جمشيد جم: چه كساني از «يار دبستاني من» سوء استفاده مي‌كنند؟/اولين اركست موسيقي توسط ايراني‌ها برگزار شده/براي پر شدن سالن‌ها نبايد از موسيقي پاپ استفاده كرد

گروه فرهنگي «خبرگزاري دانشجو»؛ بعد از 32 سال تلاش در عرصه موسيقي حالا ديگر شعر و موسيقي سهم اصلي زندگي اش شده. با حسرتي عميق برايمان از روزهايي مي گويد كه يار دبستاني من را فقط براي شهداي دانشجو خوانده.

 

همانهايي كه امروز ميان شعارهاي روشنفكري مان گمشان كرده ايم. دلتنگ است از جريان هاي سياسي كه ياري تنهاي دبستاني  را به گروه خود منتسب مي كنند اما از هدف او هيچ نمي دانند.

 

امروز را ميهمان دلتنگي هاي جمشيد جم بوديم. با ما همراه باشيد.
 
من استادان توانمندي داشتم چه از لحاظ محتوا و چه از لحاظ تئوريك
 
در ابتداي صحبتم مي‌خواهم از همه شهدا كه تا امروز توانسته‌ايم به خاطر خون آنها به راحتي زندگي كنيم ياد كنم و همچنين شكر خدا.

قبل از انقلاب در پي تحصيل و فعاليت در حيطه موسيقي بودم تا بتوانم به خواستگاه مورد نظر خودم دست پيدا كنم.

خاطرم هست در آن زمان به كلاس‌هاي شبانه مي‌رفتم و در محضر استادان اصيل موسيقي تلمذ مي‌كردم؛ اين استادان موسيقي چه در فضاي تئوري و چه در فضاي عمل بسيار توانمند بودند. من امروز اگر در حيطه موسيقي چيزي بلد هستم به خاطرلطف آن استادان است اما متاسفانه ديگر اين استادان در جمع ما نيستند.
 
امپرياليسم مي خواهد فرهنگ ايران را از بين ببرد/اولين اركست موسيقي هزاران سال پيش براي اولين بار توسط ايراني ها برگزار شده
 
موسيقي در آن زمان به عنوان يك ابزار پاك و سالم مورد استفاده قرار مي‌گرفت؛ اما متاسفانه الان آن چيزي كه ما در اختيار جوانان قرار داده‌ايم اين طور نيست. اگر قرار است ما در اختيار جامعه از فرهنگ و هنر مطلبي را منتقل كنيم بايد پاك و سالم باشد.

در حال حاضر ما مورد هجوم قرار گرفته‌ايم؛ امپرياليسم فرهنگ و هنر ما را مي‌خواهد نابود كند و اين اتفاق به خاطر كم‌كاري ما شدت گرفته.
 
به عنوان مثال هر دفينه‌اي كه در اماكن باستاني ما پيدا مي‌شود مانند شوش و يا سيلك كاشان به بخشي از فرهنگ و تمدن غني ما اشاره دارد؛ ما موسيقي سالم و ايراني داشته‌ايم اما متاسفانه زورگويان تاريخ نخواستند تمدن فرهنگي ما كه در اين آثار باستاني وجود دارد به نسل‌هاي بعد منتقل شود. در همين دفينه‌ها نوشته شده كه اولين اركست موسيقي را ايراني‌ها برگزار كردند تاريخ مكتوب ما 70 قرن ذكر شده در حالي كه سابقه موسيقي ايران در كتيبه‌ها به 10 هزار سال مي‌رسد.

 

اوايل انقلاب فضاي موسيقي سالم بود/رازماندگاري يار دبستاني من چه بود؟
 
موسيقي ايران خمودگي و خستگي ندارد، انقلاب كه شد با كمك مردم و نيروي هوايي 21 بهمن 57 وارد راديو شدم؛ 33 سال به عنوان كارگردان راديويي در اين حيطه فعاليت كردم و همچنان به عنوان ذره‌اي از خانواده بزرگ موسيقي در اين حيطه فعاليت مي‌كنم.

به نظر من موسيقي با حفظ مسائل اخلاقي ادامه پيدا خواهد كرد؛ در سال‌هاي اول بعد از انقلاب ما به دنبال موسيقي خوب بوديم. در آن سال‌ها به دليل انگيزه‌اي كه  بچه‌ها داشتند باعث شد آثاري ساخته شود كه تاثيرات طولاني مدت و مطلوبي بر روي جامعه به وجود بياورد؛ مانند آهنگ يار دبستاني من.

