به گزارش گروه اقتصادی «خبرگزاری دانشجو»، به نقل از پایگاه اطلاع رسانی وزارت نیرو (پاون)، حمید چیتچیان در جمع وزیران کشورهای حاضر در هفتمین اجلاس شورای جهانی آب و میزگردی با عنوان quotation mark مدیریت به‌هم پیوسته منابع آب quotation mark که در شهر گیانگ‌جو کره‌جنوبی برگزار شد، افزود: آب همواره به‌عنوان یک مولفه مهم در توسعه پایدار مطرح است اما در بسیاری از طرح‌های توسعه‌ای، نقش و اهمیت منابع آب نادیده و یا حاشیه‌ای در نظر گرفته می‌شود؛ از این رو رویکرد مدیریت به‌هم پیوسته منابع آب در پاسخ به فشارهای روزافزون بر سامانه‌های آبی که تحت تاثیر عامل یادشده بوده، پایه‌گذاری شده است.
وی افزود: اگرچه مفهوم مدیریت به‌هم پیوسته منابع آب از دیرباز وجود داشته است اما توسعه ادبیات فنی آن به اوایل دهه 90 میلادی برمی‌گردد. در گذشته طرح‌های توسعه منابع آب، عمدتاً با هدف توسعه محلی یا منطقه‌ای و بدون یکپارچه‌نگری و توجه کافی به چرخه آب در کل حوضه آبریز بوده است.
وی گفت: به هم پیوسته نبودن مدیریت و توسعه منابع آب، چالش‌های متعددی را برای ایجاد تعادل در سامانه عرضه و تقاضای آب به‌صورت پایدار به همراه داشته است.
چیتچیان با اشاره به پیشینه موضوع مدیریت آب، گفت: مروری گذرا بر مسیر تاریخ تکوین مدیریت آب آشکار می کند که کشورهای پیشرو در زمینه مدیریت منابع آب با انجام سرمایه‌گذاری‌های کلان و ایجاد زیرساخت‌های لازم توانسته‌اند مرحله توسعه سازه‌ای و مدیریت فیزیکی منابع آب را تا حدود زیادی پشت سر گذاشته و با ورود به مرحله مدیریت مصرف و تقاضا ضمن ایجاد ظرفیت‌های مناسب مدیریتی و نرم‌افزاری، برنامه‌های عملیاتی لازم را برای این مرحله از مدیریت منابع آب فراهم سازند.
وی ادامه داد: بررسی سامانه‌های موفق مدیریت آب در نقاط مختلف جهان به‌ویژه در مناطقی که از کمبود بارش و توزیع زمانی و مکانی ناموزون آن در رنج هستند، اهمیت مدیریت به‌هم پیوسته منابع آب و نقش آن در میزان موفقیت در ایجاد تعادل و توازن در عرضه و تقاضای آب و دسترسی پایدار و نظام‌مند ذی‌نفعان به منابع آب، ارتقای ارزش آب و در عین حال مقابله با آلودگی‌ها و فراهم کردن شرایط مناسب برای محیط زیست و توسعه پایدار را روشن می‌سازد.
وزیر نیرو تصریح کرد: ظهور کانون‌های ناآرام آبی بیشتر در مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان که ایران نیز در آن قرار گرفته، محتمل‌تر است. راه‌حل اساسی، گذر از دوران مدیریت عرضه آب به مدیریت تقاضا است که خود به ابزارها و امکانات گسترده‌ای نیاز دارد که امروزه از مجموعه عناصر آن به‌عنوان مدیریت به‌هم پیوسته منابع آب نام برده می‌شود. از این رو، تدوین برنامه‌های مدیریت به‌هم پیوسته منابع آب در کل حوضه آبریز برای یافتن راه‌حل‌هایی برای مقابله با چالش‌های پیشرو از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
وی با بیان اینکه چالش‌های متعددی در مسیر مدیریت به‌هم پیوسته منابع آب به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک وجود دارد، ادامه داد: کمبود شدید منابع مالی برای توسعه زیرساخت‌ها برای تامین نیازهای پایه، بهره‌وری بسیار کم منابع آب تامین‌شده و سرمایه‌گذاری‌های به‌عمل‌آمده و به‌طور کل پایین‌بودن ارزش اقتصادی آب، کمبود آمار و اطلاعات، آلودگی گسترده منابع آب، بهره‌برداری بیش از حد از منابع آب زیرزمینی و ضعف سامانه‌های پایش منابع و مصارف از نکته‌های قابل ذکر در این باره است.
