عربستان با کاهش قیمت نفت به‌دنبال به زانو درآوردن محور مقاومت بود/ اوپک سیاسی نفع اقتصادی ندارد

محمدرضا طلاجوران کارشناس و تحلیلگر مسائل سیاسی-اقتصادی در گفتگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری دانشجو، در خصوص کاهش قیمت نفت طلای سیاهی که این روزها به بلای سیاه تبدیل شده است گفت:نفت اين طلاي سياه  که تا پيش از اين به عنوان ابزاري  اقتصادي  در دست کارتل هاي بزرگ جهاني بود و با نفود در هيئت حاکمه کشورهاي توليد کننده و تشکلهاي بين المللي همچون اوپک قيمت ان را منطبق با سياسيتهاي اقتصادي خود تنظيم مي کردند ، مدتي است کارکرد سياسي نيز به خود گرفته است.

وی با بیان‌اینکه نفت به عنوان يکي از محصولات صادراتي کشورها در عرصه هاي بين المللي، اقتصادي و سياسي نقش پررنگي داردگفت: در سال هاي گذشته قيمت جهاني نفت به علت بروز اختلافات بين المللي بين کشور هاي صادرکننده اصلي اين محصول راهبردي و بروز جنگ هاي کوتاه و بلند مدت، دستخوش نوسانات بسياري بوده است.بررسي روند قيمت نفت طي يک دهه گذشته نشان مي دهد که قيمت هر بشکه نفت از 49 دلار  و 10 سنت در سال 2005  در نوساني سينوسي منطبق با تحولات بين المللي در سال 2006 در اوج حملات رژِم صهيونيستي به لبنان و اعلام دسترسي ايران به توانمندي غني سازي اورانيوم و همزمان با نشست شوراي امنيت براي بررسي وضعيت ايران ، قيمت نفت در بازارهاي آمريکا با افزايش دو و نيم درصدي به حدود 84 دلار در هر بشکه رسيد.در آستانه فصل سرما، بهاي نفت در بازارهاي جهاني به رکورد کم سابقه 93 دلار براي هر بشکه رسيد و اين در حالي بود که قيمت اين ماده خام در بازارهاي خاور دور به بالاي 93 دلار بالغ شد.

طلا‌جوران تصریح کرد: در آخرين روز سال 2007 ميلادي قيمت هر بشکه نفت به بالاي 96 دلار آمريکا رسيد، در حالي که در آغاز سال 2007 ميلادي قيمت هر بشکه نفت در حدود 60 دلار آمريکا بود.قيمت محصولات نفتي با افزايش نسبتاً چشمگيري در سال 2008 ميلادي مواجه شد. قيمت نفت در اوايل تابستان 2008 به رقم بي سابقه 148 دلار در هر بشکه رسيد اما در اوج گرماي تابستان 2008 با آشکار شدن بحران مالي 2007-2009 در اقتصادامريکا، قيمت نفت روند نزولي گرفت و به زير 40 دلار در هر بشکه سقوط کرد!اما پس از آن و به فاصله اندکي، روند افزايشي  قيمت نفت تا سال 2009 ميلادي ادامه پيدا کرد.در پايان سال 2009 ميلادي اوپک 44.7 درصد توليد نفت دنيا را به خود اختصاص داده بود. در آن سال قيمت متوسط نفت در بازار جهاني 100 دلار آمريکا بود. در سال 2010 ميلادي قيمت هر بشکه نفت در بازار جهاني بعد از تعديل با نرخ تورم به حدود 60 دلار ‌رسيد، ولي در سال 2013 و اوايل 2014 ميلادي دوباره از مرز 110 دلار فراتر رفت.

