نبود نظریه، معضل رفاه اجتماعی / طبقه بندی فقر

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، علی ربیعی در برنامه گفتگوی ویژه خبری با بیان اینکه فقر را تقسیم بندی کردیم، گفت: فقر بیکاران، فقر شاغلان، فقر آموزشی، فقر از کار افتاده‌ها و فقر جغرافیایی از انواع فقر هستند.

ربیعی با بیان اینکه درآمد سه دهک از شاغلان ما و حتی بازنشستگان، کم است، اضافه کرد: در مورد شاغلان، سیاست افزایش مزد بر تورم را پیشه کردیم.

وی اضافه کرد: بیش از ۲۰۰ هزار میلیارد تومان در بخش رفاه هزینه می‌کردیم این پول کمی نیست، اما فقر کم نشد بنابراین نشان می‌دهد که نظریه نداشتیم.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در بخش دیگری از سخنان خود درباره طرح کارورزی گفت: این طرح، برنامه جامعی است که در جلسات متعددی با حضور رئیس جمهور و اقتصاددانان درباره آن بحث شد.

ربیعی با بیان اینکه در طرح کارورزی مشوق هایی برای کارفرمایان برای جذب کارورزان در نظر گرفته شده است، افزود: بر اساس قانون، طرح کارورزی برای فارغ التحصیلان است و علاوه بر تعداد زیادی از دانش آموختگان، حدود ۵ هزار کارفرما هم در این طرح نام نویسی کردند.

ربیعی در پاسخ به این پرسش که آیا در دولت دوازدهم حضور خواهد داشت؟ گفت: این موضوع را خدا و آقای دکتر روحانی می‌داند و بنده اطلاعی در این زمینه ندارم.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره اقدامات مهم این وزارتخانه گفت:من به این اعتقاد دارم که با تعاون کار می‌کنیم تا به رفاه برسیم. در تلاشیم تا سیاست‌های فقر زدایی و اشتغال را به هم نزدیک کنیم.

وی ادامه داد: اعتقاد دارم وزارت کار هم وزارت تولیدکنندگان است و هم وزارت کارگران و باید امنیت شغلی کارگران را فراهم کنیم. متأسفانه امنیت شغلی به دلیل بهم ریختن عرضه و تقاضا در سال‌های اخیر دچار مشکل شده است. متأسفانه بنگاه‌ها ضعیف و کم جان شده اند. با بهم خوردن تعادل در عرضه و تقاضا ریزش نیروی کار شروع شد. یعنی هم باید بنگاه را تقویت کنیم و هم کارگر را. به همین دلیل زمانی که وارد وزارت کار شدم بیان کردم که اینجا وزارت کار است و سپس بیان کردم وزیر بیکار‌ها هم هستم.

ربیعی افزود: بهبود فضای کسب و کار از طریق شاخص هایی که بانک جهانی اعلام می‌کند درست است، اما کافی نیست. بهبود فضای کسب و کار از جنسی که ما تعریف می‌کنیم در آن شاخص‌ها هم گنجانده شده است. در حال حاضر نیازمند بهبود فضای کسب و کار رسته‌ای هستیم. در شرایطی که کسری شغل داریم باید به سمت رسته هایی برویم که شغل ایجاد می‌کند. رسته کسب و کار فضای اختصاصی را دنبال می‌کنیم.

وزیر تعاون و کار و رفاه اجتماعی اظهار داشت: به طور مثال در بخش پوشاک با همکاری وزارت صنعت قرار است به سمتی برویم که فضای کسب و کار را تا سطح صادرات گسترش دهیم. اخیراً تعریفی از فضای کسب و کار شنیدم که برایم جالب بود، بیان می‌کرد که منظور از بهبود فضای کسب و کار این است که بنگاه‌های کوچک چگونه به سطح بزرگ می‌رسند و در سطح صادرات توسعه پیدا می‌کنند.

وی با بیان اینکه باید زمینه استمرار بنگاه‌ها را فراهم کنیم تا به بازار‌های جهانی متصل شوند، افزود: نیازمند بهبود فضای کسب و کار هستیم یعنی باید این فضا همه را در بر بگیرد. در بخش آینده کار به سمت نظام ICT در حال حرکت هستیم.

