نوزادان عجیب‌الخلقه کوچک‌سر/ بچه‌دار شدن در امریکای لاتین ممنوع شد

گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو _محمد آزادی، السوادادور و کلمبیا نیز از زنان خواستند تا دو سال دیگر بچه‌دار نشوند؛ این هشداری بود که پیشتر مقامات دیگر ممالک امریکای لاتین بعد از شیوع نگران کننده‌ی یک اپیدمی به شهروندان‌شان داده بودند. اپیدمی بیماری ناشناخته‌ای که تاکنون صدها هزار نفر را از برزیل گرفته تا پورتوریکو و تا حتی ایالات متحده مبتلا کرده است. هرچند این بیماری آثار و عواقب مهلکی ندارد، اما تاکنون باعث به دنیا آمدن کودکان عجیب الخلقه‌ی بسیاری شده است، نوزادان بیچاره ای که با سرهایی کوچک‌تر از استاندارد بشری به دنیا آمدند؛ این دردها زیر سر«زیکا» است. اما ماجرا چیست؟ خطر این همه‌گیری تا چه اندازه جدی است؟ هر آنچه درباره‌ی این بیماری می‌خواهید بدانید!

الیسون و برادر کوچک‌سر دوماهه‌اش خوزه، در استان پرنامبوکوی برزیل/ دسامبر ۲۰۱۵

زیکا چیست؟    

ویروس ناشناخته ای که سال‌ها پیش در 1947 در یک باغ وحش در اوگاندا برای نخستین بار در میان میمون‌های آزمایشگاهی دیده شد. میمون‌های بیچاره‌ای که تب کرده بودند و پوست تن‌شان سرخ شده بود. آن ویروس هم‌نام آن باغ وحش، «زیکا» لقب گرفت. از آن سال به بعد و تا 2007 میلادی تنها 14 مورد از ابتلای انسانی به این ویروس در سراسر دنیا ثبت شد. تا آنکه در آن سال دوباره سر و کله‌ی زیکا در یکی از جزایر توریستی و خوش آب و هوای شمال غرب اقیانوس آرام به نام «جزیره‌ی یاپ» پیدا شد. در آن سال بیشتر از یک چهارم از جمعیت 11هزار نفری ساکنان و بیشتر بچه‌های بالای سه سالِ جزیره به آن مبتلا شدند.

مبتلایان ابتدا تب می‌کردند، بعد کوفتگی و دردهای مفصلی شروع می‌شد، چشم‌هاشان سیاهی می‌رفت، برخی نواحی پوست تن‌شان سرخ شده و ملتهب می‌شد. بعضی‌ها بالا می آوردند، بعضی‌ها هم به نور حساسیت پیدا می کردند. هرچه بود اما چند روزی بیشتر عوارض بیماری ادامه نداشت و سرآخر تمام مبتلایان خود به‌خود بهبود یافتند. اولین اپیدمی زیکا تلفاتی نداشت. دانشمندان معتقدند تنها راه انتقال ویروس، نیش پشه‌ها است؛ این بیماری از انسان به انسان منتقل نمی‌شود. از ۲ تا ۷ روز بعد از گزیدگی توسط پشه، فرد دچار بیماری می‌شود، و بر اساس اطلاعات سازمان بهداشت جهانی (WHO) عوارض جانبی بیماری، از هر چهار نفر در تنها یک نفر ظاهر خواهد شد.

سر و کله‌ی زیکا دوباره در 2013 پیدا شد، باز هم اقیانوس آرام و این بار در جزایر هاییتی. بیش از 28هزار نفر؛ یعنی 11درصد از کل ساکنان جزایر به این بیماری مبتلا شدند. در سال 2014 نیز دوباره این بیماری در برخی دیگر از جزایر شمالی پاسفیک ظاهر شد و افراد پرشمار دیگری را گرفتار کرد.

زیکا در اواخر بهار در برزیل دوباره پیدا شد.

در برزیل چه خبر است؟

این کشور با آمار بی سابقه‌ی مبتلایان به این بیماری روبرو است؛ بیشتر از یک میلیون نفر! آمار و ارقامی که تاکنون سابقه نداشته است. بدتر اما کودکانی است که در این مدت با سرهای کوچک و آناتومی عجیب و غریب از مادران بیمار به دنیا آمده‌اند. هنوز هیچ توضیح روشنی برای تبیین چیستی و چرایی ارتباط به دنیا آمدن این بچه‌ها با زیکا پیدا نشده است. دولت برزیل تا امروز بیشتر از سیصد میلیون دلار برای مقابله با این بیماری و البته مقابله با پشه‌ها که به عنوان ناقلان اصلی ویروس شناخته می‌شوند، هزینه کرده است.  

تازه‌ترین نقشه گستردگی زیکا در امریکای لاتین؛ در مناطق زردرنگ مواردی از بیماری گزارش شده است

به گفته‌ی وزارت بهداشت برزیل، هشتاد درصد مبتلایان به این ویروس هیچ‌گاه دچار علایم حادی نمی‌شوند، و بیشتر بعد از چند روز تب و استخوان‌درد خود به‌خود بهبود می‌یابند. بنابراین هیچ آمار دقیقی از میزان مبتلایان به این بیماری وجود ندارد، اما برآوردهای اولیه از ابتلای 400 هزار تا یک میلیون و 400هزار نفر حکایت دارد. با این همه و بر اساس آمار رسمی بیش از 3800 مورد تولد نوزادان کوچک‌سر در این کشور از اواخر اکتبر سال گذشته (اوایل آبان) تا امروز به ثبت رسیده است. اگرچه تاکنون سازمان بهداشت جهانی و مرکز بیماری‌ها و پیشگیری ایالات متحده که در کنار وزارت بهداشت برزیل روی این بیماری تحقیق می‌کنند، هیچ رابطه‌ی روشنی میان زیکا و کودکان کوچک‌سر پیدا نکرده اند، اما تقریباً تمام شواهد نشان می‌دهد این بیچاره‌ها از مادرانی زاییده شدند که سابقه‌ی ابتلا به این ویروس را داشتند.

موارد مشابهی از ابتلای به این بیماری تاکنون در برخی ایالات امریکا نیز گزارش شده است، از تگزاس گرفته تا فلوریدا، ایلی‌نویز و نیوجرسی؛ اگرچه هیچ کدام تا امروز به صورت رسمی به تأیید نرسیده است. با این همه مرکز بیماری‌ها و پیشگیری ایالات متحده از زنان باردار و یا کسانی که قصد دارند به زودی حامله شوند، خواسته تا از سفر به بسیاری از ممالک امریکای لاتین خودداری کنند.