این خبرنگار -کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به سخنان مقام‌معظم رهبری یادآورشد: بررسي روند قيمت نفت و همگامي آن با تحولات سياسي منطقه اي و بين المللي طي يک دهه گذشته نشان مي دهد روند تاثيرپذيري نفت از اين تحولات روز به روز افزايش يافته است ، نکته اي که مقام معظم رهبري در ديدرشان با رئيس جمهوري ونزوئلا بران تاکيد کردند.حضرت آيت الله خامنه‌اي، رهبر معظم انقلاب اسلامي، در ديدار «نيکلاس مادورو » رئيس‌جمهوري ونزوئلا با اشاره به شکست نقشه‌ها و سياست‌هاي آمريکا در منطقه غرب آسيا، مسئله کاهش قيمت نفت را ابزاري براي فشار بر کشورهاي مستقل از آمريکا دانستند و تاکيد کردند: ايستادگي و مقاومت عاقلانه و همراه با تدبير در مقابل فشارها، يقينا پيروزي را به‌دنبال خواهد داشت.حضرت آيت الله خامنه‌اي با اشاره به استفاده از سلاح نفت براي تحميل مشکلات کنوني بر کشورهاي مستقل افزودند: در گذشته زماني که برخي کشورهاي اسلامي با بستن نفت خود به مقابله با رژيم صهيونيستي برآمدند، غربي‌ها به بهانه استفاده سياسي از نفت جنجال به‌پا کردند، اما متاسفانه امروز همان کشورها با همراهي برخي اعضاي اوپک و بعضي از کشورهاي منطقه ما، که خود نيز از اين سياست‌ها زيان مي‌بينند، در هماهنگي کامل با سياست‌هاي آمريکا از نفت به‌عنوان سلاح استفاده مي‌کنند.

عربستان با کاهش قیمت نفت به‌دنبال به زانو درآوردن محور مقاومت بود

طلاجوران گریزی به جنگ‌افروزی‌های عربستان سعودی در منطقه زد و گفت:طي سالهاي اخير با شعله ور شدن آتش جنگ در عراق ، سوريه و يمن و مقابله ايران به عنوان يکي از اضلاع اصلي  محور مقاومت با محورعبري - غربي - عربي  به سردمداري عربستان سعودي و برخي کشورهاي حوزه خليج فارس موجب شد تا جنگي نيابتي  بين ايران و عربستان در منطقه شعله ور شود، جنگي که شعله هاي آن با دلارهاي نفتي سعودي در قالب حمايت مادي و تسليحاتي از گروه هاي تروريستي و بازارشکني قيمت نفت براي به زانو درآوردن محور مقاومت کليد خورد.

وی درادامه این گفتگو با تحلیل اقدامات عربستان در حوزه نفت و انرژی منطقه گفت:برخي تحليلگران بازار نفت براين باورند که عربستان سعودي طي سه سال اخير براي  رسيدن به اهداف سياسي خود پيچ و مهره‌هاي سازمان اوپک را شل کردن و کار را به جايي رساندند که حالا عده‌اي مي‌گويند «اوپک مرده است».به گونه اي که  عربستان و متحدانش بازيچه دست مصرف‌گنندگان بزرگ نفت شدند و آنها با اين ابزار توانستند منفعت کلاني از بازي‌هاي نفتي ببرند.
دو سال گذشته، روال کار اوپک با روال قبل از آن فرق داشت.در گذشته اعضا با وجود اختلاف‌هايي که داشتند دور ميز مي‌نشستند و براي منافع اقتصادي مشترک خود تصميم مي‌گرفتند و اجرا مي‌کردند.

در زمان ۸ساله جنگ ایران و عراق اوپک تصمیمات اقتصادی کار آمدتری می‌گرفت

این خبرنگار -کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به فعالیت اوپک در زمان جنگ ایران و عراق گفت:ما هشت سال با عراق در جنگ بوديم و برخي از کشورهاي نفتي هم حامي صدام بودند؛ اما با وجود اين باز هم اجلاس اوپک تصميم‌هاي اقتصادي کارايي مي‌گرفت.در دو تا سه سال اخير متأسفانه مسائل سياسي به‌ قدري حاد شد که عده‌اي براي رسيدن به اهداف سياسي خود آمدند و پيچ و مهره‌هاي سازمان را شل کردند. در اين فرايند از منظر اقتصادي، هم به خود و هم به ديگر کشورها ضربه زدند تا به اهداف سياسي خود برسند. اوپک را سياسي کردند، اوپک سياسي نفع اقتصادي ندارد و به‌درد کسي نمي‌خورد؛ ممکن است براي افرادي خاص منفعت سياسي داشته باشد؛ اما اعضاي اوپک براي منفعت اقتصادي دور هم جمع شده‌اند و اگر روزي اين منفعت وجود نداشته باشد، ديگر کاري به آن ندارند.

