گروه فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»، حوزه فرهنگی در هشت سال گذشته با تغییرات و تحولات زیادی مواجه بود که از جمله آن حوزه سینما بود.
سینمای ایران طی هشت سال دولت احمدی نژاد، دستخوش تغییرات بود. یکی از آنها بسته شدن خانه سینما بود که پس از یک سال از تعطیلی آن، اصرار احمدی نژاد به بازگشایی آن ادامه دارد.
علاوه بر آن اصغر فرهادی اولین جایزه اسکار را برای فیلم «جدایی نادر از سیمین» از آن خود کرد. یکی از اتفاقات جالبی که در دولت احمدی نژاد افتاد، خانه نشینی یکی از بازیگران سینما آن هم به خاطر شباهتش به رئیس جمهور بود و ...
در این نوشتار نگاهی کوتاه به هشت دوره از جشنواره فیلم فجر کرده ایم:
* سی و یکمین جشنواره فیلم فجر
بازیگر نقش اول زن: هانیه توسلی (دهلیز)، بازیگر نقش اول مرد: حمید فرخ نژاد (استرداد)، کارگردانی: پرویز شهبازی (دربند)
* حاضران و غایبان فجر این دوره
هر رویداد هنری - فرهنگی جشنواره ای، فارغ از چهره ها و هنرمندانی که با شرکت در آن به اعتبارش می افزایند، همواره متأثر از ستاره های درخشانی نیز هست که به هر دلیل و عنوانی غایبان بزرگ لقب می گیرند؛ کسانی که حتی غیبتشان نیز خواه و ناخواه خبرساز و جوایز در نبود آنان تقسیم می شود، اما به هر حال نمی توان منکر اهمیتشان شد.
آنچه در پی می آید، مروری است بر تعدادی از این ستارگان و هنرمندان شاخص که سی و یکمین جشنواره فیلم فجر که امسال بی لطف حضور آنان رونمایی خواهد شد.
مسعود کیمیایی و اصغر فرهادی که در هر سه دوره آخر حضورش در جشنواره، سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی را دریافت کرده، از غایبان بزرگ جشنواره این دوره بودند.
*ابراهیم حاتمی کیا؛ همچون «چ» نرسید!
تا کنون و در طول برگزاری سی دوره جشنواره فیلم فجر، ابراهیم حاتمی کیا پنج بار موفق به دریافت جایزه بهترین فیلم شده است؛ این کارگردان قرار بود در جشنواره سی و یکم با فیلم سینمایی «چ» که روایتگر دو روز آخر زندگی شهید مصطفی چمران است، در جشنواره 31 فجر حضور یابد که تکمیل نشدن مراحل فنی مانع حضور فیلم شد.
بهرام رادان، این بازیگر فارغ التحصیل مدیریت بازرگانی از چند ماه پیش در کانادا اقامت گزیده و با تیم اقتصادی اش به شرکت های مختلف تجاری مشاوره هایی در زمینه راه های صحیح تجارت و سرمایه گذاری می دهد؛ کاری که موجب شد تا در این دوره از جشنواره حضور نداشته باشد
*عزت الله انتظامی؛ دومین سال غیبت
آقای بازیگر از سال گذشته تا کنون یکی از غایبان شاخص جشنواره فیلم فجر بوده است. عزت الله انتظامی آخرین بار در سال 89 با پروژه عظیم «راه آبی ابریشم» (محمدرضا بزرگ نیا) در این رویداد مهم هنری شرکت کرد و فیلم سال گذشته روی پرده به نمایش درآمد.
* پرویز پرستویی؛ «مهمان داریم»، اما نه در جشنواره!
پرویز پرستویی سال گذشته با دو فیلم «خرس» و «من و زیبا» در جشنواره فیلم فجر حضور یافت که هیچ کدام موفقیتی برای او در بر نداشت، ولی در جشنواره سی و یکم به عنوان یکی از غایبان به حساب می آمد.
* احمدرضا درویش؛ بدون «رستاخیز»
پروژه عظیم احمد درویش درباره حادثه «قیام عاشورا» به جشنواره نرسید تا یکی از مهمترین کارگردانان سال های اخیر این فستیوال و یکی از امیددارترین آثار برای تصاحب سیمرغ ها غایب شد.
