یک جریان اقتصادی پشت‌پرده مشکلات جنسی جوانان است/ ۲۵۰۰ نفر بدون تبلیغ برای دیدن مستند «خیال‌پست» پول دادند

گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، نام مستند «خیال‌پرست» بود. مستندی رک که به پشت پرده مافیای جنسی در ایران می‌پردازد. صراحت فیلم چه در پرداختن به واقعیت‌های جامعه و چه در انتقاد از مسئولان شاخص‌ترین ویژگی ساخته «هادی نعمتی» است. کارگردانی که مستند «آرامش شام» را هم در کارنامه خود دارد به خبرگزاری دانشجو آمد تا در کنار اسماعیل سعیدی، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس و دکتر جمال‌لو، استاد دانشگاه به نقد و بررسی موضوع این مستند بپردازند. در ادامه متن کامل این نشست نقد و بررسی تقدیم می‌شود.

آقای نعمتی چطور شد که تصمیم گرفتید دنبال این موضوع بروید؟ مستند قبلی شما ارتباط نزدیکی با این نداشت؟

سال 91، اوایل جنگ سوریه بود که مستند آرامش شام را ساختم. از اولین کارهایی بود که درباره سوریه ساخته شد. فضا آماده بود تا مستندهای بعدی را هم در آنجا بسازم اما با بزرگان و دلسوزان که صحبت کردم به این نتیجه رسیدم که موضوعات فرهنگی و اجتماعی ایران اولویت بیشتری دارد.

آن زمان تازه مانتوهای آنچنانی و مدلینگ و صفحه‌های مجازی داشت روی کار می‌آمد. ابتدا با یکی از نهادهای انتظامی کار را شروع کردیم. بحث اولیه این بود که مردم دارند بد می‌شوند. اواسط کار فهمیدیم که اصلاً ارتباطی به مردم ندارد بلکه جریان‌های اقتصادی و برخی مسئولان خودمان پشت صحنه این موضوع هستند. اینطوری شد که خطم را از آن دوستان عوض کردم و این مستند را ساختم. البته الآن پشیمانم که این کار را ساختم.

چرا؟

کاش می‌رفتم آن طرف و درباره مقاومت فیلم می‌ساختم. کار کردن در اینجا اصلا فایده ندارد. آب در هاون کوبیدن است. هر کار بفرمایید من برای این کردم. خوشبینانه‌اش این است که طرف آن بالا نشسته و اصلاً دغدغه این را ندارد که به این بحث‌ها بپردازد. بدبینانه‌اش هم این است که سود خودشان در این است.

همانطور که در این مستند هم گفته شد، غیر ممکن است این جریان واردات عادی باشد. واردات لباس دوخته به ایران ممنوع است. خب این همه لباس وارداتی از کجا می‌آید؟ یا مانتوهایی که هر روز مدلش تغییر می‌کند. دختر یکی از وزرای فرهنگ سابق کشور خودش مزون لباس دارد. مزونی که طراح‌های آن مشکل‌دار هستند.

تنها چیزی که در این مدت من را خوشحال کرد این بود که یکی از شبکه‌های خارجی زنگ زد و گفت صدای رهبری را از مستندت حذف کن، ما مستندت را پخش می‌کنیم. فهمیدم که کارم درست است. آخرش هم می‌گویند تو جاسوسی و فلانی و بهمانی.

واکنش مردم به مستند چگونه بود؟

بازخوردها خیلی خوب بود. من آخر مستند شماره حسابم را اعلام کردم و از مردم خواستم که 2هزار تومان برای سازنده آن کارت به کارت کنند. بیشتر هدفم این بود که واکنش مردم را ببینم. 2 هزار 500 نفر برای من پول ریختند. یعنی طرف مستند را دیده، رفته پای خودپرداز و برای این مستند پول کارت به کارت کرده است.

من چندتا دانشگاه خودم برای اکران رفتم. می‌آمدند می‌گفتند شما چطور صدای آقا را تقلید کردند. یعنی بعضی‌ها باور نمی‌کردند آقا همچین حرف‌هایی هم زده است. اینکه رهبری درباره ماشین‌های لوکس یا نیاز جنسی جوانان صحبت کرده برای‌شان جالب بود.

آقای جمال‌لو مستند را چطور دیدید؟

فارق از مباحث مادی این کار، می‌دانم که ایشان قصد انتفاع مالی نداشته است. آقای نعمتی می‌خواسته حرفش را به گوش مسئولان و دانشجویان برساند. من به واسطه ارتباطی که با دانشجویان دارم، بازخورد این مستند را مثبت می‌بینم. حتی بین دانشجویانی که شاید ظاهرشان خیلی شبیه به ما نبوده است.

این مستند حقایق تلخ جامعه را به تصویر می‌کشد. حقایقی که اگر به آنها بی‌توجه باشیم یک روزی که خیلی دور نخواهد بود، اثرات تلخ آن را خواهیم دید. واقعاً انتظار این بود که مسئولان از زاویه دیگری به این کار نگاه می‌کردند. اگر خدایی نکرده روزی نظام آسیب ببیند خیلی از کسانی که الآن در مسند کار هستند، اولین افرادی هستند که ضرر می‌کنند.

