سیف: کارت‌های اعتباری برای همه نیست
به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، روزنامه حامی دولت درباره وضعیت طرح کارت اعتباری گزارش داده است: قرار است کارت‌های اعتباری خرید کالا جای تسهیلات خرد را بگیرد؛ رخدادی که برای نخستین بار به صورت سراسری در کشور انجام شده است. اقدام‌های اینچنینی به‌خصوص در کشور ما هیچ‌گاه بدون عیب و نقص نبوده است. اما درباره این کارت‌های اعتباری چندین مشکل وجود دارد؛ کار‌ت‌هایی که بیش از یک‌ماه از توزیع‌شان می‌گذرد و فقط چیزی نزدیک به 30 هزار کارت صادر شده است. گرچه ولی‌الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» از «نظارت مستمر بانک مرکزی بر بانک‌های ارائه‌دهنده کارت‌های اعتباری» خبر داده است، گزارش‌های میدانی آن روی سکه همکاری بانک‌ها با متقاضیان این کارت‌ها را نشان می‌دهد.
شعب برخی بانک‌ها به‌طور کلی صورت‌مساله را پاک می‌کنند و می‌گویند بخشنامه‌ای از بانک مرکزی درباره کارت‌های اعتباری به شعب متبوع‌شان داده نشده است. این تنها یک بخش از مشکلات فاز جدید برای تحریک تقاضاست. مساله مهم‌تر اما، نبود منابع بانکی برای انجام این طرح است. موضوعی که متقاضیان کارت‌های اعتباری خرید کالا از زبان برخی از مسئولان شعب بانکی می‌شنوند. با این حال رئیس بانک مرکزی به «فرهیختگان» گفته است که «درباره منابع کارت‌های اعتباری محدودیتی وجود ندارد.» نکته دیگر بالا بودن سود این تسهیلات است که متقاضیان این کارت‌ها را که عموما از اقشار متوسط جامعه هستند با مشکل مواجه کرده است. موضوعی که نه‌فقط مربوط به کارت‌های اعتباری، بلکه معضل بیشتر تسهیلاتی است که از سوی بانک‌ها و در تمامی حوزه‌ها ارائه می‌شود. با این حال مسئولان بانک مرکزی نگاه خوشبینانه‌ای نسبت به کارت‌های اعتباری خرید کالای ایرانی دارند.
سیف، رئیس‌کل بانک مرکزی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» بر این باور است که «کارت‌های اعتباری بستری است که این دستورالعمل جدید ایجاده است برای اینکه نیازهای مردم را برای بلندمدت تامین کند.» به گفته این مقام مسئول «در گذشته بانک‌ها ابزارهای مناسبی برای آنکه بتوانند وام‌های مصرفی به مشتریان خود بدهند نداشتند و به همین دلیل شما مشاهده می‌کردید که یکی از انتقادهای جدی که نسبت به بانک‌ها وجود داشت این بود که وام با فاکتورهای صوری ارائه می‌دادند.» رئیس شورای پول و اعتبار گفت: «این دستورالعمل کارت اعتباری بهترین روش برای تامین مالی خرد و تامین نیازهای مردم و مصرف‌کنندگان است که در سایزهای 10، 30 و 50 میلیون تومانی در حال اعمال است که به نظر من کار بسیار مثبتی است و تا به امروز هم موفق بوده است.» سیف در پاسخ به این پرسش که چرا استقبال زیادی از این کارت‌ها نشده است، می‌گوید: «به هیچ وجه نباید انتظار داشته باشیم که دستورالعملی که بانک مرکزی به بانک‌ها می‌دهد و آنها هم اجرا و استفاده می‌کنند همه هجوم ببرند و از آن استقبال کنند. کارت‌های اعتباری ابزاری نیست که همه بخواهند از آن استفاده کنند.»
به گفته این مقام مسئول «بانک‌ها به تدریج مشتریان خوش‌حساب و کسانی که درآمدهای مشخص دارند را شناسایی می‌کنند و براساس ضوابطی این کارت‌ها را به مشتریان می‌دهند. تا این لحظه هم استقبال خیلی خوبی شده است اما بانک‌ها به تدریج عمل می‌کنند و روند ارائه کارت‌ها با آرامش در حال انجام است.» سیف تاکید دارد: «کارت‌های اعتباری علاوه‌بر اینکه به تامین نیازهای مردم کمک می‌کند، راهی مناسب در جهت تحریک تقاضا و همین‌طور کمک به تولید کشور است.»
این گفته رئیس‌کل بانک مرکزی در شرایطی است که برخی تولیدکنندگان داخلی به‌خصوص تولیدکنندگان لوازم خانگی نسبت به تغییرات اعمال شده در این طرح انتقاد دارند. پیشتر قرار بود کارت‌های اعتباری فقط مخصوص خرید کالای تولید داخل باشد، اما در مراحل اجرایی این موضوع تغییر کرد و دیگر محدودیتی برای استفاده از این کارت‌ها برای خرید کالای داخلی و خارجی وجود ندارد. محمدرضا دیانی، رئیس انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی پیش از این گفته بود: «در مورد خودرو وزارت صنایع بانک مرکزی را در عمل انجام شده قرار داد اما در مورد صنایع دیگر مثل لوازم خانگی این اتفاق نیفتاد که هم مردم و هم صاحبان صنایع بتوانند از این فرصت استفاده کنند. محدودیت‌های تعریف‌شده برای کارت اعتباری خرید کالای داخلی مانع استفاده از آن شد. محدودیت‌هایی مانند فقط بازنشستگانی که حقوق زیر یک‌میلیون و ۵۰۰ هزار تومان می‌گیرند، فقط از طریق یک یا دو بانک خاص و فقط و فقط و... . هم دامنه استفاده‌کنندگان و هم دامنه ارائه‌دهندگان خدمات طرح را محدود کردند.» گرچه برای قضاوت درباره کارت‌های اعتباری خرید کالا زود است، اما در صورتی که بانک مرکزی در همین ابتدای راه نقص‌های این طرح را رفع نکند، نمره‌ای منفی در کارنامه خود ثبت خواهد کرد.