گروه اقتصادی «خبرگزاری دانشجو»؛ صنعت نفت به دلایل متعددی از جمله جایگاه آن در صنعت و میزان درآمد زایی و همچنین نقش حمایتی از اهمیت ویژه ای برخوردار است و همان طور که پیش تر نیز بررسی کردیم مزیت رقابتی کشور ما است.
به همین منظور شرایط فعلی این صنعت و اولویت های آن را در گفت و گو با جلیل جعفری، عضو کمیسیون انرژی مجلس بررسی کردیم.
جعفری 5 اولویت برای این صنعت قائل است که شامل مقابله با تحریم، مدیریت کارآمد، تقویت بخش خصوصی، افزایش اعتبارات و تکمیل زنجیره تولید تا عرضه است.
متن کامل گفت و گو نماینده خلخال در مجلس شورای اسلامی با «خبرگزاری دانشجو» به این شرح است:
«خبرگزاری دانشجو»- با توجه به تغییر دولت و استقرار وزیر نفت جدید، اولویت های این وزارتخانه از نظر شما کدامند؟
جعفری: اگر بخواهیم خیلی کوتاه اشاره کنیم در حال حاضر و با توجه به شرایط داخلی و بین المللی کشور چند عامل را می توان اولویت و ضرورت صنعت نفت کشور دانست.
مسئله اول حل معضلات ناشی از تحریم است که به دو شکل کاهش فروش نفت و کاهش درآمدهای کشور و همچنین عدم دسترسی به برخی تجهیزات صنایع نفتی نمایان شده است که هم صنایع نفتی و هم صنایع وابسته را با آسیب روبرو می کند.
مسئله دوم اعتباراتی است که به نفت تخصیص داده می شود و کافی نیست.
مسئله بعدی مدیریت صنعت نفت است که به نظر من تاثیر گذارترین فاکتور در سرنوشت این صنعت عظیم و میزان درآمد کشور است و باید توجه ویژه ای به آن شود.
نکته دیگری هم که لازم است به آن پرداخته شود ضرورت حرکت به سوی خام فروشی البته به مرور زمان است. مساله آخر نیز حمایت از بخش خصوصی و توانمند کردن آن در عرصه داخلی و سپس بین المللی است.
«خبرگزاری دانشجو»- صنعت نفت تا چه حدی از تحریم ها متاثر شده و چگونه می شود بر آنها فائق آمد؟
جعفری: تحریم ها در وهله اول باعث کاهش فروش نفت ما شده اند و باید با رفع تحریم ها این مشکل را حل کنیم اما این راه حل کوتاه مدت است و باید سعی کنیم تا به مروز نیاز به فروش نفت را کم کنیم.
در مورد تجهیزات نفتی نیز باید با اعتماد به متخصصان داخلی و سرمایه گذاری بومی سازی کنیم تا در آینده به خارج از کشور بی نیاز باشیم و به خودکفایی برسیم.
البته فعلا باید به تلاش ها برای فروش نفت و خرید تجهیزات ادامه دهیم تا به خودکفایی کامل برسیم.
«خبرگزاری دانشجو»- شما اعتبارات صنعت نفت را از مسائل اساسی این حوزه معرفی کردید. آیا اعتبارات فعلی کافی نیست؟
جعفری: با توجه به اینکه صنعت نفت تامین کننده بسیاری از پروژه های بزرگ و مهم کشور از جمله خود پروژه های نفتی و پتروشیمی است، اگر اعتبار لازم تخصیص نیابد باعث تضیف بسیاری از بخش های کشور می شود.
دولت و مجلس بایستی پروژه های نفتی و گازی را در اولویت قرار دهند چرا که این پول ها حداکثر سه ساله بازگردانده می شوند و ارزش افزوده بالایی را پس از آن ایجاد می کنند. بنابراین هر میزان این اعتبارات بیشتر باشند میزان عایدات آنها نیز اضافه می شود.
بدیهی است که حوزه های نفتی و گازی مشترک باید در اولویت اعتباردهی قرار گیرند چون قانونی برای میزان استفاده از این میادین وجود ندارد و هر کشوری که بیشتر سرمایه گذاری کند از رقیب خود بیشتر برداشت می کند و با توجه به اینکه کشورهای قطر و عراق به سرعت در حال برداشت از این میادین مشترک نفتی هستند باید تمرکز بیشتری بر این بخش ها بگذاریم.
ما در پارس جنوبی با قطر میدان مشترک گازی داریم و در سمت غرب در میادین یادآوران شمالی و جنوبی با عراق اشتراک داریم.
«خبرگزاری دانشجو»- نظر به تاکید شما به اهمیت مدیریت در صنعت نفت، تیم فعلی را چطور ارزیابی می کنید؟
جعفری: مدیریت نقش پررنگی در موفقیت صنعت نفت کشور دارد و باید بدون در نظر گفتن مسائل سیاسی و جناحی برترین افراد را در این زمینه انتخاب کنیم . بنظر من آقای زنگنه وزیر خوبی است و مورد حمایت مجلس و کمیسیون است.
وزیر نفت اعلام کرده می خواهد ظرفیت تولید را مجددا به 4 میلیون بشکه برساند. البته ما در گذشته این ظرفیت را داشتین اما به دلیل کاهش میزان تولید بخشی از ظرفیت تولید نفت کشور از دست رفت.
همچنین مدیریت این صنعت نقش مهمی در تقویت و توسعه بخش خصوصی می توانند ایقا کنند. وزارت نفت و صندوق توسعه ملی و مجموعه دولت می توانند از طریق حمایت بخش خصوصی را در نفت تقویت کنند که شامل شرکت های پیمانکاری و مشاوره ای می شوند. با تقویت این شرکت ها نیاز ما به شرکت های خارجی کاسته می شود.
ما نیاز داریم که لااقل یک شرکت بزرگ نفتی در سطح شرکت های شل و توتال و بریتیش پترولیوم داشته باشیم و قدرت رقابت در سطح جهانی پیدا کنیم که متاسفانه هنوز محقق نشده است.
«خبرگزاری دانشجو»- یک مساله ای که در میان برنامه های دولت کم رنگ بود کاهش خام فروشی بود. ارزیابی شما چیست؟
جعفری: البته فعلا ما نمی توانیم خام فروشی را تعطیل کنیم چرا که برای پروژه های مختلف به سرمایه و منابع مالی نیاز داریم که پروژه های عمرانی و خود پروژه های نفتی از جمله آنها هستند.
اما باید به تدریج به سمت فروش فرآوریده های نفتی به جای فروش نفت خام گام برداریم و زنجیره عرضه را تکمیل کنیم و محصول نهایی را صادر کنیم و نه ماده اولیه.
ذکر این نکته لازم است که صادرات محصولات پتروشیمی هرچند از صادرات نفت خام بهتر است اما کافی نیست. باید تلاش کنیم تا این محصولات و فرآورده های پتروشیمی را نیز به کالا تبدیل کنیم تا از یک طرف ارزش افزوده چند برابری تولید کنیم و تولید داخلی را ارتقا دهیم و از طرف دیگر از واردات گسترده کالاهای خارجی که با فراورده های پتروشیمی ما تولید شده اند بی نیاز می شویم.
لازمه این، توسعه پتروشیمی ها و پالایشگاه ها و در وهله بعدی کارخانه های فرآوری برای تکمیل زنجیره تولید است.
طبق اصل 44 قانون اساسی دولت نمی تواند راسا وارد این عملیات شود اما با استفاده از صندوق توسعه ملی می تواند بخش خصوصی را حمایت و تقویت کند.