راه‌های مقابله با عوارض شیمی درمانی و رادیوتراپی

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، دکتر مهناز ایلخانی،  دکترا خدمات بالینی و کارشناس ارشد پرستاری درباره مهم ترین عوارض شیمی درمانی و رادیوتراپی در بیماران، گفت: شیمی درمانی و رادیوتراپی بر روی سلولها و بافت هایی که سرعت تکثیر بالایی دارد مانند مولکول مو  بیشترین تاثیر را می گذارد.

وی افزود: برای مثال شیمی درمانی و رادیوتراپی منجر به ریزش مو در بیمار می شود که اصولا این عارضه موقتی خواهد بود و حدود ۶ هفته پس از اتمام درمان مو مجدد رشد پیدا می کند.

مسوول کمیته پرستاری انجمن کلینیکال انکولوژی ایران با بیان اینکه مغز استخوان که بر روی سلول های خونی تاثیر گذاشته و باعث کاهش گلبول های سفید و مستعد شدن بیمار به عفونتها می شود خود یکی از عوارض بالقوه کشنده ناشی از رادیوتراپی و شیمی درمانی است، عنوان کرد:  بنا بر این افزایش درجه حرارت و بروز علایم عفونت  باید بلافاصله گزارش شود. بعلاوه عوارض ناشی از ضعف مغز استخوان باعث کاهش پلاکت و مستعد شدن  بیمار به خونریزی میشود و تاثیر بر سلول های قرمز منجر به بروز آنمی( کم خونی) در بیمار کمک می کند که نقش تغذیه در این مورد بسیار با اهمیت تلقی می گردد.

وی افزود: سومین بافتی که از سرعت تکثیر بالایی برخوردارهستند سلول های پوشاننده مخاط های بدن نیز می باشند که در نتیجه احتمال بروز زخم هایی در دهان و سایر قسمت هایی دستگاه گوارش را فراهم می کند.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در ادامه یادآور شد: تخمدان و بیضه ها نیز می توانند براحتی تحت تاثیر شیمی درمانی و رادیوتراپی قرار بگیرند که این امر موجب اختلالات قاعدگی در خانم ها و کاهش فعالیت اسپرم ها در آقایان می شود.

به گفته وی، باید در نظر داشت که شیمی درمانی یک درمان سیستماتیک است ولی درمان رادیوتراپی موضعی بوده و در نتیجه عوارض و مشکلات به دنبال این درمان فقط در محل تحت درمان رخ می دهد.

ایلخانی درباره تاثیر رژیم غذایی در کاهش عوارض ناشی از شیمی درمانی و رادیوتراپی، خاطر نشان کرد: رژیم غذایی مناسب باعث تقویت سیستم ایمنی و مغز استخوان شده که در نتیجه به بیمار کمک و منجر به جلوگیری و یا کاهش عوارض در بیمار می شود.

مسوول کمیته پرستاری انجمن کلینیکال انکولوژی ایران درباره روش های تغذیه ای برای درمان اسهال و نفخ ناشی از شیمی درمانی، گفت: به بیماران توصیه می شود مایعات به حد کافی بنوشند، از غذاهای پرچرب پرهیز و  تعداد دفعات مصرف غذا را زیاد کنند.

وی افزود: هم چنین به این دسته از بیماران توصیه می شود  از مواد غذا یی مثل تخم مرغ، موز رسیده، پنیر، برنج، آب انگور استفاده کنند و مصرف شیر، محصولات همراه آن، چای پر رنگ، قهوه و شکلات را محدود کنند.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهوع و استفراغ را یکی دیگر از علائم شیمی درمانی و رادیوتراپی دانست و یادآور شد: برای کاهش این علائم به افراد توصیه می شود زنجبیل، مایعات خنک، کیک های کم شیرین، میوه و سبزیجات نرم یا پوره شده، آبنبات ترش و یا چند قطره لیمو ترش مصرف کنند.

وی با تاکید براینکه نیاز به پروتئین و کالری در بیماران مبتلا به سرطان افزایش می یابد، گفت: بنابراین به این افراد توصیه می شود روزانه موادی مانند شیر، پنیر، ماست، تخم مرغ، کره بادام زمینی، خشکبار، عسل، ژله و بستنی را به رژیم غذایی خود بیفزایند.

بر اساس این گزارش، کارگاره شیمی درمانی 2تا 4 مرداد در دانشکده پرستاری مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی توسط انجمن کلینیکال آنکولوژی ایران برگزار می شود و دارای ۱۵ امتیاز بازآموزی برای شرکت کنندگان است.