* هدیه تهرانی؛ فیلمی که نرسید
بازیگر ملقب به چهره سنگی سینمای ایران قرار بود امسال با «آشغال های دوست داشتنی» محسن امیریوسفی در جشنواره 31 فیلم فجر ظاهر شود، اما این اتفاق نیفتاد. تهرانی یک بار در سال 77 با فیلم «قرمز» و دفعه دوم در سال 84 با «چهارشنبه سوری» توفیق آن را داشت تا سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر را بگیرد.
* سی امین جشنواره فیلم فجر
سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی: پرویز شیخطادی برای «روزهای زندگی»، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر زن: هنگامه قاضیانی برای «روزهای زندگی»، دیپلم افتخار بهترین بازیگر مرد: سعید راد برای «گیرنده» و لوح تقدیر بهترین بازیگر مرد: ناصر گیتیجاه برای «خوابم میآد».
در آستانه جشنواره سی ام فیلم فجر، مسئولان سینمایی در پاسخ به انتقاد سینماگران و رسانه ها از کیفیت انتخاب و نظارت بر آثار متقاضی حضور در جشنواره، سرانجامی را برای این آثار ترسیم کردند. اگرچه مراحل نظارت و انتخاب فیلم های متقاضی حضور در جشنواره فجر هر سال با اما و اگرها و طبیعتاً انتقاد فیلمسازان محروم از حضور در جشنواره همراه بوده است، اما جشنواره سال گذشته شاهد اتفاقات و وعده های متفاوتی نسبت به دوره های قبل بود.
به عقیده این مدیر سینمایی از این نظر یکی از مهمترین تغییرات جشنواره سی ام این بود که با تدبیر دبیر جشنواره و برنامه ریزی دقیق به گونه ای عمل شد که حتی به قیمت نرسیدن برخی آثار به جشنواره زمان بندی اعلام شده رعایت گردید.
* بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر
بهترین کارگردانی: اصغر فرهادی «جدایی نادر از سیمین»، بهترین بازیگر مرد: مهدی هاشمی «آقا یوسف»، بهترین بازیگر زن: ویشکا آسایش «ورود آقایان ممنوع»
بیست و نهمین دوره جشنواره فیلم فجر زمانی کلید خورد که سینمای ایران در موارد مشخصی با چالشهایی جدی روبرو بود؛ نبود تعامل از سوی معاونت سینمایی با خانه سینما، شکلگیری شواری عالی سینما در شرایطی که جمع گستردهای از سینماگران نسبت به ترکیب فیلمسازان و هنرمندان حاضر در آن معترض بودند و راهاندازی تشکل واحد تهیهکنندگان با عنوان اتحادیه تهیهکنندگان مهمترین سرفصلهای این چالشها بود و انتظار میرفت تبعات آن در جریان برگزاری مهمترین رویداد سینمایی دیده شود که چنین هم شد.
مراسم پایانی جشنواره فیلم فجر فضایی متفاوت با اغلب دورههای جشنواره داشت؛ از تعداد کم چهرههای سرشناس حاضر در مراسم تا غیبت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و حضور رئیس دفتر رئیس جمهور از جمله تفاوت های این دوره جشنواره فیلم فجر با دیگر دوره های آن بود.
*بیست و هشتمین جشنواره فیلم فجر
بیست و هشتمین جشنواره فیلم فجر همان طور که انتظار میرفت، یکی از متفاوتترین جشنواره ها بود. این جشنواره در کنار جشنوارههای تئاتر، شعر و موسیقی برگزار شد.
واقعیت این است که برگزارکنندگان جشنواره فیلم فجر امسال در تلاش بودند متفاوتترین جشنواره را نسبت به ادوار گذشته برگزار کنند، اما جشنواره بیست و هشتم فقط محل نمایش فیلمهای توقیفی گذشته نیست، بلکه این جشنواره مانند تمامی دورههای خود با کشفهایی همراه خواهد بود که این تاریخ را در ذهن فیلمسازان و دستاندرکاران سینمای ایران جاودانه خواهد کرد.
