فعالیت‌های کانون در حوزه مادر و کودک خبر داد که به‌گفته او باعث پیوند قوی بین کانون و خانواده‌ها شده است.»

خانواده باید عامل اصلی تربیت باشد، نه نهاد جایگزین آن

زهرا بهروزآذر، معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، در این نشست مشترک با مدیران کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان پس از شنیدن گزارش‌های مدیرعامل و مسئولان این مجموعه، با ابراز خرسندی از هم‌راستایی فعالیت‌های کانون با سیاست‌های کلان دولت گفت: «نکته‌هایی که فرمودید واقعاً مایه خوشحالی من شد. دیدم که هم با رویکرد دکتر پزشکیان هماهنگ است و هم دقیقاً با دغدغه جدی ما که بیش از ۱۴ سال است دنبال می‌کنیم، هم‌راستاست. مهم‌ترین اولویت ما این است که عاملیت در همه مسائل با خانواده باشد؛ هیچ نهاد یا فردی نباید جای خانواده تصمیم بگیرد، بلکه باید کمک کنیم که خانواده‌ها خودشان کارشان را بهتر انجام دهند.»

او با اشاره به تجربه‌های قبلی در این حوزه افزود: «سال ۹۷ نخستین دانشگاهی که در حوزه خانواده ورود کرد، ما یک بسته آموزشی ویژه «دختران روز اولی» تهیه کردیم. رویکرد ما این نبود که صرفاً دختر را به مدرسه بفرستیم، بلکه خواستیم کنار خانواده‌ای باشیم که کودک‌شان، مثلاً برای اولین بار می‌خواهد روزه بگیرد. آن‌هم در گرمای مرداد. هدف، حمایت از والدینی بود که می‌خواهند در تربیت دینی فرزندشان نقشی فعال داشته باشند. آن‌وقت بسته‌ای برای خانواده‌ها طراحی شد که این مسئولیت‌پذیری را تقویت کند.»

بهروزآذر با تأکید بر اهمیت بازگشت قابلیت تصمیم‌گیری به خانواده‌ها تصریح کرد: «اگر خدمات خوبی داریم، باید این خدمات به یک روش فراگیر و ملی تبدیل شود تا فاصله طبقاتی و نابرابری‌ها کاهش پیدا کند. همه کودکان کشور، چه در مرز‌های ایران و چه در مرکز تهران، باید دسترسی برابر به محتوا و خدمات فرهنگی داشته باشند. این دسترسی برابر، یکی از مؤثرترین راهکار‌ها برای کنترل مهاجرت فرهنگی و تقویت تعلق مکانی در کودکان است.»

مراکز کانون متعلق به همه مردم است

او با تحسین زیرساخت‌ها و فضا‌های کانون، آن را «بی‌نظیر» و «منحصر‌به‌فرد» توصیف کرد و گفت: «فضا‌های کانون پرورش فکری، جزو معدود جا‌هایی است که در طول سال‌ها، هیچ‌گاه دوگانه‌ساز و شکاف‌افکن نبوده است. برخلاف برخی فضا‌های دیگر که دچار دوقطبی سیاسی یا فکری شدند، مراکز کانون همیشه متعلق به همه مردم بوده‌اند. همه احساس می‌کنند آنجا جای آنهاست. مثلاً وقتی مادران می‌آیند و در آنجا آشپزی می‌کنند یا غذا می‌پزند، نشان می‌دهد چقدر فضا برای ارتباط اجتماعی و تعلق اجتماعی آماده شده است.»

او ادامه داد: «ما در دولت به دنبال تقویت رویکرد مسجدمحوری هستیم، اما واقعیت این است که سال‌ها طول می‌کشد تا جوانان و نوجوانان دوباره به مسجد‌ها بازگردند. در حال حاضر کانون توانسته با حفظ بی‌طرفی خود، نقش مهمی ایفا کند.»

معاون رئیس جمهور در امور زنان با اشاره به نمونه‌هایی از آموزش همگانی در دیگر کشور‌ها گفت: «در چین، همه کودکان زیر ۵ سال باید آموزش‌هایی مانند امداد اولیه برای نوزاد، احترام به سالمند، آداب شهروندی و موارد پایه‌ای زندگی را ببینند. چرا ما چنین برنامه‌هایی را در ایران طراحی نکنیم؟ شما در کانون ابزار‌هایی مانند قصه‌گویی، کتاب‌خوانی، بازی‌درمانی، هنردرمانی و گفت‌و‌گو را دارید؛ باید بسته‌های قابل اجرای ملی طراحی شود.»

بسته تابستانی ارایه دهید، دولت حمایت می‌کند

بهروزآذر با پیشنهاد راه‌اندازی بسته‌ای ویژه فعالیت‌های تابستانی گفت: «ما پیشنهاد می‌کنیم از ۱۵ مرداد تا پایان شهریور، در همه مراکز کانون، کارگاه‌هایی ویژه گفت‌و‌گو، هنردرمانی، و تجربه‌محوری اجرا شود. تجربه‌هایی مثل «شنیدن»، «خروج از من‌محوری» و «گفت‌و‌گو» باید در قالب حلقه‌های گفت‌و‌گو میان والدین و کودکان شکل بگیرد. اگر این برنامه‌ها طراحی شوند، ما در نهاد ریاست‌جمهوری می‌توانیم کمک کنیم تا به مصوبه هیئت وزیران تبدیل شوند و در دولت‌های بعدی هم استمرار داشته باشند.»

او در پایان، با اشاره به وضعیت نابرابر فرهنگی در برخی استان‌ها، افزود: «در استان‌هایی مثل کرمانشاه، ایلام، خراسان شمالی یا حتی خوزستان، زیرساخت فرهنگی بسیار ضعیف است. در اسلام‌آباد غرب، سینما یا کانون فرهنگی وجود ندارد. ما اگر بتوانیم تجربه‌های موفق شما را مستند کنیم، می‌توانیم آنها را به سایر استان‌ها گسترش دهیم. نگاه ما در دولت این نیست که خودمان را معرفی کنیم، بلکه هدف این است تا کمک کنیم هر برنامه‌ای بهتر و ماندگارتر شود. امروز کانون با ظرفیت ۶هزار نفر عضو، می‌تواند پایگاهی ملی برای همه کودکان ایران باشد.»

در این نشست، لزوم حمایت روانی از کودکان در شرایط بحرانی، پیوند مؤثرتر خانواده‌ها با نظام تربیتی و بهره‌گیری هدفمند از فناوری در فرآیند آموزش مورد بحث و بررسی قرار گرفت. همچنین دو طرف بر همکاری‌های مشترک برای ارتقاء توانمندی خانواده‌ها در مواجهه با تحولات اجتماعی و تربیتی تأکید کردند.