اگر دقت كنيد، اين سرود تا نسل چهارم ادامه پيدا كرده، با اينكه مربوط به 32 سال پيش است. زمان و مكان هر قدر هم مهم باشد اگر شعرو موسيقي ماندگار باشد مي تواند اثر را به نسل هاي بعد منتقل كند.

 
موسيقي اوايل انقلاب با معنويت همراه بود/كم كاري ها سليقه مردم را تقليل داده
 
موسيقي ما  اوايل بعد از انقلاب جايگاه خوبي داشت؛حتي از نگاه دشمنان هم ما آن زمان خوب كار مي كرديم.
اين قدرت هم در فضاي كلامي بود وهم در فضاي اصالت موسيقي.

ما در آن زمان از اشعار كهن استفاده مي كرديم، آهنگساز مفهموم را مي فهميد و موسيقي اش بر مبناي هدف بيرون مي آمد.

حتي در فضاي موسيقي خام هم اين نوع موسيقي با معنويت و محتوا همراه بود، اين نوع فهم از موسيقي باعث مي شد تاثير بيشتري روي مخاطب گذاشته شود.

اما متاسفانه در اين چند سال اخير از لحاظ كلام و محتوا در موسيقي ساده پسندي شده است؛واين باعث شده كه سليقه مردم تقليل پيدا كند.
 

 

ما در حال حاضر سه مركز داعيه دار موسيقي داريم:

حوزه هنري، مركز موسيقي وزارت ارشاد و مركز موسيقي صداو سيما.

اين مراكز بايد سياست گذاري هاي درست انجام بدهند؛ چه براي موسيقي دان و چه در حيطه محتوا، بايد برنامه ريزي حمايتي انجام بشود.

 

در حال حاضر در موسيقي كلام صغير شده و بسيار كوچك و بي اهميت به نظر مي رسد و به همين دليل انگيزه براي سازنده از بين رفته.

 

در گذشته كشورها به ما غبطه مي خوردند، ما مي توانيم در موسيقي محلي در دنيا سرآمد شويم در تك نوازي و بداهه هم همين طور.

 

 

در دنيا و غرب الان موسيقي وجود ندارد، چرا كه در غرب ملودي وجود نداشته آنها فقط صنعت موسيقي دارند، حتي در كشور هاي اروپايي هم در دهه 30 موسيقي خوبي وجود داشت؛ اما الان افت كرده اند.

در فضاي مديريتي الان بايد بودجه درست اختصاص پيدا كند. سياست گذاري درست صورت بگيرد؛ در كشوري مانند هند اگر بنا باشد موسيقي و يا فيلمي راجع به انقلاب بسازند اولين و بيشترين بودجه به آن برنامه اختصاص پيدا خواهد كرد؛ اما در ايران برعكس است و از هنرمندان انقلابي حمايت نمي شود.

مراكر فرهنگي ما مشكل بودجه دارند همين مسائل باعث شكل گيري موسيقي رپ و زير زميني شده است.

 

در برابر نفوذ غرب ما بايد مسلط باشيم نه اينكه اجازه بدهيم محتواهاي نادرست به گوش جوانان برسد، 33 سال از انقلاب گذشته و هنوز ما نتوانسته ايم  اخلاقيات را در موسيقي ايران وارد كنيم. اين مقولات بايد توسط مسئولين و جشنواره ها براي آهنگ سازان نهادينه شود.

جشنواره هاي موسيقي بايد از شاعران و آهنگ سازان قديمي دعوت كنند؛ سال هاي بعد از انقلاب من در جريان جشنواره هاي موسيقي بودم؛ اما متاسفانه چند سالي است از جشنواره موسيقي فجر بي اطلاع هستم و صرفا اخبار توسط داوران جشنواره به دست من رسيده است.

 

تنها نقطه مميزه جشنواره امسال گروه كر بود كه در آن اتفاقات خوبي رخ داد، موسيقي فجر امسال نسبت به ساليان قبل كمي اميدواركننده بود؛اما هنوز با موسيقي اصيل فرسنگ ها فاصله وجود دارد.

 

چرا كه در موسيقي فجر بايد موسيقي انساني و انقلابي نواخته شود، مسولين جشنواره بايد دقت كنند نبايد براي اينكه سالن ها پر بشود از موسيقي پاپ استفاده كنند بايد به موسيقي محلي و آييني بها بدهند.

سوال من اين است آيا اسم فجر روي جشنواره موسيقي صادق است؟

 

الان متاسفانه اين هم خواننده و سي دي هاي مشابهي وجود دارد كه شبيه هم مي خوانند؛صداو اهنگ همه سريال ها شبيه هم شده و اين كار فقط به چند نفر سپرده شده.

