طوفان ترامپ در ایران

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، بازار ارز ایران که بیش از هر چیز از آثار روانی تحولات بازار جهانی و تصمیم گیری های سیاست گذاران داخلی پیروی می کند، هفته هاست به دنبال گمانه زنی بر سر آغاز اقدام یکسان سازی نرخ ارز در نیمه دوم سال جاری، تغییرات نرخ دلار آمریکا را به عنوان یکی از ارزهای عمده و مرجع در مبادلات تجاری پیگیری می کند.

هر چند موضوع تک نرخی شدن ارزهای عمده و حرکت نظام ارزی کشور به سمت نظام شناور ایده جدیدی نیست، اما وعده نزدیک بودن اجرای آن و نیز تصمیم دولت برای تدوین بودجه سال آینده بر همین مبنا موجب شده است تا فعالان این عرصه در شرایط انتظار باقی بمانند.

ولی اله سیف رییس کل بانک مرکزی به تازگی در این باره گفته است که این بانک یکسان سازی یک باره نرخ ارز را مدنظر ندارد و این کار به موضوعاتی چون ارتباطات بین المللی بستگی دارد.

وی با بیان اینکه با افزایش صادرات غیرنفتی سهم این نهاد در تامین ارز بازار کاهش یافته است، تاکید کرد: قرار بود طرح یکسان سازی نرخ ارز پس از گذشت چندین ماه از اجرای توافق برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) عملیاتی شود که یکی از پیش‌نیازهای اصلی آن عادی سازی روابط بانکی بین‌المللی است.

به عقیده سیف، گرچه عادی سازی روابط بانکی بین المللی تاکنون سرعت کمی داشته است اما با توجه به شرایط اخیر امید می رود روند آن تسریع شود.

با توجه به این رویکرد بانک مرکزی، دلار بانکی در آبان ماه قیمت گذاری خود را با روندی رو به رشد و عدد 31730 ریال آغاز کرد؛ ماهی که نزدیک شدن به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در اواسط آن بازارهای جهانی را بیش از همه درگیر خود کرده بود.

با اینکه تا دو هفته قبل از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا (18 آبان) قیمتگذاری ارزها در بازارهای مالی از جمله در بازار ارز بر مبنای پیروزی قاطع کلینتون بر رقیب جمهوری خواهان شکل گرفته و در کنار آن افزایش احتمال افزایش نرخ بهره در این کشور زمینه را برای رشد روز افزون دلار در برابر سایر ارزها از جمله پوند و یورو فراهم کرده بود ،اما با نزدیک شدن به زمان انتخابات و افزایش نااطمینانی ها بسیاری از معامله گران ترجیح دادند، از دلار رویگردانی کنند.

به همین دلیل، ارزش دلار آمریکا در روزهای پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در برابر ین ژاپن و فرانک سوییس به ترتیب 1.55 درصد و 1.96 درصد تضعیف و ارزش یورو و پوند استرلینگ نسبت به جمعه قبل از آن در برابر دلار به ترتیب 1.40 و 2.73 درصد تقویت شد. شاخص ارزش دلار آمریکا در ساعات پایانی رای گیری انتخابات در آمریکا و اعلام نتایج اولیه آن با 1.83 درصد کاهش به 96.10 رسید.

ارزش دلار در بازار ایران نیز از ابتدای آبان ماه تا پیش از برگزاری انتخابات آمریکا(18آبان ماه) 6 روز افزایش و هفت روز کاهش در برابر ریال داشت . اگر در کنار آن تعطیلی پنج روزه لحاظ شود، این نتیجه حاصل می شود که دلار در وضعیت تضعیف قرار داشته است.

با این همه نتایج این انتخابات و پیروزی گزینه جمهوریخواهان، پیش بینی بازیگران بازارهای جهانی را بر هم زد که دستاورد آن در بازارهای ایران افزایش روز افزون ارزش این ارز بوده است.

این افزایش به نحوی است که از 18 آبان تا روزهای پایانی این ماه ارزش دلار در شبکه بانکی نه تنها در برابر ریال تضعیف نشد ( به جز 19 آبان که تنها 2 ریال کاهش قیمت داشت) بلکه از کانال 32 هزار ریالی عبور کرد و به عدد 32061 ریال رسید.

در بازار آزاد ارز نیز شرایط بر همین منوال بوده است. اکنون نرخ ارز آزاد فاصله خود را با ارز مبادله ای به حدود پنج هزار ریال افزایش داده است؛ هرچند در سامانه سنا که معاملات صرافی های مجاز در آن ثبت می شود قیمت دلار در دامنه 36865 ریال ثبت شده است، پیگیری ها نشان می دهد این ارز از کانال 37 هزار ریال در بازار آزاد عبور کرده است.

در مجموع نرخ مبادله ای دلار در آبان ماه با پشت سر گذاشتن 13 روز افزایش قیمت و هشت روز افت قیمت،331 ریال رشد قیمت را در یک ماه ثبت کرد؛ این در حالی است که میزان رشد دلار در مهر ماه 280 ریال در 18 روز ثبت شده بود.

