لغو تحریم‌ها؛ آنچه شرمن گفت و آنچه بی‌خیال‌ها مرقوم داشتند!

گروه سیاسی «خبرگزاری دانشجو» روز یکشنبه ۵ مرداد، تعدادی از روزنامه‌های حامی دولت یازدهم، با ذوق زدگی از قول وندی شرمن، معاون وزیر امور خارجه‌ی آمریکا تیتر زدند: «تعلیق تحریم‌ها آغاز راهی برای لغو آنهاست»؛ این جمله‌ای عجیب بود. تعجب آور این بود که آمریکایی‌ها تا کنون هرگز نگفته‌اند که تحریم‌ها لغو خواهد شد. و تا کنون در مذاکرات از هیچ یک از خواسته‌های خود کوتاه نیامده بودند. در حالی که دولت با ادعای لغو «همه تحریم‌ها» وارد مذاکرات شد، حتی طبق توافق‌نامه ژنو در بهترین حالت تنها ممکن است سر تحریم‌های هسته‌ای -که اتفاقا بخش‌های مهم تحریم نیستند- بررسی‌های صورت بگیرد و نه لغو آنها.

با این حال به متن اصلی مصاحبه شرمن با سی ان ان رجوع می‌کنیم در این مصاحبه هیچ جمله‌ای مبنی بر لغو تحریم‌ها گفته نشده است! بلکه تاکید کرده است که تحریم‌ها لغو نخواهد شد.

اما عجیب‌تر تیتر کردن این جمله‌ی دروغین از مصاحبه‌ای است که در آن بدون هیچ گونه نرمشی -حتی ظاهری- مواضع تند آمریکایی‌ها مبنی بر لغو تحریم‌ها را تکرار می‌کند:

In the first instance, what we have said to Iran and what we’ve said publicly is that we would suspend sanctions, not lift them, because we need to see Iran implement whatever it gets agreed to and comply with those agreements over a period of time.

ما در وهله اول به ایران و به صورت علنی گفتیم تحریم‌ها را به حالت تعلیق در می‌آوریم و نگفتیم آن را برمی چینیم زیرا ما باید ببینیم آیا ایران آنچه را که توافق کرده است،اجرا می کند و با گذشت زمان نیز از این توافقات تبعیت می کند.

این موضع آمریکایی که نشان از یک بی‌اعتمادی کامل و از موضعی برتری‌جویانه است، تنها موضع بد آمریکا در این مصاحبه نیست. شرمن پس از تاکید بر اینکه ایران باید پروتکل الحاقی را کاملا اجرا کند، می‌گوید:

And all of those steps need to be taken before we would turn to the Congress and ask them to lift the sanctions.

همه این گام ها باید قبل از مراجعه ما به کنگره و درخواست برای برچیدن تحریم ها انجام شود.

وی تاکید دارد که حتی بررسی تحریم‌ها باید بعد از انجام کامل تعهدات ایران باشد. و آن چنان که آمریکایی‌ها می‌گویند این یعنی پس از ۱۰-۲۰ سال که ایران تعهداتش را انجام داد، باید درباره تحریم‌ها صحبت کرد. یعنی خط خبری دولت که سخن از «ترک برداشتن تحریم‌ها» و «شکسته شدن کاسه تحریم» و…، می‌داد، به وضوح یک خط تبلیغاتی غیر واقعی است. یعنی خط قرمز برداشته شدن یکجای تحریم‌ها به صورت کامل از طرف آمریکایی‌ها رد شده است.

اما آمریکایی‌ها حتی توقعات بیشتری دارند. شرمن با اشاره به تعطیلی صنعت هسته‌ای ایران و نابودی ذخیره‌های اورانیوم ایران در همین مدت، می‌گوید:

That compliance has added some confidence — not yet enough — so we are hoping if there’s agreement, if there’s compliance, that will add enough confidence that the Congress will feel it can lift.

این تبعیت، به اعتماد افزوده است اما کافی نیست. بنابراین ما امیدواریم در صورت توافق و تبعیت، اعتماد به اندازه کافی افزایش یابد و کنگره بتواند آن را حس کند.

