عراقچی:
به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو،
سیدعباس عراقچی روز سه شنبه در همایش مخاطرات زیست محیطی و امنیت منطقه‌ای در غرب آسیا اظهار کرد: باید به مقوله آب و مسایل زیست محیطی در چارچوب امنیتی در منطقه غرب آسیا نگاه کنیم و این مقوله موضوعی برای دیپلماسی شود.
وی افزود: در کنار مساله آب باید بحث تجارت هوشمند و بحث‌های مربوط به آب مجازی که مقوله دیگری در منطقه است مورد توجه قرار گیرد و کشور‌ها باید به سمت تجارت هوشمند و واردات و صادرات هوشمند بروند.
عراقچی ادامه داد: هر کشوری در حوزه هایی که مزیت دارد، باید در خصوص تولید کالا با توجه به میزان مصرف آب و میزان نیاز به آب برای آن‌ها تصمیم گیری کند.
وی تاکید کرد: در منطقه غرب آسیا اکنون آب به یک کالای استراتژیک تبدیل شده و لازم است برخورد استراتژیک در مورد آن صورت گیرد.
عراقچی گفت: بحث محیط زیست در خاورمیانه به طور مستقیم با بحث آب مرتبط است البته مسایل دیگری هم وجود دارد، اما معضل عمده‌ای که وجود دارد و عمده مشکلات منطقه از آن ناشی می‌شود، بحث کمبود آب است.
وی خاطرنشان کرد که ۸۵ درصد منطقه غرب آسیا خشک و نیمه خشک است؛ در سال ۱۹۵۵ سه کشور منطقه به عنوان کشور خشک شناخته می‌شدند، در سال ۱۹۹۹ این تعداد به ۱۲ کشور رسید و تا سال ۲۰۲۵ سایر کشور‌ها از جمله ایران به این تعداد افزوده شده و کل این منطقه، طبق استاندارد‌ها و معیارهای بین المللی رسما منطقه‌ای خشک شناخته خواهد شد.
وی افزود: یک پنجم جمعیت جهان در منطقه غرب آسیا ساکن است درحالی که فقط یک چهارم آب‌های شیرین دنیا در این منطقه قرار دارد.
وی با بیان این که عوامل مختلفی به این بحران دامن می‌زند، توضیح داد: بحث تغییرات اقلیمی مانند کاهش مستمر بارش و نزولات آسمانی، افزایش جمعیت، افزایش صنعتی شدن، بالارفتن استانداردهای زندگی و نیاز بیشتر به آب، مصرف بی رویه آب و الگوهای نادرست استفاده از آب ازجمله این موارد است.
وی به عنوان مثال از میزان مصرف آب در ایران یاد کرد و گفت: میزان مصرف آب در ایران ۷۰ درصد بالاتر از استانداردهای جهانی است و این مساله شامل سایر کشورهای منطقه نیز می‌شود.
معاون وزیر امورخارجه کشور به موضوعاتی مانند کمبود بودجه برای ساختن سدها، مدیریت منابع، سیاست‌های رژیم صهیونیستی در راستای افزایش شهرک سازی ها، افزایش مهاجرت و سرقت آب توسط این رژیم اشاره کرد و گفت: این مسایل کل منطقه را دچار بحران آبی بسیار خطرناکی کرده است که در آینده بسیار خطرناکتر خواهد شد.
عراقچی افزود: اختلافات عرضی و مرزی، چالش‌های امنیتی، درگیری‌های اجتماعی، درگیری‌های قومی و بین کشوری، جنگ ها، تهدیدات امنیت غذایی، تهدید امنیت سلامت، عدم اشتغال، فقر و مهاجرت به کشورهای دیگر، مسایلی است که در پی کمبود آب و بحران در منطقه شاهد آن‌ها خواهیم بود.
وی همچنین به تبعات زیست محیطی که به دنبال کمبود آب حاصل می‌شود، اشاره کرد و گفت: پدیده ریزگرد‌ها از این جمله است که ارتباط مستقیم با کمبود آب و خشک شدن تالاب‌ها و هور‌ها دارد و ما نیز در منطقه شرق و غرب کشور شاهد آن هستیم؛ خشک شدن هامون‌ها در شرق و هور‌ها در غرب کشور پدیده ریزگرد‌ها را تشدید می‌کند.
وی افزود: کشورهایی مانند اردن، سوریه، مصر، یمن، عراق و کشور ما به نوعی با بحران کمبود آب مواجه هستند و این بحران‌ها در آینده شدیدتر خواهد شد.