از همه مهمتر اینکه این مقطع زمانی روزهایی است که تیم مدیریتی جدید سینمای ایران با دقت و وسواس خاصی امور را پیگیری میکند و گزارشهای رسانهای را ورق میزند تا از انعکاس فعالیتهای خود در رسانهها به نتیجهای روشن و قابل درک در خصوص جشنواره فیلم بیست و هشتم - به عنوان مهمترین عرصه هنری دولت - دست پیدا کند.
جوایز برگزیدگان بیست و هفتمین جشنواره بینالمللی فیلم فجر (که قرار بود خودرو پراید و مینیاتور دریافت کنند) با مساعدت معاون امور سینمایی و سمعی و بصری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و از محل اعتبارات این معاونت، از طریق خزانهداری بنیاد سینمایی فارابی، به صورت نمادین اهدا شد و این جوایز به «علیرضا خمسه» و «داوود رسولیان» به نمایندگی از تمامی سینماگران تعلق گرفت که با حضور بر صحنه، آن را دریافت کردند.
* بیست و هفتمین جشنواره فیلم فجر
سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی به جمشید بهمنی برای کارگردانی فیلم تلویزیونی «میکائیل»، سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی و یک دستگاه خودرو مینیاتور این بخش به واروژ کریم مسیحی، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد و یک دستگاه پراید به علیرضا خمسه و سیمرغ بلورین و یک دستگاه پراید به مهتاب کرامتی یکی از پرکارترین بازیگران زن جشنواره بیست و هفتم برای بازی در فیلم سینمایی «بیست» تعلق گرفت.
* بیست و ششمین جشنواره فیلم فجر
بازیگر نقش اول زن: هنگامه قاضیانی (به همین سادگی)، بازیگر نقش اول مرد: امین حیایی (شب)، کارگردانی: مجید مجیدی (آواز گنجشکها)
به این ترتیب مجیدی برای چهارمین بار سیمرغ کارگردانی را گرفت و میرکریمی هم برای دومین بار سیمرغ بهترین فیلم را. در بخش نگاه ملی هم از همان ابتدا «آتش سبز» ساخته محمدرضا اصلانی، گزینه بیرقیبی به نظر میرسید.
آیین پایانی بخش سودای سیمرغ مسابقه سینمای ایران در بیست و ششمین جشنواره بین المللی فیلم فجر همزمان با گرامیداشت بیست و دوم بهمن ماه، روز پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران در تالار بزرگ کشور برگزار و برگزیدگان این بخش از جشنواره معرفی شدند.
* بیست و پنجمین جشنواره فیلم فجر
سیمرغ بلورین به «افشین هاشمی» برای فیلم «پابرهنه در بهشت»، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر زن به «پانتهآ بهرام» برای فیلم «بچههای ابدی»، سیمرغ بلورین جایزه ویژه هیات داوران به «محمدحسین لطیفی» برای کارگردانی فیلم «روز سوم» و «امیر شهاب رضویان» برای کارگردانی فیلم «مینای شهر خاموش» اهدا شد.
تشکیل معاونت فرهنگی در دانشگاهها/تفکیک بودجه فرهنگی
طرح جداسازی معاونت فرهنگی ودانشجویی در سال 89 از سوی وزارت علوم به دانشگاهها ابلاغ شد، و در حال حاضر بیش از 90 درصد دانشگاهها دارای معاونت فرهنگی مستقل هستند، که این طرح از نظر بسیاری از مسئولان دانشگاهها یکی از مهمترین تحولاتی بود که در حوزه فرهنگی دانشگاهها اتفاق افتاد.
تا قبل از تشکیل معاونت فرهنگی در دانشگاهها نگاه به حوزه فرهنگی و برنامه هایی که در این حوزه اجرا می شدبه عنوان فوق برنامه به آن نگاه می شد که این نگاه باعث شده بود که فعالیت فرهنگی در دانشگاهها به صورت منفعل بوده و یا در حد و اندازه برگزاری یک اردو خلاصه شود.
یکی دیگر مزایای تشکیل معاونت فرهنگی در دانشگاهها جداسازی بودجه و اعتبارات فرهنگی از دانشجویی در دانشگاه بود که قبل از تشکیل معاونت مستقل فرهنگی بودجه های فرهنگی به دلیل تفکیک نبودن در حوزه دانشجویی هزینه می شد و به حوزه فرهنگی بودجه ای اختصاص پیدا نمی کرد اما با تشکیل معاونت فرهنگی بودجه اختصاص داده شده به حوزه فرهنگ به صورت مستقل به این فعالیتها اختصاص پیدا کرد.