ربیعی درباره عملکرد ۴ ساله خود گفت: در وزارت کار با سیاست اجتماعی روبرو هستیم. این وزارتخانه اجتماعی است و باید به سمت یکپارچه کردن حرکت کنیم. اصلی‌ترین وزارتخانه‌ای است که سیاست‌های اجتماعی و رفاهی را در جامعه پیگیری می‌کند، باید سیاست‌های فقرزدایی و اشتغال را اجرا و به هم نزدیک و امنیت شغلی را تامین کنیم. زمانی که در وزارت کار آمدم نظریه فقرزدایی وجود نداشت. در بخش رفاه نظریه توانمندی را دنبال کردیم.

وزیر تعاون و کار و رفاه اجتماعی گفت: آخر سیاست رفاهی به اول اشتغال ربط دارد. یعنی ارتباط کاملی بین سیاست رفاهی و اشتغالی وجود دارد. در بخش سیاست‌های اشتغال مشارکت داریم. مسئول مستقیم ایجاد شغل نیستیم، اما مسئول سیاستگذاری هایی هستیم که ایجاد شغل را تسهیل کند. نوع صندوق کارآفرینی امید و نوع مشاغل خُرد مسئولیت ما بیشتر است و دقت بیشتری کردیم.

وی بیان کرد: در حوزه سیاست‌های بهزیستی تقریباً موفق بودیم. حداقل سعی کردیم تا بهزیستی مبتنی بر خانواده را دنبال کنیم. سیاست فقر درمان را در طول دوران ۴ سال مورد توجه قرار دادیم. ۱۱ میلیون حاشیه نشین شهری را بیمه کردیم، بهزیستی مبتنی بر خانواده را پیگیری و بر روی سیاست‌های رفاهی مطالعه کردیم. فقر را تقسیم بندی کردیم. فقر بیکاران، فقر شاغلان، فقر آموزشی، فقر از کار افتاده‌ها و فقر جغرافیایی از انواع فقر هستند. در مورد شاغلان، سیاست افزایش مزد بر تورم را پیشه کردیم.

ربیعی بیان کرد: زمانی که من وزیر شدم حقوق بازنشسته ۴۲۰ هزار تومان بود، اما امروز این رقم به یک میلیون و ۱۵۰ هزار تومان رسید، البته این درآمد کافی نیست.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی به تفاوت خط فقر در شهر و روستا اشاره و اضافه کرد: باید فقر را بر مبنای قدرت خرید سنجید. احساس فقر در افراد متفاوت است و بستگی به نوع نگرش و زندگی آن‌ها دارد.

ربیعی با بیان اینکه قدرت خرید شاغلان، بازنشستگان و به ویژه کارگران ما پایین است، گفت: نسبت مزد به نسبت خرید با کرامت پایین است.

وی با اشاره به اینکه در حال ریشه کن کردن فقر مطلق هستیم، افزود: وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در دولت دوازدهم با اجرای سیاست‌های اشتغال فراگیر و اختصاص یک و نیم میلیارد دلار منابعی که قرار است تخصیص داده و وارد چرخه شود می‌توانیم فقر مطلق را کنترل کنیم.

ربیعی در پاسخ به اینکه خط فقر چقدر است گفت: این سوال مانند این است که نرخ بیکاری چقدر است؟ معتقد هستم یکی از گرفتاری ما نبود نظریه است. معتقد هستم باید برای حل مشکل سیاست دراز مدت داشته باشیم نه کوتاه مدت. باید سیاست ۲۰ ساله دنبال شود. بیش از ۲۰۰ هزار میلیارد تومان در رفاه هزینه می‌کردیم. کم پول برای رفاه نگذاشتیم. این پول کمی نیست، اما فقر کم نشد بنابراین نشان می‌دهد که نظریه نداشتیم.

وی با بیان اینکه اگر در مسکن مهر با نظریه حرکت می‌کردیم موفق بودیم گفت: باید افراد دسته بندی و لایه بندی می‌شدند. آن وقت هیچ ایرانی بدون مسکن نبود. خط فقر در شهر و روستا متفاوت است. خط فقر یک مفهوم ضمنی است. در برهه‌های تاریخی مختلف خط فقر متفاوت است. قدرت خرید شاغلان و بازنشستگان و کارگران بسیار پایین است. نسبت مزد به قدرت خرید بسیار پایین است. با داشتن قدرت خرید با کرامت فاصله داریم، اما این جهت گیری را در دولت داریم و این جهت گیری به سمت از بین رفتن فقر مطلق برنامه داریم.