متاسفانه اهنگسازان و خوانندگان متعهد قديمي كم كم به فراموشي سپرده مي شوند.

 

 

شاعر شعر يار دبستاني من منصور تهراني بود و ملودي هم از ايشان بود. من اين كار را 2-3 ماه بعد از انقلاب خواندم.

وقتي اين كار به من پيشنهاد شد من با كمال ميل آنرا پذيرفتم.

من اين كار را به ياد روزهايي خواندم كه مردم وحدت كلمه داشتند؛ من 13 آبان 57 در دانشگاه تهران بودم در 16آذر هم شاهد  شهيد شدن آن دانشجويان قرار گرفتم؛ همه اين صحنه ها را از نزديك ديدم. من تاريخ گذشته دانشجويان و دانش آموزان را مي دانستم.

 

بعدها شايعه درست كردند كه اين آهنگ را كسي ديگر خوانده! در حالي كه اين كار تنها با صداي من منتشر شد و از آن روز تا به حال برايم به يادگار باقي مانده.

بعضي جريانات سياسي شعر من را به خودشان منتسب مي كنند؛ در واقع هر كسي از ظن خود شد يار من.

يك سري به ياد من هستند و تعدادي از كار من سوءاستفاده مي كنند.

خيلي ها اهنگ من را پخش مي كردند، اما آنها زماني مي توانند اين سواستفاده را داشته باشند كه من در جريان فكري آنها باشم.

من اين شعر را براي شهداي دانشجو خواندم براي رضوي؛ قلم چي؛ بزرنگ نيا؛ براي آنهايي خواندم كه در آبان 57 و هشت سال دفاع مقدس شهيد شدند.

ياردبستاني من مضموني ضد ظلم دارد و باعث همبستگي مي شود.

 

 

در اين شعر مي گويد اگر دردي وجود دارد خودمان بايد دردمان را دوا كنيم.

كي مي تونه جز من و تو درد مارو چاره كنه؟

به جوان ها مي خواهم بگويم كه تاريخ بخوانند از مشروطه و تنباكو تا انقلاب اسلامي تا ببينند زورگويان چه طور آمدند كشور ما را غارت كردند.

من اين كار را تقديم كردم به همه شهداي بزرگ و كوچك مدرسه اي؛خاطرم هست چه طور ان زمان روي ديوار مي نوشتند محل شهادت يك كودك.

 

اوايل جنگ  كه اين سرود پخش شده بود؛ دستگاه هايي را در خيابان مي گذاشتند و شعر من را پخش مي كردند؛ خاطرم هست سال 59 و سال60 كه راديو در ميدان ارگ قرار داشت در تمام اين خيابان ها سرود يار دبستاني پخش مي شد

از پارك دانشجو و تئاتر شهر به سمت ميدان انقلاب حركت مي كردم؛ در دوطرف خيابان نوار فروش ها اهنگ يار دبستاني من را پخش مي كردند.در ان زمان من گمنام بودم و كسي نمي دانست كه اين اهنگ صداي من است.يك بار در يك مصاحبه گفتم كه ان روزها دوست داشتم در خيابان داد بزنم كه آهاي مردم اين صداي من است كه دارد پخش مي شود؛وقتي سرباز ها و بسيجي ها اهنگ من را مي خريدند در ان زمان اشك شوق مي ريختم.

 

علما بايد جريان موسيقي را مشخص كنند اينكه چه چيري حلال است و چه چيزي حرام!

موسيقي فاخر و سالم از موسيقي غير اصيل بايد مشخص شود، ما امروز از صدر اسلام مكتوبات موسيقي داريم؛همان طور كه بوعلي در پزشكي كار شايسته اي انجام داده و رازي الكل را كشف كرده.فارابي كار ارزشمندي در حيطه موسيقي انجام داده اين متن الان به زبان عربي است و افراد متخص بايد ان را ترجمه كنند.

 

 

در دهه فجر و و در زمان جنگ، موسيقي و شعرهاي فاخري شكل گرفته كه بايد صداوسيما به آن ها توجه كند و افراد باني را شاخص كند.

ما امروز هم مانند همان هشت سال در جنگيم؛ موسيقي ابزار جنگي ماست به همين دليل بايد ار قبل روي آن فكر شود.

در جريانات هنري اگر فضا مغاير ايده هاي انقلابي است به خاطر اين است كه جريان اشتباه در اكثريت قرار گرفته، وقتي هدايتي از جانب مسئولين نباشد هنر ما هم منحرف مي شود، افرادي كه اصول اخلاقي را در فضاي هنري رعايت نمي كنند هنرمند نما هستند؛ما بايد راه را درست كنيم تا انها در اقليت قرار بگيرند.