اما یکی از ضعف های تشکیل معاونت فرهنگی دانشگاهها در چند سال اخیر عدم حمایت از این تغییر ساختار بود که با وجود تلاش های وزارت علوم در اجرایی کردن این ساختار حمایتی از سوی دولت در تامین منابع انسانی و مالی معاونت فرهنگی در دانشگاهها صورت نگرفت.
تدوین آیین نامه کرسی های آزاد اندیشی و برگزاری کرسی ها در دانشگاهها
برگزاری کرسی های آزاد اندیشی در دانشگاهها یکی دیگر از مواردی است که در سال های اخیراز روند رو به رشدی در دانشگاهها داشت.
پس از تاکیدات مقام معظم رهبری مبنی بر گسترش برگزاری کرسی های آزاد اندیشی در دانشگاهها این مسئله مورد توجه معاونت فرهنگی وزارت علوم قرار گرفت و اواخر سال 90 آیین نامه ای برای برگزاری این طرح دردانشگاهها تصویب و به دانشگاههای سراسر کشور ابلاغ شد.
ابلاغ این آیین نامه به دلیل محدودیتهایی که در برگزاری کرسی ها در دانشگاهها داشت مورد تجدید نظر قرار گرفت و پس از اصلاح آیین نامه آن در سال 91 ابلاغ شد؛ که این آیین نامه سهولت برگزاری کرسی را افزایش داد به طوری که در بیشتر دانشگاهها که شاید در طول سال یک یا دو کرسی آزاد اندیشی برگزار می شد. این آمار به میانگین 10 کرسی در ماه افزایش یافت و طبق آخرین آمار که مربوط به یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری است بیش از 1600 نشست و کرسی آزاد اندیشی در دانشگاهها برگزار شد که این آمار فقط مربوط به چند ماه اول سال 92 است.
البته برگزاری کرسی های آزاد اندیشی در دانشگاهها همواره با موانع زیادی مواجه بود که همواره این موانع که بیشتر مسئولان دانشگاهها هستند وجود دارد؛ اما نسبت به گذشته این موانع کاهش چشمگیری یافته است.
برگزاری سفرهای داخلی و خارجی دانشجویان
برگزاری سفرهای داخلی و خارجی دانشجویان از دیگر طرح های معاونت فرهنگی وزارت علوم در سال های اخیر است که با استقبال زیاد دانشجویان مواجه شد.
سفرهای دانشجویی به دو دسته سفرهای زیارتی داخلی که شامل سفر به شهر مشهد، قم و شیراز است و همچنین سفر به عتبات و عمره دانشجویی تقسیم میشود .سفر عمره دانشجویی از سفرهایی است که در سال های اخیر در معاونت فرهنگی وزارت علوم راه اندازی شد و حدود 30 الی 35 هزار دانشجو به این سفراعزام می شدند که در سال 92 به دلیل کاهش سهمیه ها ی عمره از سوی کشور عربستان این تعداد به 15 هزار دانشجو کاهش یافت.
سفرهای فرهنگی خارجی دانشجویان هم که شامل کشورهای مالزی، هند، لبنان ،چین است که این سفر ویژه دانشجویان متاهل، اساتید و کارکنان دانشگاهها است که هزینه سفر به عهده دانشجویان است.
کارنامه فرهنگی
انتشار کارنامه فرهنگی در چند سال اخیر توسط معاونت فرهنگی وزارت علوم فعالیت دانشگاهها را در حوزه فرهنگی نسبت به گذشته افزایش داده و در واقع رقابت فرهنگی در دانشگاهها ایجاد کرد.
بر اساس کارنامه فرهنگی که در چند دوره منتشر شده است دانشگاهها بر اساس عملکردهای فرهنگی و اجرای برنامه ها در این حوزه رتبه بندی می شوند و همچنین بودجه و اعتبارات فرهنگی براساس کارنامه فرهنگی به دانشگاهها اختصاص داده می شود.