ربیعی بیان کرد: اگر ۱.۵ میلیار دلار وارد چرخه شود بخشی از مشکلات حل می‌شود. ارتقای مهارت حرفه‌ای از جمله برنامه‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است، ۱.۴ درصد کل بودجه آموزش کشور در بخش فنی و حرفه‌ای است. نیازمند کار مبتنی بر بازار هستیم. در برخی از استان‌ها ۲۰ درصد آموزش‌ها مبتنی بر شغل‌های مورد نیاز آن استان بود.

ربیعی گفت:امیدواریم افراد بیشتری به سمت کسب صلاحیت حرفه‌ای بروند تا در کنار افزودن مهارت و دادن صلاحیت حرفه‌ای آن‌ها بتوانیم مدرکی کاربردی را برای هموطنان خود داشته باشیم. این مدرک بیشتر از مدارک دانشگاهی می‌تواند به کسب اشتغال برای افراد کمک کند و حتی موسساتی که می‌خواهند فعالیتی کنند باید صلاحیت حرفه‌ای لازم را در هر حالتی کسب کنند. ایرانی‌ها باید به این نتیجه برسند که در کنار آموزش عالی مهارت هایی برای بهتر زندگی کردن و دستیابی سریع‌تر به شغل نیاز است.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره طرح کارورزی گفت: این طرح، برنامه جامعی است که در جلسات متعددی با حضور رئیس جمهور و اقتصاد دانان درباره آن بحث شد. آقای دکتر نیلی و همکاران آن‌ها در این برنامه نظر دادند. از عرضه تا تقاضا مورد بررسی قرار می‌گیرد.

وی با بیان اینکه طرح کاج را در طرح کارورزی دنبال می‌کنیم گفت:این یک برنامه ۱۰ گانه است. بحث این است که یک منابعی را گرفتیم و این منابع را به سمتی به کار می‌بریم که هم کارفرما تمایل ایجاد کنند و هم در ۷ استان پایلوت قبلاً اجرا کردیم موفقیت آمیز بوده است. برای اینکه بتوانیم تقاضا برای نیروی کار ایجاد کنیم. یک سوم حقوق می‌دهیم و معمولاً کارفرما بقیه را تأمین می‌کنیم. در صورتی که جذب شود. تا یک سال کارفرما از حق بیمه معاف است. یک دوره ۶ الی ۹ ماهه یک سوم حقوق می‌دهیم و یک دوره یک ساله بیمه نیروی کار را پرداخت می‌کنیم، اعتقاد داریم بعد از این دوره نیرو جذب بازار شده اند. ۵ هزار کارفرما تا کنون ثبت نام کرده اند. ثبت نام‌ها زیاد بوده است. اما با توجه به اینکه طرح کارورزی برای فارغ التحصیلان است حائز شرایط تا این لحظه ۷۰ هزار نفر بوده اند. نظام مهندسین کشاورزی خودشان ۳۰ هزار نفر را ثبت نام کرده اند.

ربیعی با بیان اینکه در طرح کارورزی مشوق هایی برای کارفرمایان برای جذب کارورزان در نظر گرفته شده است، افزود: بر اساس قانون، طرح کارورزی برای فارغ التحصیلان است و علاوه بر تعداد زیادی از دانش آموختگان، حدود ۵ هزار کارفرما هم در این طرح نام نویسی کردند. باید سالی حدود یک میلیون شغل ایجاد کنیم، برای ایجاد شغل، باید رشد اقتصادی پایدار و با کیفیت باشد. بخش تعاون اشکالات زیادی داشت، تعاون نباید به یارانه وابسته باشد و این سیاست غلطی است. بخش اشتغال ضد فقر باید بر اساس اجتماعات محلی شکل بگیرد و هدف ما تقویت جاهایی است که تعاون در آن جا زمینه رشد دارد.

ربیعی در بخش دیگری گفت: تلاش داریم نرخ تسهیلات را با مشارکت دولت ۲ درصد کاهش دهیم. برش استانی زده شده است. رسته‌ها در استان‌ها شناسایی شده است. رسته‌های منتخب به طور مثال خدمات، گردشگری، IT، خدمات سلامت، خدمات اجتماعی، بخش صنعت را در دستور کار داریم. حتی برش استانی و شهرستانی هم پیش رفته ایم.