سياستي که عربستان و هم‌پيمانانش در دو تا سه سال اخير اجرا کردند و اجازه ندادند اوپک در بازار مؤثر باشد ؛ سياست غلطي بود که اوپک را به اينجا رسانده است.کاري که اينها کردند نه‌ تنها اهداف سياسي آنها را برآورده نکرد، بلکه از منظر اقتصادي هم به زيانشان تمام شد و  اكنون اوراق قرضه چاپ مي‌کنند و سهام آرامکو را مي‌فروشند. اما اوپک سياسي همچنان اوپک اقتصادي را در حاشيه قرار داده است و اجازه نمي‌دهد بازار را مديريت کند.

اوپک سیاسی نفع  اقتصادی ندارد

طلاجوران با تشریح روند درآمد اوپک گفت:درآمد سالانه اوپک هزار ميليارد دلار بود، حالا به زير 500 ميليارد دلار رسيده است. در تمام اين جدال سياسي ناکام، خود اين کشورها هم از قدرت‌ها بازي خوردند و نيمي از درآمد اوپکي‌ها را براي مصرف‌کنندگان بزرگ فرستادند.اگر غير‌اوپکي‌ها را هم حساب کنيم اين رقم به نزديک هزار ميليارد دلار مي‌رسد که هر سال به‌راحتي به جيب مصرف‌کنندگان بزرگ سرازير شده است. اگر قيمت گاز را هم در نظر بگيريم ماجرا ابعاد گسترده‌تري پيدا مي‌کند و زيان توليدکنندگان رقم بسيار بالايي مي‌شود.اين تحولات در حالي بود که صادرات نفت ايران به دليل اعمال تحريم هاي ظالمانه به حداقل رسيده بود ، بعد از امضاي توافقنامه برجام بين ايران و کشورهاي (5+1) بود که ايران عزم خود را براي بازستاني سهم خود از بازار نفت جزم کرد اقدامي که با تشديد تحولات ميداني در سوريه و عراق  همزمان شد و عربستان سعودي براي جلوگيري از تقويت ايران نه تنها عرضه نفت را کاهش نداد بلکه توليد خود را به رقم بي سابقه روزانه 10 ميليون بشکه رساند ، رويکردي که با افزايش تدريجي عرضه نفت ايران به بازار به کاهش قيمت نفت انجاميد.

وی در خصوص مسئله فریزکردن نفت نیز گفت: اصرار ايران بر گرفتن سهميه خود از بازار عملا به زيان توليد سعودي ها شد به طوري که بعد از چند ماه پيشنهاد فريز نفتي را مطرح کرد پيشنهادي که هدف اصلي ان متوقف کردن افزايش توليد نفت ايران بود اما ايران هر گونه توقف توليد را منوط به رسيدن ميزان توليد به سقف توليد به ميزان پيش از تحريم ها کرد.ايران بعد از رهايي از فشار تحريم‌هاي نفتي توليد خود را به  3 ميليون و 650 هزار بشکه در روز رسانده است  رويکردي که تا دستيابي به سقف سقف 4 ميليون و 137 هزار بشکه يعني سقف توليد پيش از اعمال تحريم ها ادامه خواهد يافت.اين بدان معنا است که سهم ايران از توليد اوپک  بايد به 12.7 درصد برسد.

این خبرنگار -کارشناس مسائل اقتصادی در پایان این گفتگو خاطر نشان کرد: بعد از نشست کشورهاي عضو اوپک در الجزاير و طرح مجدد محدود کردن سقف توليد ، گمانه زني‌ها حاکي از تلاش براي رسيدن به توافق فراگير ميان کشورهاي عضو و غيرعضو اوپک براي کنترل عرضه است.برخي خبرها حاکي از توافق ضمني عربستان و روسيه است و رئيس جمهوري ونزوئلا به عنوان يکي از مهمترين توليد کنندگان نفت هم با سفر به کشورهاي مختلف تلاش مي کند تا براي کنترل عرضه نفت کشورهاي توليد کننده را به اجماع برساند و حتي از امريکا نيز خواسته است در اجلاس بعدي اوپک شرکت کند درخواستي که از سوي وزير انرژي امريکا رد شده است.