متأسفانه از چند سال گذشته تاکنون بودجههای فرهنگی پایینتر از نصف و حتی یک سوم کاهش یافته است و بسیاری از برنامهها که از ضروریات وزارت علوم بوده به اجرا در نیامده است ولی خوشبختانه به دلیل تفکر قرآنی حاکم بر مجموعه وزارت علوم و تحقیقات و دانشگاههای کشور این مسابقه به اجرا درآمده و امید است تا این حرکت پایدار بماند.
خواجهسروی ضمن اشاره به وجود چهار و نیم میلیون دانشجو در ایران، گفت: این رقم ظرفیت بسیار بالایی را در خدمت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برای تربیت مناسب و مطلوب جوانانی نظام اسلامی که در حوزه اقتصاد، فرهنگ و اجتماع نقش آفرین هستند قرار میدهد و این تعداد دانشجو نیاز به ساماندهی و جهتگیری مناسب و صحیح دارند.
مدیر کل امور فرهنگی وزارت علوم با اشاره به تأسیس سرای قرآنی در دانشگاهها، اظهار داشت: سرای قرآنی دانشگاهها موضوعات روخوانی، تفسیر و حفظ با شرایط ساده را برای دانشجویان فراهم میکند و به هر میزان بتوانیم جامعه دانشگاهی را با قرآن و سیره ائمه اطهار(ع) مانوس کنیم از ناهنجاریهای اجتماعی فاصله خواهیم گرفت و این نیز به یک حرکت پیشگیرانه احتیاج دارد که حرکت پیشگیرانه در حوزه قرآنی پهن کردن سفره قرآن و برداشتن هر مانعی که باعث عدم تعامل دانشجو با استاد در حوزه قرآنی میشود، خواهد بود.
تاسیس کانونهای قرآن و عترت در دانشگاهها
در حال حاضر 2150 کانون فرهنگی و هنری در دانشگاهها فعالیت می کنند که بیش از 700 کانون آن کانون مذهبی و حدود 140 کانون قرآن و عترت بوده. در حال حاضر در تمامی دانشگاه ها کانون قرآن و عترت تاسیس شده است.
پیش از این غلامرضا خواجهسروی، معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم و تحقیقات و فناوری با اشاره به اینکه در حوزه فعالیتهای دینی و قرآنی دانشگاهها برنامه جامعی تهیه شده است، اظهار کرد: بخشهای زیادی از این فعالیتها در سال گذشته عملیاتی شده به طوری که هشت سرای قرآن و عترت تاکنون در هشت دانشگاه راهاندازی شده و در سال 92 در همه دانشگاهها گسترش مییابد.
وی در ادامه افزود: فعالیتهای تبلیغی، ترویجی، آموزشی و پژوهشی در سرای قرآن و عترت دانشگاهها انجام میشود. در سال جاری به نقش تربیتی و فرهنگی اساتید توجه بیشتری میشود به طوری که طرح مشاورین فرهنگی برای اساتید دانشگاهها به منظور بهرهمندی ظرفیتی آنها در امور فرهنگی عملیاتی میشود.
وی بیان کرد: طرح مشاوران فرهنگی اساتید تاکنون در دانشگاه تربیت مدرس با جذب تعداد زیادی از اساتید آغاز شده و هر یک از اساتید به عنوان مشاور فرهنگی دانشجویان با توجه به علاقه دانشجو در حوزههای دینی، مسائل سیاسی و اجتماعی آنها را راهنمایی میکنند تا بر اساس منویات نظام و دانشگاه ارتباط موثر استاد با دانشجو محقق شود.
وی با اشاره به دیگر برنامهها در سال جاری گفت: به شرط تامین اعتبار در دانشگاههای جدید، خانه فرهنگ، پردیس شهدا و مسجد احداث میشود که این اقدام مهم پیش از این نیز آغاز شده بود و ادامه خواهد یافت.
حوزه فرهنگی دانشگاهها همچنان در پیچ و خم بودجه
با توجه به نگرانی های روزافزون نسبت به حوزه های فرهنگی و توجه بیش از پیش به جایگاه حوزه فرهنگ در سیاست گذاری، لازم است نگاهی بالادستی جهت آسیب شناسی این حوزه در یکی از فرهنگی ترین جوامع موجود یعنی دانشگاه ها بیندازیم.
