چگونه از زندگی برای مُردن بهره گیریم؟/ علی(ع) بر چه کسانی رحمت می فرستد؟

گروه اندیشه «خبرگزاری دانشجو»؛ آیت الله مجتبی شهیدی کلهری مشهور به مجتبی تهرانی استاد مشهور اخلاق و مرجع تقلید و مدرس حوزه های علمیه تهران(مانند مدرسه مروی)بود. وی از محضر اساتید بزرگی همچون ادیب نیشابوری، آیت الله بروجردی، آیت الله حکیم، آیت الله گلپایگانی، علامه طباطبایی و... بهره برد.

این مرجع بزرگوار تقلید و استاد بزرگ اخلاق، پس از 40سال خدمت صادقانه در نشر معارف اسلامی و ترویج مکتب حقّۀ اهل‌بیت عصمت و طهارت، در دی‌ماه سال 1391ه.ـ‌ش. دار فانی را وداع گفت. در این مجال سعی داریم تا جرعه ای از بیانات ناب اخلاقی ایشان را در اختیار علاقمندان قرار دهیم.

بسم الله الرحمن الرحیم
رُوِیَ عَنْ عَلیٍّ عَلَیهِ السَّلَامُ قَالَ: «رَحِمَ اللهُ اِمْرَأً اَخَذَ مِنْ حَیَاةٍ لِمَوْتٍ وَ مِنْ فَنَاءٍ لِبَقَاءٍ وَ مِنْ ذَاهِبٍ لِدَائِمٍ».[1]
امیرالمؤمنین(ع) فرمودند: رحمت خدا بر کسی باد که بهره‏گیری کند از زندگی برای مرگش و بهره‏گیری کند از فانی برای باقی و از دنیای گذرا برای آنچه که پابرجا است.

رحمت خدا بر کسی باد که از زندگی برای مرگش بهره‏گیری کند

تمام این جملات یک سیاق دارد و در واقع توجه دادن به انسان است. امیرالمؤمنین علی(ع) می فرماید: «رَحِمَ اللهُ اِمْرَأً اَخَذَ مِنْ حَیَاةٍ لِمَوْتٍ»؛ رحمت خدا بر کسی باد که از زندگی برای مرگش بهره‏گیری کند. مگر انسان همواره برای زنده بودن تلاش نمی کند؟ پس اینکه حضرت می‏فرماید بهره‏گیری از زندگی برای مُردن به چه معنا است؟

مرگ، نیستی و نابودی نیست؛ مرگ انتقال است از نشئه ای به نشئه دیگر. حضرت می خواهد بفرماید از این نشئه برای انتقال به نشئه دیگر بهره‏گیری کن. چون مرگ انتقال است. مثل اینکه از این خانه بخواهی بیایی بیرون و وارد خانه‏ای دیگر شوی. اسم این رفتن تو از این خانه به آن خانه را گذاشته اند مرگ، ‌موت!

دنیا نشئه‏ای نیست که در آن بمانی

«وَ مِنْ فَنَاءٍ لِبَقَاءٍ»؛ رحمت خدا بر کسی که بهره‏گیری کند از فانی برای باقی. حضرت این نشئه دنیا را برای تو توصیف کرده است. اینجا نشئه‌ای فانی است، نشئه‌ای رفتنی است. «وَ مِنْ ذَاهِبٍ لِدَائِمٍ»؛ و رحمت خدا بر کسی که بهره‏گیری کند از دنیای رفتنی و گذرا برای آن چیزی که پابرجا و دائمی است. چون به آنجا که منتقل شدی، جای دیگر نمی خواهی بروی و همیشه هستی و انتقالی در کار نیست.

تمام این جملات اشاره به این است که انسان در نشئه دنیا توجه به این نکته داشته باشد که این نشئه، نشئه‏ای نیست که در آن بماند. از اینجا رفتنی است و به نشئه دیگر خواهد رفت. این نشئه دنیا فانی است،‌ این نشئه گذرا است. با مرگ از این نشئه به نشئه دیگر منتقل خواهد شد. حال که این‏طور است، از این نشئه دنیا بهره‏گیری کن برای آن نشئه‏ای که باقی و دائمی است؛ ‌چرا که به آنجا منتقل خواهی شد.

‌انسان عاقل ‌بهره‏گیری می‏کند برای آنجایی که قرار است در آن بماند

‌انسان عاقل ‌بهره‏گیری می‏کند برای آنجایی که قرار است در آن بماند. لذا حضرت تعبیر کرده «رَحِمَ اللهُ»؛ یعنی رحمت خدا باد بر آن کسی که توجه به این مطلب داشته باشد. مراقب باش دچار غفلت نشوی! این غفلت است که موجب می شود که انسان تلاش خود را برای همین دنیایی که رفتنی است صرف کند. این کار را نکن؛ نیرویت را برای اینجا صرف نکن و برای این نشئه گذارا خرج نکن. نیرویت را برای آن نشئه باقی و دائمی خرج کن.[2]

پی نوشت:

[1]. غرر الحکم و درر الکلم، صفحه150، روایت 2735
[2]. یکشنبه 8 اسفند 1389 – 23 ربیع الاول 1432. مسجد جامع بازار تهران