شرمن در این موضع خود اشاره می‌کند که معیار رضایت آمریکا و کافی بودن اقدامات ایران، واضح و مشخص نیست. بلکه وی از هم اکنون دارد زمینه را برای زیاده‌خواهی‌های گسترده -که ویژگی جدا نشدنی مستکبرین و به ویژه آمریکاست- فراهم می‌کند. معنای این سخن این است که ایران هر اقدامی انجام دهد، آمریکا می‌تواند مدعی شود هنوز کافی است و ایران باید اقدامات بیشتری انجام دهد. در واقع این بهانه‌ای خواهد بود که آمریکایی‌ها باج بیشتری از ایران بگیرند. این ابهام و بدون معیار بودن، یکی از نقص‌های مهم توافقنامه ژنو بود که منتقدان از همان روز اول به آن اشاره کردند. و آن اینکه معیار رضایت آمریکایی‌ها چگونه سنجیده خواهد شد؟ چرا هیچ مرجع مشخصی برای سنجش کافی بودن اقدامات ایران و ایجاد اطمینان ۱+۵ تعیین نشده است؟ آمریکا مدتهاست از همین ابهام و نبود سقف مشخص برای زیاده‌خواهی استفاده می‌کند. اجازه‌ای که در توافقنامه ژنو به آمریکایی‌ها داده است!

شرمن در بخش دیگر سخنانش به ابعاد دیگری از تحریم‌ها اشاره می‌کند:

 We’ve maintained close consultation with them in these negotiations as President Obama said. We didn’t want sanctions during these negotiations; we won’t want additional sanctions during an extension, if that gets agreed to, because we think we need to preserve this negotiating space in good faith. But the Congress has an important role; clearly, any lifting of sanctions will have to be done by the Congress

ما در این مذاکرات از نزدیک به مشورت با آنها ادامه می دهیم. همانطور که باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا گفته است ما نمی خواهیم تحریم ها مانع بر سر این مذاکرات شود. ما نمی خواهیم تحریم های اضافی اعمال شود زیرا فکر می کنیم این مذاکرات را با حسن نیت حفظ کنیم اما کنگره نقش مهمی دارد. مسلما هر نوع برچیده شدن تحریم را کنگره انجام می دهد.

وی در این موضع‌گیری می‌گوید همه تحریم‌ها به کنگره مرتبط است و ممکن است با همه‌ی اقداماتی که ایران انجام می‌دهد، کنگره همچنان علاوه بر حفظ تحریم‌های قبلی، تحریم‌های جدید وضع کند. شرمن اشاره می‌کند شاید ما نخواهیم تحریم جدید گذاشته شود اما کنگره نقش بسیار حیاتی دارد. اساسا این دفعه اول نیست که دولت آمریکا سعی می‌کند کنگره را به عنوان یک مشکل معرفی کند و خود را متمایل به حل مشکل. اما واقعیت حضور یکپارچه آمریکا و هماهنگی‌های دقیق در حاکمیت آمریکاست. این ساده اندیشی است که گمان کنیم اوباما واقعا می‌خواهد تحریم‌ها حذف شود ولی کنگره نمی‌خواهد.

وندی شرمن روند خصمانه دولت آمریکا را در این مصاحبه اینگونه ادامه می‌دهد:

our sanctions and the European Union sanctions and the U.N. Security Council sanctions are interlinked. So if the United States extends and does not lift, then it will not be possible for Europe to do everything that it wants to do because our banking and financial system, our oil sanctions have a profound effect.

تحریم‌های ما ، اتحادیه اروپا و تحریم های شورای امنیت با یکدیگر مرتبط هستند. بنابراین در صورتی که آمریکا تحریم ها را تعلیق کند و برنچیند، برای اتحادیه اروپا امکان پذیر نیست هر کاری را که می خواهد، انجام دهد زیرا سیستم بانکی و مالی ما ، تحریم های نفتی ما اثر عمیقی دارند.