دانشگاهی که به فرموده حضرت امام مبدا همه تحولات است و اگر اصلاح شود، مملکت اصلاح می شود. لازم به توضیح نیست که یکی از مهمترین و اثرگذارترین بخش های نیازمند اصلاح دانشگاه ها، سیاستگذاری فرهنگی آنهاست.
هر چند در بررسی مباحث مربوط به بودجه بندی دانشگاه ها و سهم ناچیز مقوله فرهنگ در این بودجه ها و نظارت بر نحوه هزینه کرد همین مقدار ناچیز و مباحثی از این دست است.
اواخر سال 91 ، زمان تصویب بودجه ها مجلس شورای اسلامی موافقت خود را با افزایش 50 درصدی بودجه فرهنگی دانشگاه ها اعلام کرد و این افزایش در صحن علنی مجلس تصویب شد، اما این افزایش بودجه ها فقط در حد یک نوشته باقی ماند و مبلغی که به عنوان کمک افزایشی به بودجه فرهنگی دانشگاهها پرداخت شد کمتر بودجه سال 90 است!
اما موانع موجود در اختصاص بودجه به فعالیت های فرهنگی دانشگاه ها کجاست؟ به گفته مسئولان فرهنگی دانشگاه ها دولت و مجلس موانع بزرگ اختصاص بودجه فرهنگی در دانشگاه ها و گسترش فعالیت های فرهنگی در این نهاد تاثیر گذار در جامعه هستند که با وجود تاکیدات رهبر معظم انقلاب مبنی تلاش دشمن برای دین زدایی و دین ستیزی در دانشگاه ها و تاکید ایشان بر مسئولان فرهنگی دانشگاه ها که باید با برنامه ریزی و راهبردهای اجرایی مانع دستیابی دشمن به این هدف شوند و دانشگاه را به محیطی علمی و دینی تبدیل سازند تاکنون از سوی مجلس و دولت تلاشی برای تحقق مطالبات رهبری در دانشگاه ها صورت نگرفته؛ چرا که محقق شدن این مطالبه نیازمند اختصاص بودجه فرهنگی به دانشگاه ها است که مجلس و دولت توجهی به این نهاد ندارند.
حجاب در دولت نهم و دهم به کجا رسید؟
مقولۀ حجاب از جمله مسائلی است که ارتباطی مستقیم و وثیق با دولت پیدا نمی کند. گرچه دولت، سیاست ها و دیدگاه دولت و در نهایت نوع برنامه ریزی دولت به چگونگی امر حجاب در کشور اثر درخور توجهی دارد، اما مانند بسیاری مسائل اقتصادی، ورزشی و یا حتی برخی مقولات فرهنگی مانند سینما نیست که کاملاً منوط به سیاست های دولت باشد. بسیاری مؤلفه های دیگر نیز وضعیت حجاب را رقم می زنند.
اما در مجموع می توان تفاوت هایی نه چندان چشم گیر در طول 8 سال گذشته با دورۀ قبل از آن یافت. مهمترین اتفاقی که سال 84 افتاد رأی آوردن فردی مذهبی و معتقد به اصول و آرمان های انقلاب اسلامی بود. بنابراین رأی آوردن چنین فردی به خودی خود، موجب شد روندی که در کشور طی می شد و کشور را به شکل لجام گسیخته ای به سمت بی بند و باری حرکت می داد، منحرف سازد. می دانیم در خصوص مسائلی همچون حجاب، نوع نگرش مردم بسیار مهم است.
از جمله اتفاقات مهم این دوره شروع طرح گشت ارشاد بود. این طرح با اما و اگرهای بسیاری ادامه یافت و تا امروز همچنان به قوت خود باقی است. مخالفین و مدافعین این طرح که با نام های گوناگونی به شهرت رسید و به خصوص در سال های اول اجرای آن، مباحث گوناگونی مطرح می کردند. البته ما در مقام قضاوت در خصوص طرح ارتقای امنیت اجتماعی نیستیم و در این فرصت کم نیز مجال کافی برای پرداختن به تمامی ابعاد این طرح و نظرات مخالفین و موافقین را نداریم، اما همین قدر بگوییم که با وجود درستی برخی انتقادات، دشمنی های غرض ورزانه ای نیز با طرح گشت ارشاد انجام گرفت. اما مهمترین انتقادی که به درستی به گشت ارشاد مطرح می شد، تعطیلی آن در مقاطع حساس بود که موجب آزاد شدن بار روانی ناشی از اعمال سیاست های نیروی انتظامی در طول کشت ارشاد می شد و به ناگاه وضعیت حجاب چندین قدم به سمت بد حجابی نزدیک تر می شد. مصاحبه مشهور فرزاد حسنی با سردار رادان از خاطرات ویژه سال 85 بود که به گشت ارشاد مربوط می شد.