وزیر نیرو افزود: وقوع پدیده‌های خشک‌سالی و سیلاب که با بروز تغییرهای اقلیم دامنه و ابعاد خسارت‌های جهانی و مالی ناشی از آنها روز به روز سیر صعودی دارد نیز می‌تواند حرکت در مسیر مدیریت به‌هم پیوسته منابع آب را کند کند.
وی افزود: موضوع‌های دیگری نظیر رودخانه‌های مرزی و آب‌های مشترک نیز نیازمند توجه جدی در مدیریت به‌هم پیوسته منابع آب است.
وی تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان یکی از کشورهای دارای پیشینه طولانی در زمینه مدیریت آب که قنات یکی از نمونه‌های آن است، در زمینه ابعاد و مولفه‌های مختلف مدیریت به‌هم پیوسته منابع آب با تهیه و تدارک و اجرای برنامه‌های لازم توانسته است گام‌های ارزشمندی را در سالیان اخیر طی کند که در صدر این اقدام‌ها می‌توان به جایگاه محوری بخش آب در توسعه پایدار ایران اشاره کرد که تصویب سیاست‌های درازمدت، نتیجه ملموس و تجلی محسوس چنین اقدامی درواقع عزم مسئولان سیاسی کشور را برای تقویت بنیان‌های مدیریت آب آشکار می‌سازد.
وی ادامه داد: به‌طور مثال، در این جهت وزارت نیروی جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان نهاد اصلی متولی آب در ایران، به اجرا و عملیاتی کردن مدیریت به‌هم پیوسته منابع آب در سطح شش حوضه آبریز اصلی ایران اقدام کرده و در این جهت اصلاح‌های سازمانی و اداری لازم را به عمل آورده است تا با در نظر گرفتن ارزش اقتصادی آب و ملاحظه‌های اجتماعی، سیاسی و نیازهای زیست محیطی این ماده حیاتی به‌عنوان یکی از محورهای اصلی توسعه پایدار، با مدیریت کمی و کیفی منابع و مصارف آب، نسبت به عرضه آب سالم و کافی اقدام کند.
وزیر نیرو با اشاره به سرمایه‌گذاری گسترده در ایجاد زیرساخت‌های مربوط به آب‌رسانی شهری، روستایی، ایجاد سامانه‌های فاضلاب شهری و روستایی، احداث سدهای مخزنی و نیروگاه‌های برق‌آبی، شبکه‌های آبیاری و زه‌کشی، آموزش و ظرفیت‌سازی، توجه به روش‌های غیر سازه‌ای و ارتقای نظام مدیریتی و برخورداری از نظام تخصیص پیشرفته منابع آب که از اولویت‌های اصلی و مولفه‌های مهم حکمرانی آب را تشکیل می‌دهد، ادامه داد: رشد سرمایه‌گذاری در این‌باره در طول سال‌های اخیر بی‌سابقه بوده است، به‌طوری‌که منابع مالی هزینه شده در طول برنامه پنجم توسعه که از سال 2010 آغاز شد و تا مارس سال 2015 ادامه داشت، به رقم قابل ملاحظه 25 میلیارد دلار رسیده است.