به نظرم در این مستند حرف انقلاب زده شده است. مهمل‌های نفوذ مشخص شده است. باید به اینجور کارها توجه بشود. الآن این مستند در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده و بسیار موفق بوده است.

آقای سعیدی نظر شما درباره مستند چیست؟

اولاً تشکر می‌کنم از عواملی که در تهیه این مستند حضور داشتند. این مستند توانست بخشی از موانع و مشکلات فرهنگی ما به تصویر کشیده شد. قطعا تحولاتی در جامعه اتفاق افتاده است که مؤثر از برخی تصمیم‌ها و برنامه‌ریزی‌ها بوده است. تا حدی به علت‌ها هم پرداخته شده بود اما باید تأمل بیشتری بکنیم که چرا ما پس از 38 سال به نقطه‌ای رسیدیم که نباید می‌رسیدیم.

اینها کسانی هستند که در جمهوری اسلامی تربیت شده‌اند. ما باید به سمت نقد صریح از خودمان برویم. خداوند متعال هیچ عقد اخوتی با ما نبسته است. اگر قرار بود با پارتی‌بازی کار پیش برود، خدا حکومت امام علی(ع) را حفظ می‌کرد. خداوند به میزان تلاش و کوشش افراد و جوامع به آنها پیروزی و نصرت می‌دهد.

ما اشتباهاً فکر کردیم که چون شعارهای خوبی می‌دهیم دیگر وظیفه‌ای نداریم. کسانی بار مسئولیت را در جمهوری اسلامی به دوش کشیدند که اکثراً از مسیر اصلی غافل شدند. ما باید در این فیلم‌ها یک نقد جدی نسبت به خودمان داشته باشیم. آیا با گشت ارشاد این مشکلات حل می‌شود؟ یک کار عمیقی نیاز است در کشور اتفاق بیفتد تا بتوانیم این موضوعات را حل کنیم. مردم البته همیشه پای کار بوده‌اند اما مسئولان به شدت اشتباه رفته‌اند، الآن هم دارند اشتباه می‌روند.

نعمتی: من هنرمند نیستم، من رزمنده‌ام. وظیفه من بود این کار را بسازم. این مسئولان هستند که باید زمینه دیده شدن آن را فراهم کنند. من به چشم می‌بینم که افرادی، ادعای ولایی بودن، دست در این کارها دارند.

سعیدی: من تلاش می‌کنم این مستند کمیسیون فرهنگی اکران شود. البته شما انتظار معجزه نداشته باشید. ما باید خودمان آستین بالا بزنیم و وارد کار شویم.

جمال‌لو: آنچه آقای نعمتی به تصویر کشیده است معلول یک سری از علت‌ها است. نکته سر این است که نهادهایی مثل مجلس باید بروند دنبال علت‌ها. من هر سال با 300 تا دانشجو جدید آشنا می‌شوم. بچه‌هایی که انقلابی و طرفدار نظام هستند. می‌گویند آقای دکتر ما حامی نظام هستیم اما واقعیت این است که مسئولان نظام یک جای کارشان می‌لنگد. آنهایی هم که به اصطلاح خیلی انقلابی نیستند می‌گویند استاد از چه چیزی دفاع می‌کنید؟ و من جوابی ندارم که بدهم.

 من 35 سال است در فضای اقتصادی هستم. هیچ فساد بانکی ممکن نیست اتفاق بیفتد مگر اینکه یک مدیر ارشد حضور داشته باشد. همانطور که گفتید شما نمی‌توانید معجزه کنید اما می‌توانید جلوی واردات یا قاچاق لوازم آرایشی را بگیرد. الآن صنایع پوشاک دارد ورشکست می‌شود.

ما همیشه در برخوردها، با افراد رو برخورد می‌کنیم. با امثال شهرام جزایری، بابک زنجانی و امیرمنصور آریا برخورد می‌شود اما اینها یک عقبه‌ای دارند. تا زمانی که شهامت برخورد با این عقبه را نداشته باشیم، فساد وسیع‌تر می‌شود.

آن جوانی که می‌خواهد نشان دهد من هم سری در سرها دارم، اگر یک کار و درآمد درست داشته باشد با آن قدرت خودش را به نمایش می‌گذارد نه با گرفتن یک دختر برای تعطیلات آخر هفته. مقام معظم رهبری تنهای تنها است. چه کسانی بازوی اجرایی حاکمیت هستند؟ آنها خودشان از مسببان این وضعیت هستند.

اگر جلو رانت‌ها گرفته شود و جوان ما بتواند کار درست داشته باشد همه این موارد جمع می‌شود. تا جلوی این پورشه سوارها که با پول‌های نامشروع به اینجا رسیده‌اند را نگیریم امیدی به بهبود اوضاع نیست.