جزییات مصوبات جدید کمیته فقهی بورس/ قرارداد آتی خاص تصویب شد

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، سیدعباس موسویان درباره بررسی موضوع پیمان آتی در کمیته فقهی سازمان بورس گفت: در گذشته ما موضوعی با عنوان سلف را داشتیم که فروشنده‌ای می‌آمد بخشی از محصول آینده خود را پیش فروش می‌کرد و کل قیمت را نیز یکجا دریافت می‌کرد.
عضو شورای فقهی بورس اظهار داشت: از طریق این نوع معامله، فروشنده سلف به دنبال تامین مالی بود و برای تامین مالی فعالیت‌های اقتصادی خود بخشی از محصول را به صورت سلف به فروش می‌رساند. علاوه بر این، پوشش ریسکی نیز برای فروشنده ایجاد می‌شد که وی مطمئن می‌شد توانسته بخشی از کالای خود را به قیمت مشخصی به فروش برساند و دیگر نگران این نبود که کالا کاهش قیمت پیدا کند.
وی افزود: به تدریج که زمان پیش رفت در بازارهای مالی مشخص شد که گاهی اوقات فروشنده سلف پول نیاز ندارد و به دنبال تامین مالی نیست و لازم نیست برای تامین مالی جنس خود را به نرخ پایین‌تر به فروش برساند و فروشنده تنها به دنبال پوشش ریسک است.
موسویان ادامه داد: فروشنده می‌خواهد مطمئن باشد وقتی کالای خود را به بازار عرضه می‌کند فلان قیمت را خواهد داشت. در اینجا گفتند که از قرارداد فوروارد استفاده شود به نحوی که شخص متعهد شود نه اینکه کالای خود را بفروشد. تعهد بدهد که به عنوان مثال ۱۰ تن از محصول آینده خود را به قیمت مشخص خواهد فروخت و خریدار نیز متعهد می‌شود که کالا را خواهد خرید و این نوع قرارداد به فوروارد معروف شد.
عضو شورای فقهی بانک مرکزی تاکید کرد: این نوع قرارداد گره گشایی‌هایی در بازارهای مالی داشت و برای افرادی که به دنبال پوشش ریسک بودند بسیار موثر بود؛ اما به تدریج دیدند که این نوع قرارداد یکسری مشکلاتی دارد و آن این است که کالا منضبط نیست و هر کسی کالایی را انتخاب می‌کند و کالا اوصاف مختلفی دارد؛ بنابراین در این زمینه آمدند کالا را استانداردسازی کردند.
به گفته وی، بعد از آن مشاهده شد که مقدار کالا نیز افت و خیز دارد؛ بنابراین مقدار کالا را نیز استانداردسازی کردند و سپس زمان تحویل نیز استانداردسازی شد که قرارداد فیوچر متولد شد که از این طریق برخی نیاز‌ها رفع شد. این نوع قرارداد از حدود ۸ سال پیش در کمیته فقهی بورس بررسی شد و پس از پذیرش وارد بازارهای مالی شد.
موسویان ادامه داد: در عین حال، در مقام اجرا مشاهده شد درست است، قرارداد فیوچر اصلاح شده قرارداد فوروارد است، اما در برخی مواقع ما به فوروارد نیاز داریم به این دلیل که کشاورز کالایی را غیر از کالای استاندارد شده تولید می‌کند و از جهت نوع و جنس تفاوت دارد و مقدار و زمانبندی آن نیز متفاوت است.
عضو شورای فقهی بورس تصریح کرد: به این دلیل گفتند بیاییم فوروارد که در زبان فارسی به پیمان آتی و فیوچر هم به قرارداد آتی تعبیر شده را داشته باشیم. البته معنای پیمان و قرارداد یکی است، اما برای مشخص شدن تفاوت‌ها این نوع اسم گذاری اتفاق افتاد.
وی اظهارداشت: در کمیته فقهی بورس مطرح شد که نامگذاری دقیق‌تری صورت گیرد. برای این منظور قرار شد فوروارد به قرارداد آتی خاص و فیوچر نیز به قرارداد آتی یکسان و یا استاندارد تغییر کند؛ بنابراین در اسم‌گذاری دقت شد و از سویی نیز قرارداد فوروارد نیز در کمیته فقهی بحث شد و موافقت اولیه با کلیت فوروارد و یا قرارداد آتی خاص به تصویب کمیته فقهی بورس رسید (نشان داده شد که اگر کسی قرارداد فیوچر استاندارد را قبول داشته باشد، فوروارد به لحاظ فقهی می‌تواند مورد قبول باشد) و جزییات آن در هفته جاری دنبال می‌شود.