وی با بیان اینکه امروزه رشد اقتصادی اشتغال ایجاد نمی‌کند گفت: در گذشته بیان می‌کردیم که هر یک درصد رشد ۱۰۰ هزار شغل ایجاد می‌کند. اما در حال حاضر چنین نیست. فکر می‌کنیم ۴۰۰ هزار شغل با رشد سنتی ایجاد می‌شود. هزینه تمام شده شغل بسیار بالا است و با وجود اینکه دولت تدبیر و امید رشد اقتصادی را از منفی به مثبت رساند در حال حاضر با رشد بدون اشتغال مواجه هستیم.

وزیرتعاون، کار و رفاه اجتماعی با بیان اینکه عده‌ای سوال می‌کنند چرا مردم رشد را لمس نمی‌کنند گفت: رشد باید کیفی شود. درصورتی که رشد پایدار و با کیفیت شود. سهم نفت از رشد کم می‌شود و مردم رشد با کیفیت را لمس می‌کنند. ایجاد شغل از طریق طرح تکاپو در دستور کار داریم. در برنامه رفاه با سیاست سوتغذیه را هدف گرفتیم.

وی درباره بخش تعاون گفت: در حال حاضر بر روی طرح «تعاون روستا» اقدامات زیادی انجام دادیم. بخش تعاون اشکالات زیادی داشت، تعاون نباید به یارانه وابسته باشد و این سیاست غلطی است. در دولت یازدهم اقدامات مهمی در بخش تعاون انجام شد. ایجاد اشتغال با اجرای طرح «روستا تعاون» الگویی مناسب برای افزایش و توسعه مشاغل روستایی در قالب تعاونی‌ها است.

ربیعی با بیان اینکه اگر تا کنون دولت مداخله کرده است به دلیل یارانه‌ای بود که دولت می‌دارد نظارت می‌کرد. اما هیچ وقت دستوری نداشتیم. ما در بخش تعاون حمایتگر و تسهیل گر هستیم.

وی درباره اینکه بالاخره چند سال آخر خدمت ملاک حقوق بازنشستگی چند است گفت: طبق قانون ۲ سال آخر ملاک تعیین حقوق بازنشستگان قرار گیرد. حدود ۸۰ درصد وصولی سازمان تامین اجتماعی صرف پرداخت مستمری می‌شود و بیش از نه بیست و هفتم تامین اجتماعی در درمان است. برخی در کارگاه‌ها حقوق ۲ سال آخر پرش رشد دارند. ۱۳ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر بیمه شده اصلی داریم، که برخی از آن‌ها حق بیمه خود را خودشان پرداخت می‌کنند و قرار شد حق بیمه برخی‌ها را هم دولت پرداخت کند، اما محقق نشد. در برنامه ششم بیان شده است که حقوق بازنشستگان بر اساس دو سال پایان خدمت است. در برنامه ششم توسعه مطرح شد؛ درخصوص بازنشستگان تامین اجتماعی چنانچه نرخ رشد دستمزد اعلام شده در دو سال آخر بیش از نرخ رشد طبیعی باشد و این افزایش بدلیل ارتقاء شغل و تغییر کارگاه نباشد صندوق تامین اجتماعی نسبت به دریافت مابه التفاوت میزان کسور سهم کارفرما و کارگر به نسبت دستمزد واقعی و دستمزد اعلام شده از کارفرمای ذیربط اقدام می‌نماید.

وی بیان کرد:در زمینه بیمه کارگران ساختمانی سالیانه حدودهزار و ۲۰۰ میلیارد تومان هزینه می‌کنیم و ۷۰۰ میلیارد تومان بیشتر برایمان درآمد ندارد. مشغول اصلاح ساختاری هستیم و بر روی منابع جدید فکر می‌کنیم. تأمین اجتماعی جای سیاست حمایتی نیست. اگر از کسی می‌خواهیم حمایت کنیم سر سفره دیگران نباید حمایت کنیم.

ربیعی در پاسخ به این پرسش که آیا در دولت دوازدهم حضور خواهید داشت؟ گفت: این موضوع را خدا و آقای دکتر روحانی می‌داند و بنده اطلاعی در این زمینه ندارم.