وی افزود: در سایه تلاش‌ها و اجرای برنامه‌های مختلف پنج‌ساله هم‌اکنون بیش از 99 درصد از جمعیت شهری و حدود 80 درصد از جمعیت روستایی ایران زیرپوشش آب شرب سالم و بهداشتی قرار دارد و حدود 40 درصد از جمعیت شهری زیرپوشش شبکه‌های آب و فاضلاب پیشرفته قرار داشته که به سرعت در حال رشد است و مخازن سدهای در دست بهره‌برداری کشور به 48.8 میلیارد مترمکعب و تولید انرژی برق‌آبی به حدود 12 هزار مگاوات در سال رسیده است.
وی گفت: افزون‌بر این، مساحت زمین‌های زیرپوشش شبکه‌های آبیاری و زه‌کشی پیشرفته در ایران حدود دو میلیون هکتار برآورد شده که این رقم به سرعت در حال رشد است.
وی با تاکید بر اهمیت برگزاری مجمع جهانی آب که هفتمین دوره آن در شهرهای دگو و گیانگ‌جو برگزار می‌شود، ادامه داد: هم اکنون این مجمع به مهم‌ترین و فراگیرترین رویداد بین‌المللی درباره آب و مدیریت آن تبدیل شده و پارادایم حاکم بر نحوه سازمان‌دهی و اجرای آن به نحوی است که در طول هفت دوره برگزاری آن، توانسته است انگیزه‌های مشارکت در آن را از بالاترین سطح سیاسی گرفته تا اقشار مختلف و جوامع بومی به نحو قابل‌توجهی ارتقا دهد.
چیتچیان در بخش پایانی سخنرانی خود با ارایه دو پیشنهاد درباره عملیاتی کردن مدیریت به‌هم پیوسته منابع آب به‌ویژه برای مناطق دارای اقلیم خشک، ادامه داد: همان‌گونه که در پیش‌نویس بیانه وزیران هفتمین اجلاس شورای جهانی آب اشاره شده است، عملیاتی کردن راهکارهای پیشنهادی اهمیت زیادی دارد و امیدوارم تاکید بر اجرایی کردن راهکارهای پیشنهادی یکی از نقاط قوت اجلاس هفتم باشد.
چیتچیان درباره پیشنهاد نخست خود گفت: در پیاده‌سازی کارآمد مدل مدیریت به‌هم پیوسته منابع آب باید به تنوع شرایط اقلیمی و به‌ویژه مسایل خاص اقلیم خشک و نیمه‌خشک نظیر کمبود منابع آب و کمیابی آن، فقدان آمار و اطلاعات کافی، نبود تعادل شدید بین نیازهای مختلف بخش‌های شرب، کشاورزی، صنعت و محیط‌زیست و منابع آب در دسترس توجه داشت. وی افزود: مهم‌ترین عامل در پیاده‌سازی موفق مدیریت به‌هم پیوسته منابع آب در مناطق خشک و نیمه‌خشک، وجود اراده و عزم سیاسی و اجتماعی و نیز وجود ساختارهای اداری توانمند برای اجرا و تداوم این برنامه بوده که خود مستلزم توجه به اهمیت و نقش ظرفیت سازی و توسعه نیروی انسانی و ادبیات فنی مناسب است.
وزیر نیرو در توضیح پیشنهاد دوم خود، گفت: مایلم بر اهمیت موضوع مدیریت پایدار منابع آب زیرزمینی و نقش و اهمیت آن در مسیر دستیابی به مدیریت به‌هم پیوسته منابع آب تاکید کنم. لازم است موضوع منابع آب سطحی و زیرزمینی و توسعه مفاهیم و دستورالعمل‌های موردنیاز به‌منظور در نظر گرفتن توامان منابع آب سطحی و زیرزمینی در مدیریت به‌هم پیوسته منابع آب، بیش از پیش موردتوجه قرار گیرد و در این زمینه جمهوری اسلامی ایران آماده است تا با در اختیار قرار دادن تجربه‌های خود و با سایر کشورها و سازمان‌های علاقمند همکاری کند.