تقابل «روزنامه‌ای» و «پوپولیستی» با فساد را متوقف کنید!

گروه سیاسی «خبرگزاری دانشجو»؛ "مسئولان روزنامه نیستند!"؛ این عبارت سه کلمه ای، یکی از مهم ترین بیانات رهبر معظم انقلاب پیرامون فضای داخلی کشور در روزها و ماه های اخیر بود. حرفی که در تاریخ نهم اردیبهشت ماه جاری و در دیدار با جمعی از کارگران سراسر کشور بیان شد. حجم اخبار مربوط به مذاکرات هسته ای، فکت شیت ها، تحولات سوریه، عراق و جنایات آل سعود بر ضد مردم مظلوم یمن؛ به صورت واضحی فرصت پرداختن به این کلیدواژه ی مهم را از همگان سلب نمود. اگرچه پایگاه اطلاع رسانی رهبر معظم انقلاب با اختصاص یک پرونده ویژه به این موضوع در بخش برگزیده های خود، توجه بیشتری از دیگر رسانه ها به این موضوع داشت.

ما در این گزارش برآنیم تا خلاء ایجادشده در توضیح این کلیدواژه ی راهبردی رهبر فرزانه ی انقلاب اسلامی را تا حدی هر چند اندک پر نماییم. اولین واقعیت مستتر در عبارت کلیدی فوق، آن است که این عبارت با توجه به شرایط داخلی کشور و دوم آنکه خطاب به مسئولین ابراز شده است. درواقع به نظر می رسد فضای موجود در داخل کشور آنقدر به سمت «روزنامه ای شدن مسئولین اجرایی» رفته است که رهبر انقلاب چاره ای جز هشدار صریح در این مورد ندیده اند. مرور تاریخی بیانات رهبر انقلاب از ابتدای بر روی کار آمدن دولت یازدهم نیز مطالبی مشابه با این عبارت را در معرض مشاهده ی مخاطب قرار می دهد  درواقع عبارت "مسئولان روزنامه نیستند" را می توان به مثابه نقطه ی عطف واکنش معظم له به رفتارهای پوپولیستی مسئولان در مقوله ی برخورد با فساد تلقی نمود.

آنچنان که معظم له در دیدار هیات دولت در تاریخ پنجم شهریور 93 در همین زمینه می فرمایند:" همواره دولتها نسبت به دوره های گذشته خود منتقد بوده اند که ایرادی هم ندارد اما این انتقاد نباید حالت اغراق آمیز و تخریب پیدا کند زیرا در روحیه مردم تأثیر بد می گذارد و آنان را نسبت به آینده نیز نامطمئن می کند." ایشان با اشاره به برخی اظهارنظرهای مبالغه آمیز و غیرمنصفانه درخصوص دولت های گذشته افزودند:"اگر در این اظهار نظرها بی انصافی شود، قطعاً در آینده نیز نسبت به عملکرد ما هم بی انصافی خواهد شد. اگر برخی سیاست ها یا عملکردهای دوره گذشته را قبول نداریم، بهترین شیوه، اصلاح آن در عمل است و این روش، بهتر از اظهار نظر است."

واکنش دیگر ایشان به برخورد شعاری با موضوع فساد؛ در پاسخ به نامه ی اسحاق جهانگیری، درخصوص درخواست از رهبر انقلاب جهت صدور پیام برای "همایش ملّی ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد"  خود را نشان داد. رهبر انقلاب در پاسخ به درخواست معاون اول رئیس جمهور مرقومه ای کوتاه برای همایش مذکور ارسال کردند که بیشتر به سوال از معاون اول شباهت داشت تا پیام برای همایش! متن مرقومه ی مذکور بدین شرح بود: بسم الله الرّحمن الرّحیم. نفس اهتمام آقایان به امر مبارزه با فساد را تحسین می‌کنم، لکن این سمینار و امثال آن بناست چه معجزه‌ای بکند؟ مگر وضعیت برای شما مسئولان سه قوه روشن نیست؟ با توجه به شرایط مناسب و امیدبخشی که از لحاظ همدلی و هماهنگی و همفکری بین مسئولان امر وجود دارد، چرا اقدام قاطع و اساسی انجام نمی‌گیرد که نتیجه را همه بطور ملموس مشاهده کنند. توقع من از آقایان محترم این است که چه با سمینار و چه بدون آن، تصمیمات قاطع و عملی بدون هرگونه ملاحظه‌ای بگیرند و اجرا کنند. موفق باشید."

ایشان اما در روز نهم اردیبهشت ماه سال جاری حرف آخر را در زمینه ی مبارزه با فساد زدند. حرفی که از طرفی نشان از نارضایتی ایشان از عملکرد مسئولین دولتی در مسئله ی مبارزه با فساد داشت و از طرفی بر عملکرد پوپولیستی و ژورنالیستی برخی از مسئولین در این زمینه اشاره می کرد. ایشان در دیدار با جمعی از کارگران سراسر کشور در محل حسینیه امام خمینی(ره) فرمودند:"حالا اسم فساد زیاد آورده میشود. حرف زدن راجع به فساد که فایده‌ای ندارد؛ با «دزد دزد» گفتن، دزد از دزدی دست برنمی دارد؛ باید رفت، وارد شد. مسئولان کشور، روزنامه که نیستند که راجع به فساد حرف میزنند. بله، روزنامه راجع به فساد ممکن است حرف بزند، من و شما که مسئول هستیم باید اقدام کنیم؛ حرف دیگر چیست؟ وارد بشوید؛ [ اگر] بلدیم اقدام کنیم، جلوی فساد را به‌معنای واقعی کلمه بگیریم."