وی در این موضع گیری اشاره می‌کند که بدون اراده‌ی آمریکا و برداشته شدن تحریم‌های آمریکا، اروپا و شورای امنیت نیز تحریم‌های خود را بر نخواهند داشت. چرا که این تحریم‌ها در هم تنیده و سیستم‌های مالی آمریکا بر باقی کانال‌ها اثر عمیقی دارد. در واقع این تهدیدی است که شرمن مقامات ایرانی را می‌کند. وی هشدار می‌دهد بدون برداشته شدن تحریم‌های کنگره، هیچ تحریم دیگری هم برداشته نخواهد شد. و البته باز توافقنامه ژنو اجازه این کار را داده است!

احتمالاً آن جمله‌ای از مصاحبه خانم شرمن که باعث شده رسانه‌های دولتی بر خلاف پیام اصلی مصاحبه‌ی وی، به دروغ چهره‌ای بزک کرده از آمریکا را نشان دهند، این بخش است

But suspension will indeed start down a road that will give Iran the benefits that it is looking for.

اما تعلیق تحریم‌ها آغاز راهی است که به ایران فوایدی را که بدنبال آن است، می دهد.

این گزاره که احتمالا به دلیل رعایت حداقل‌های عرف دیپلماتیک در زمان مذاکره با طرف مقابل، بیان شده است، هیچ سخنی از لغو تحریم‌ها نمی‌گوید. تنها با منت گذاشتن به این نکته‌ای اشاره دارد که آمریکایی‌ها با تعلیق تحریم‌ها اجازه‌ی اندکی برای برخی فواید به ایران داده‌اند. حتی همین اندک را هم نقدا نمی‌دهند. بلکه می‌گوید آغاز راهی است که ممکن است به ایران فایده برساند. یعنی یک وعده‌ی مبهم، نامشخص و در آینده‌ای نامعلوم! مانند باقی وعده‌ها در توافق‌نامه ژنو.

وی در انتها مصاحبه به همه تاکید می‌کند که:

everyone needs to remember the U.S. has a trade embargo that goes back 30 years to the time that U.S. hostages were taken in Tehran. So it really precedes the concerns about the nuclear program.

همه باید به خاطر داشته باشند آمریکا تحریم تجاری را اعمال کرد که به سی سال پیش برمی گردد. بنابراین این تحریم ها قبل از نگرانی ها درباره برنامه هسته‌ای ایران نیز وجود داشت

در واقع شرمن دوباره به این نکته مهم اشاره می‌کند که بحث اصلی طبق توافقنامه ژنو برداشته شدن همه تحریم‌ها نیست. بلکه وضع نشدن تحریم‌های جدید مرتبط با هسته‌ای است. اولا همه‌ی تحریم‌های اساسی علاوه بر هسته‌ای، بهانه‌های حقوق بشر، تروریسم، و … هم دارد. لذا وضع تحریم جدید درباره حقوق بشر کاملا توسط آمریکا طبق توافقنامه ژنو مجاز است! دوم این که فقط ادعا شده است که تحریم‌های جدید هسته‌ای گذاشته نمی‌شود. و سخنی از برداشتن تحریم‌های قبلی هسته‌ای هم نیست. (تحریم‌ها که لغو نشد؛ چرا توافق ژنو از اعمال تحریم‌های «جدید» هم نتوانست جلوگیری کند؟)

وقتی تمام مصاحبه خانم شرمن حاوی مواضعی خصمانه است و پیام اصلی آن عدم تغییر در تحریم‌ها و حتی امکان تحریم‌های جدید است،روزنامه‌های مذکور باید پاسخگو باشند که به چه حقی دست به انتشار این دروغ غیرحرفه‌ای زده‌اند؟ چرا حاضر نیستند خیانت‌ها و عهدشکنی‌های آمریکا را به تصویر بکشند؟ این رسانه‌ها که رسالت حرفه‌ای خود را زیر پا گذاشتند، باید پاسخگو باشند که به چه علت می‌خواهند تصویری دروغین و مثبت از آمریکا نشان بدهند؟ آیا این روزنامه‌ها پاسخگوی ملت ایران برای به تاراج رفتن منافع‌شان هستند؟