هزینه زندگی ثروتمندان ۱۷ برابر فقرا

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، روزنامه اصلاح‌طلب اعتماد از افزایش شکاف طبقاتی گزارش داده است: در سال 1394 اما هر خانوار در طول یک سال 25 میلیون و 258 هزار و 561 تومان درآمد ناخالص کسب می‌کرد. در این سال که بُعد خانوار هم کوچک‌تر شده است؛ میزان یارانه دریافتی خانواده‌ها به یک میلیون و 845 هزار و 480 تومان رسیده است. در نتیجه در سال 1394 یارانه نقدی سهمی برابر با 30/ 7 درصد در کل درآمدهای ناخالص یک خانوار داشته است.

از سوی دیگر بررسی دستاوردهای پرداخت یارانه‌ها بر افزایش رفاه اجتماعی و قدرت خرید مردم نشان می‌دهد این قانون اثرات بسیار اندکی بر رشد قدرت خرید مردم داشته است. بنابراین اگرچه دولت همه ساله مبالغ زیادی از بودجه عمومی را صرف پرداخت یارانه نقدی و همچنین یارانه کالاهای اساسی کرده است اما به دلیل فراگیر بودن این‌گونه پرداخت‌ها تاثیر قابل توجهی در بهبود وضع معیشتی اقشار کم درآمد جامعه نداشته و ارزش واقعی کمک‌های دولت بر الگوی تغذیه جامعه چندان شایان توجه نبوده است.

بطور نمونه سال 91 به عنوان سالی که هدفمندی یارانه‌ها از ابتدای آن سال با بیشترین اثرگذاری در بودجه خانوار اجرا شد؛ یارانه پرداخت شده برای هر فرد مبلغی در حدود شش میلیون ریال در آن سال بوده است این درحالی است که این رقم تنها توانسته قدرت خریدی به میزان 625 هزار ریال ایجاد کند. این قدرت خرید در سال 1390 در حدود 665 هزار ریال بوده است.

این روند نشان می‌دهد در صورتی که تغییری در اعطای فراگیر یارانه توسط دولت صورت نگیرد قدرت خرید ایجاد شده از محل پرداخت یارانه نقدی در سال‌های آینده به دلیل ادامه نرخ‌های تورم سالانه به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش خواهد یافت.

محاسبات نشان می‌دهد نابرابری درآمدی در ایران در سال‌های میانی دهه 1380 افزایش پیدا کرده و به خصوص در سال‌های 1385 و 1386 به بالاترین مقدار خود رسیده است به طوری‌که به عنوان مثال در سال 1386، هزینه‌های دهک دهم یعنی 10 درصد ثروتمند 62/17 برابر هزینه‌های 10 درصد فقیر کشور بوده است. همچنین کمترین میزان نابرابری از سال 1389 به بعد و به‌خصوص در سال‌های 1390 تا 1392 بوده به طوری‌که تمامی شاخص‌ها کاهش قابل توجه نابرابری در سال 1390 را نشان می‌دهند. در این خصوص اعطای یارانه نقدی به صورت مساوی به تمام گروه‌های درآمدی به واسطه اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها، موجب کاهش نابرابری شده است زیرا یارانه اعطایی برای گروه‌های پایین سهم بالایی از درآمد این گروه بوده و هزینه‌های آنها را پس از دریافت یارانه به‌شدت تحت تاثیر قرار داده است. این درحالی است که در گروه‌های درآمدی بالا به طور معمول دریافت یارانه نقدی که سهم ناچیزی از درآمد آنها محسوب می‌شود؛ میزان هزینه را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد و از آنجایی که شاخص‌های محاسبه شده بر اساس داده‌های هزینه خانوار است این شاخص‌ها کاهش شدید نابرابری در سال 1390 را نشان می‌دهد.

با این حال اثرات مثبت هدفمندی یارانه‌ها در سال‌های بعد به دلیل افزایش تورم و رشد پایین اقتصاد، از دست رفت.