با توجه به بیانات صریح رهبر انقلاب، مروری بر دیدگاه های مسئولین دولتی در این زمینه، خالی از لطف نخواهد بود و در مسیر شناخت مسئولین دارای روحیات ژورنالیستی به مخاطب محترم کمک بیشتری خواهد نمود. اگرچه بسیاری از مسئولین دولت یازدهم در این زمینه فعال بوده اند و یافتن نمونه ای برای ارائه به مخاطب کار چندان مشکلی نیست؛ با اینحال ابتدا باید از اکبر ترکان که عده ای او را مبدع نظریه ی «آبگوشت بزباش و قورمه سبزی» می دانند یاد کرد. ترکان که با موضع گیری های غیر معمول گاه و بی گاه خود، هر چند وقت یک بار جریانی رسانه ای ایجاد می کند، در این زمینه نیز اظهارات درخشانی دارد.

وی در اواخر سال گذشته در گفتگویی با سایت ندای ایرانیان می گوید: "احمدی‌نژاد یک‌فرد یا یک‌دولت نبود. یک‌جریان برنامه‌ریزی‌شده را با خود داشت. این جریان اکنون مدعی است که احمدی‌نژاد را نمی‌شناسد. اینها هر اسمی روی خودشان بگذارند و هر ائتلافی برای انتخابات‌ها انجام دهند، نمی‌توانند از پول‌های کثیفی که به‌دست آورده‌اند تبری بجویند. آنها با این پول‌های کثیف می‌خواهند در آوردگاه‌های سیاسی سال۹۴ شرکت کنند و اینکه سال۹۴ ما سکوت کنیم و چیزی نگوییم و نقاب از چهره کسی برنداریم، درست نیست. هزار‌بار پوستین خود را عوض کنند نمی‌توانند دست‌های آلوده به فسادشان را بپوشانند. نمی‌گذاریم عده‌ای با پول‌های کثیف در سال۹۴ به پیروزی برسند. هرجا نیاز به افشا باشد این کار را می‌کنیم."

وی در ادامه می افزاید:"با تشکیل ائتلاف‌های جدید، اسامی جدید و شعارهای جدید می‌خواهند بگویند ما آدم‌های گذشته نیستیم تا اینکه اقبالی از سوی مردم به سمت آنها پیدا شود. همین الان پول‌های کثیف و قاچاق بخشی از مدیریت کشور را درگیر کرده است، ما نباید اجازه تکرار این امر را بدهیم. مسلما عده‌ای می‌خواهند در سال۹۴ با پول‌های کثیف و بادآورده وارد بازی سیاسی شوند و البته ما هم سکوت نخواهیم کرد. سال۹۴، سال افشای آنها است."

گفته های وزیر کشور در مورد پولهای کثیف و جریان رسانه ای ایجادشده بر سر آن را نیز می توان از دیگر مصادیق روزنامه ای عمل کردن مسئولین به حساب آورد. رحمانی فضلی اگرچه پس از دو ماه بالاخره در مجلس حاضر شده و با پس گرفتن ادعاهایش مدعی شد که رسانه ها سخنانش را تحریف کرده اند، با این حال چند ساعت پس از خروج از مجلس با صدور بیانیه ای مطبوعاتی بر سخنان قبلی خود و مشی ژورنالیستی در این زمینه تاکید نمود.

اسحاق جهانگیری نیز پیش از این در در جلسه ستاد هماهنگی مبارزه با مفاسد اقتصادی با تخریب عملکرد دولت های پیشین گفته بود:"  وقتی پرونده ای نظیر پرونده بابک زنجانی مطرح می شود، یا باید در مقابل آن سکوت کنیم و یا بپذیریم که بی‌سابقه‌ ترین فسادها رخ داده و با جدیت در مقابل آن بایستیم و حقوق بیت‌ المال را بازپس گیریم." جهانگیری با اشاره به برخی پرونده های فساد اقتصادی در سال های اخیر خاطرنشان کرد: برخی از این اتفاقات در اثر سهل انگاری و سوء مدیریت رخ داده اما علت بروز این مفاسد هرچه که باشد، باید با آن برخورد کنیم."

به نظر می رسد متاسفانه بیش از آنکه اصل برخورد با فساد برای مسئولین دولتی مسئله باشد، بازگویی ژورنالیستی آن خوشایند آنهاست. چه اینکه با نزدیک شدن انتخابات مجلس و تاکید معاون اول رئیس جمهور بر لزوم شکل گیری مجلسی معتدل، شائبه ی سوء استفاده ی سیاسی از موضوع برخورد با فساد بیش از پیش در اذهان عمومی پررنگ تر خواهد شد. به نظر می رسد بهتر است دولتمردان با تجدیدنظر در رفتار ژورنالیستی خود به سراغ برخورد عینی و عملی با مصادیق فساد بروند.