** تحولات یورو و پوند 
با وجود روند رو به رشد قیمت دلار در بازار ایران در آبان ماه، یورو به عنوان دومین ارز موثر در اقتصاد ایران وضعیت مطلوبی نداشت و در این ماه 583 ریال افت قیمت را در برابر ریال تجربه کرد.

یورو آبان را با قیمت رسمی 34535 ریال آغاز کرد و هر چند در هفته منتهی به برگزاری انتخابات آمریکا ارزش آن بهبود نسبی داشت، اما در نهایت در قیمت گذاری ارزهای مبادله ای در پایان آبان 33952 ریال قیمت خورد.

ارزش این ارز در شبکه بانکی 12 روز آبان روند نزولی داشت و رشد قیمت آن در 9 روز نتوانست در مجموع وضعیت آن را در بازار ارز ایران بهبود ببخشد به نحوی که ارزش آن به کانال 33 هزار ریالی بازگشت.

نکته قابل توجه اینکه قیمت یورو در برابر ریال پس از انتخابات آمریکا بجز روز 19 آبان که تقویت شد، همواره روند کاهش قیمت داشته است.

در بازار آزاد نیز یورو در محدوده کانال 39 هزار ریال باقی مانده است.

پوند انگلیس نیز پس از برگزاری انتخابات آمریکا وضعیت مشابه یورو در شبکه بانکی ایران داشت با این تفاوت که دو روز (19 و 22 آبان) ارزش آن در برابر ریال تقویت شد.

این ارز که اکنون در بازارهای جهانی با نوسان های ناشی از خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا نیز مواجه است، به رغم 12 روز کاهش و 9 روز افزایش در آبان ماه در نرخ مبادله ای آن، در مجموع 757 ریال تقویت شد.

پوند انگلیس در بازار آزاد ایران اکنون 45931 ریال تعیین قیمت می شود و هنوز نتوانسته است به جایگاه قیمتی خود پیش از برگزیت که حدود 50 هزار ریال بود، بازگردد.

** آینده بازار ارز ایران 
سعید مجتهدی رییس شورای کانون صرافان، افزایش تقاضای فیزیکی ارز از سوی زایران اربعین حسینی، تسویه حساب بانکی آخر سال میلادی شرکت های خارجی، تقویت ارزش دلار در برابر سایر ارزها و مشخص شدن نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را از عوامل اصلی رشد قیمت دلار در دو هفته اخیر می داند.

وی در گفت و گویی با تاکید بر اثرگذاری عمده نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بر بازار ارز اظهار داشت: این انتخابات با اثرگذاری بر افکار عمومی،

بازار ارز را از آرامش خارج کرد و رشد نرخ دلار را به دنبال داشت.

مجتهدی با اشاره به تقویت ارزش دلار در برابر سایر ارزها در هفته های گذشته، خاطرنشان کرد: این رشد در 10 سال گذشته به رکورد تازه ای رسیده و برای نمونه نرخ دلار در مقایسه با اونس جهانی طلا تنها در دو هفته گذشته (پس از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا) رشد 130 دلاری به ثبت رسانده است.

با این وجود «ایرج ندیمی» مشاور رییس سازمان برنامه و بودجه نوسان های ایجاد شده در بازار ارز در پی انتخابات اخیر آمریکا را گذرا دانست و گفت: بخشی از افزایش قیمت دلار در بازارهای داخلی از نگرانی برخی در زمینه انتقال ارز به دلیل روی کار آمدن تندروها در آمریکا حکایت دارد.

وی با یادآوری اینکه دولت بزرگترین تامین کننده و در عین حال مصرف کننده ارز در داخل کشور به شمار می رود، اظهار داشت: برنامه دولت در زمینه یکسان سازی نرخ ارز، تثبیت نرخ ارز نیست بلکه قصد دارد با اجرای برنامه های حمایتی از برخی صنایع و کالاها، حمایت های خود را در زمینه نرخ ارز مدیریت کند.

ندیمی خاطر نشان کرد: دولت از دستگاه های اجرایی خواسته بودجه پیشنهادی خود را برای سال آینده با پیش فرض اجرای یکسان سازی نرخ ارز تهیه کنند، که همین رویکرد مصمم بودن دولت را در این زمینه نشان می دهد.

به گفته وی، اگر بودجه سال آینده بر مبنای نظام بودجه ریزی عملیاتی تصویب و قانونی شود، اجرای یکسان سازی نرخ ارز حتمی خواهد بود مگر آنکه کمیسیون تلفیق برنامه ششم در مجلس شورای اسلامی، عملیاتی شدن بودجه را در قالب این برنامه به تعویق اندازد.

این کارشناس اقتصادی با یادآوری اینکه دولت خود بزرگترین مصرف کننده ارز به شمار می رود، تاکید کرد: در هر صورت نظر دولت مدیریت بازار ارز و جلوگیری از افزایش لجام گسیخته قیمت کالاها با اجرای برنامه های حمایتی از صنایع است و اینطور نیست که با یکسان سازی نرخ ارز شاهد جهش قیمتی در بازار باشیم.