از دیگر اتفاقات مهم این سال ها در خصوص حجاب ورود بسیار فراوان افراد محجبه به دانشگاه بود. به گونه ای که در برخی دانشکده های دانشگاه های کشور درصد افراد چادری حدود 50 درصد شد و از بین افراد غیر چادری نیز، حداقل حدود 20 درصد را خانم های محجبه تشکیل می دادند. البته این آمار غیر رسمی است و همچنین مربوط به تمامی دانشگاه های کشور نیست. اما این مطلب، موضوعی است که از دید بسیاری مسئولین پنهان مانده و تحلیل های درست و جامعی در این خصوص انجام نگرفته است. لازم است این پدیده به صورت مستقل مورد بررسی قرار گیرد.
از جمله مولفه هایی که در این سال ها بسیار مورد توجه قرار گرفته و همه به نسبت دینی و انقلابی بودن دولت های نهم و دهم از آن انتظار دیگری داشته اند، حوزه بازرگانی لباس بود. متأسفانه در این دوره در زمینه فروش لباس های مناسب که افراد جمعه بتوانند از آن استفاده کنند، ضعف های فراوانی وجود داشت که انتظار می رفت وزارت ارشاد با همکاری وزارت بازرگانی، این حوزه را ساماندهی کنند. این امر از جمله مهمترین انتقادات مردم جامعه به خصوص افراد مذهبی در 8 سال گذشته بود.
تأسیس کارگروه ساماندهی مد و لباس از دیگر اتفاقات این دوره بود که در دولت دهم و ذیل معاونت هنری وزارت ارشاد اتفاق افتاد. این کارگروه با راه اندازی نمایشگاه های مد و لباس و همچنین طرح شیما قدمی رو به جلو برای ساماندهی به وضعیت پوشش برداشت. طرح «شیما» از جمله طرح های ماندگار این دولت است که اگر به خوبی پیگیری شود، وضعیت مد و لباس به سمت مطلوب حرکت می کند. طبق این طرح البسه از شناسنامه ای برخوردار می شود که همچون طرح شابک در کتاب عمل می کند. نمایشگاه مد و لباس نیز از جمله طرح هایی است که با وجود نقایص و انتقادات فراوان، امیدهایی را در افراد مذهبی زنده کرده است.
گرانی کاغذ رونق بازار کتاب را متوقف کرد
یکی از مهم ترین تحولات حوزه کتاب برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران است که در سال های اخیر با رشد قابل توجهی مواجه بوده است. نمایشگاه کتاب در دولت نهم و دهم علاوه بر افزایش حضور ناشران با افزایش مخاطبان نیز روبه رو بوده اما امسال به دلیل افزایش قیمت کاغذ و به تبع آن بالا رفتن قیمت کتاب رونق نمایشگاه کتاب تهران کاهش یافت.
در دو سال اخیر به دلیل افزایش نرخ ارز و تاثیر آن بر گرانی کاغذ باعث کاهش رونق بازار نشر شد. نویسندگان و متصدیان این حوزه دلیل اصلی تحولات بازار کاغذ را بی تدبیری مدیران فرهنگی وزارت ارشاد عنوان کردند.
برگزاری جشنواره هایی از قبیل جایزه کتاب فصل، جایزه شهید غنی پور، جایزه کتاب جلال، جایزه قلم زرین، جایزه ادبی یوسف، جایزه کتاب سال دفاع مقدس که در دولت نهم و دهم پایه برگزاری آنها نهاد ه شده که این نشان از توجه به حوزه کتاب و به ویژه دفاع مقدس است؛ اما یکی از ابهامات این جشنواره ها برگزاری پنجمین دوره جایزه جلال بود که با وجود حضور آثار فاخر در این جشنواره برگزیده ای انتخاب نشد.