جام‌جَم یا جام‌جِم؟/ داروی تقلبی ماهواره برای سینمای بیمار ایران 

گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو؛ «سینمای بیمار ایران» بهار امسال را در حالی شروع کرد که کسالتش تا حدودی بهبود یافت. یکی از دلایل اصلی رفع این بیماری را شاید بتوان در کمتر مسافرت رفتن تهرانی ها دانست. تهرانی ها در خانه ماندند و برای تفریح‌شان سینما را انتخاب کردند. علاوه بر این شهرداری تهران هم اعلام کرد، افراد بیشتری امسال به تهران آمدند و آموزش و پرورش هم مدارس بیشتری را به مسافران نوروزی اختصاص داد. یکی از تفریح های مدرن و شهری هم سینما رفتن است. خصوصا اگر جشنواره سیمرغ هم به خاطر حضور فیلم اولی ها و کارگردان های مشهوری مثل حاتمی کیا خوش بدرخشد.

اما یادداشت نویس روزنامه ای، برخلاف آمارها و ارقام ارائه شده از طرف شهرداری، آموزش و پرورش، پلیس راهور و حتی جشنواره فیلم فجر در سال گذشته، اعتقاد دارد که دلیل این امر حمایت نکردن سازمان صداوسیما از سینماگران است. این ادعا در حالی مطرح می شود که حتی سینماگران اینطور موضوعی را قبول ندارند. حسین فرح‌بخش، ‌سرمایه گذار و تهیه‌کننده سینما می‌گوید: «با تیزرهای رایگان و تخفیفات 98 درصدی که تلویزیون برای فیلم‌های سینمایی درنظر گرفته، استفاده از این رسانه به صرفه‌تر شده و شرایط از قبل بهتر است.

در یادداشتی که یکی از روزنامه ها با عنوان «فیلم ها در دوراهی تبلیغ تلویزیونی و ماهواره ای» در ستون «زرد» صفحه اول خود آورده، با جدا کردن پرفروش هایی مثل «بادیگارد» که هیچ تبلیغی هم به ماهواره نداده، مدعی شده که دلیل رونق گرفتن بقیه ی فیلم های نورورزی، تبلیغاتشان در ماهواره بوده است. نوشته ای که برای توجیه و تطهیر تبلیغات ماهواره ای نگاشته شده و سعی دارد این کار را منطقی نشان دهد.

تبلیغات ماهواره ای در حالی شدت گرفته است که به گفته مسئولان سینمایی وزارت ارشاد دولت تدبیر و امید، کاری «خلاف امنیت ملی» است. حبیب ایل بیگی، معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی تبلیغ در ماهواره را «تخطی از قانون» می‌داند و معتقد است «مسلم است پخش آگهی فیلم از شبکه‌های ماهواره‌ای طبق مصوبه شورای امنیت ملی خلاف و امری غیر قانونی است و تخطی از قانون محسوب می‌شود و در ‌این موضوع شکی نیست.» با این حال، معدودی از رسانه ها سعی دارند، تبلیغ در شبکه های ماهواره ای را آنچنان ترسیم کنند که انگار سینما، بهتر شدن حال گیشه هایش را مدیون آن است.

کار غیرقانونی برخی سینماگران، در سال گذشته کلید خورد و در نوروز امسال به اوج رسید. شبکه ماهواره ای «جِم» که متعلق به کشور ترکیه است با تمام کانال‌هایش به صورت تمام قد پشت این طرح آمده و تهیه کنندگان داخلی را به تبلیغ در این شبکه ترغیب می کند. عجیب اینکه، با وجود تذکرهای قبلی نیروی انتظامی و مسئولان سینمایی، هنوز هم علاقه مندانی برای تبلیغ در این شبکه ها وجود دارند.

علاوه بر مسئله ی قانونی نبودن این تبلیغات، وضعیت موجود در این شبکه ها نیز مورد غفلت این گروه از سینماگران قرار گرفته است. وضعیتی که به صورت مرسوم به آن «تهاجم فرهنگی» گفته می شود. شبکه هایی که در تمام ایام پخش به انحای مختلف سعی در القای مفاهیمی خلاف عرف و شرع به جامعه دارند، چطور یک سینماگر داخلی که وابسته به همین مردم و برخاسته از دل همین عرف است، راضی به تبلیغ فیلمش در این شبکه ها می شود؟

فیلم هایی مثل «کفش‌هایم کو»، «من سالوادور نیستم» ،«پنجاه کیلو آلبالو»، "کوچه بی نام" تبلیغ فیلم خود را به صورت مستقیم به ماهواره سپردند و با این بهانه که در سینماهای خارج از کشور هم اکران می شود، سعی کردند قانون را نادیده بگیرند. این در حالی است که محمد سرافراز، رییس سازمان صداوسیما در جمع گروهی از تهیه کنندگان در سال گذشته عنوان کرد «این رسانه برای حمایت از سینما حاضر است به صورت بسیار ارزان و حتی رایگان به پخش تیزرهای آنان اقدام کند.»

با این حال فیلم هایی مثل «ابد و یک روز» و «خشم و هیاهو» علاوه بر استفاده از این تخفیف ها و پخش تیزر در رسانه ملی، در اقدامی غیراخلاقی، تیزر سفارش داده شده به تلویزیون را به شبکه های ماهواره ای منتقل کردند. در واقع علاوه بر انجام یک کار غیرقانونی که پیشتر به آن پرداختیم، به عمل غیرقانونی و غیراخلاقی دیگری هم دست زدند. هم تبلیغ فیلم را در شبکه های ماهواره ای انجام دادند و هم تیزر متعلق به تلویزیون را که حق پخشش متعلق به رسانه ملی است به ماهواره سپردند.

حال باید از سینماگران پرسید با چه منطقی حاضرند خطوط قرمز «اخلاق» و «قانون» را بشکنند و تبلیغ فیلم خود را به ماهواره دهند در حالی که تاثیر کم یا جزئی در فروش آنها دارد. همچنین به صراحت باید گفت منتقدان رسانه ملی که سعی دارند این اشتباه برخی تهیه کنندگان سینما را لاپوشانی کنند و یا حتی آن را موفقیت آمیز جلوه دهند، توجیه شان مانند داستان لباس جدید پادشاه است. خودش فکر می کند، عجب لباس فاخری به تن کرده و احتمالا چقدر خوش‌تیپ شده و اطرافیانش هم که احتمالا قلم به دست هستند، مدام از او و کاری که انجام داده تعریف می کنند که انگ های ضدروشنفکری نخورند اما شاید یک پسربچه باید فریاد بزند: این مرد چرا لباس نپوشیده؟