عراقچی ادامه داد: در کنار این مسایل، بی ثباتی در منطقه و جنگ هایی که اکنون درجریان است و تنش هایی که وجود دارد، تقابل منافع ملی، عدم اطمینان کشور‌ها به یکدیگر، سیاست‌های خارجی متفاوت، دخالت‌های خارجی و پدیده تروریسم در منطقه وجود دارد که ملغمه‌ای در غرب آسیا به وجود آورده است که شرایط مطلوبی را نه اکنون و نه برای آینده رقم می‌زند.
وی گفت: کشور ما در این منطقه پرآشوب از ثبات و آرامش برخوردار است البته امنیت یک کالای جمعی است و کشوری نمی‌تواند تصور کند که با تامین امنیت داخلی خود می‌تواند در یک منطقه ناامن زندگی امن داشته باشد؛ بنابراین باید به امنیت به عنوان یک کالای دسته جمعی توجه شود.
وی درخصوص بحران کمبود آب گفت: این بحران زمینه تنش و منازعه و درگیری را در منطقه فراهم می‌کند، اما تجربیات بین المللی به ما نشان می‌دهد که بحران و کمبود آب و مشکلات مالی بیشتر از آن که موجب منازعه و درگیری در دنیا شود، سبب همکاری شده است یعنی مواردی که از همکاری بین کشورهای مختلف در حوزه آب و حوزه‌های مشترک آبی وجود دارد، به مراتب بیشتر از مواردی است که ما در تاریخ شاهد جنگ به خاطر آب بوده ایم.
عراقچی درخصوص توافقات بین المللی صورت گرفته در حوزه آب اظهار کرد: اولین توافق مشترک در این حوزه در مورد رودخانه راین در قرن ۱۹ بود و پس از آن ما شاهد پیمان ها، قرارداد‌ها و توافقنامه هایی درحوزه آب هستیم که برای تقسیم منابع آبی و حوزه‌های آبی مشترک و برای مدیریت کشتیرانی و استفاده از آب شکل گرفته است.
وی افزود: در مورد ایران نیز ۲ توافق مهم مربوط به هیرمند در شرق و اروندرود در غرب کشور داریم که بسیار پراهمیت است؛ برای هیرمند بیش از ۶۰ سال بین ایران و افغانستان مذاکره شده و برای اروندرود مصائبی بر دوکشور گذشته، اما کماکان یک توافق معتبر است و مدیریت حوزه اروندرود بین ایران و عراق طبق آن صورت می‌گیرد.
وی اظهار کرد: ۲۶۰ حوزه رودخانه فرامرزی در دنیا وجود دارد و در قالب این‌ها کشور‌ها به نوعی از همکاری برای تقسیم منابع آبی و مدیریت آن، جلوگیری از درگیری و استفاده از این منابع برای همکاری رسیده اند.
عراقچی با اشاره به منطقه خاورمیانه گفت: سوال مطرح این است که در منطقه پرآشوب ما آب می‌تواند موضوعی برای همکاری باشد یا باید انتظار درگیری و منازعه در این زمینه را داشت؛ در این زمینه دیپلماسی می‌تواند موثر باشد و ما به مقوله دیپلماسی اب در منطفه خاورمیانه به شدت نیاز داریم.
معاون وزیر خارجه ادامه داد: موضوع دیپلماسی آب در این منطقه در واقع تبدیل شدن آب از بحث مناقشه به بحث همکاری است؛ البته این کار بسیار سختی است که آب را به موضوع همکاری تبدیل کنیم.
وی افزود: حوزه‌های مختلفی است که باید در آن‌ها وارد شد و این کار باید توسط مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی شروع شود؛ هدف اول در این زمینه باید همکاری موسسات تحقیقاتی کشورهای منطقه برای دستیابی به الگوهای همکاری درحوزه آب باشد.
به گفته عراقچی، یکی از مهمترین مقوله‌ها در زمینه کمبود آب مساله 'تاب آوری' است؛ در مورد کمبود آب دو رویکرد وجود دارد که یکی تامین آب از منابع خارجی یا دسترسی به منابع جدید آب است، اما مساله مهمتر تاب آوری است.
وی توضیح داد: تاب آوری به این معنا مدنظر است که همین میزان آب را درست مصرف کنیم و در مقابل شرایط کمبود آب مقابله و شرایط مطلوبی ایجاد کنیم.
وی گفت: باید الگوهای مصرف را اصلاح و میزان استفاده از آب را بهینه کنیم؛ به این موضوعات مهم کمتر توجه می‌شود درحالی که بیشتر کشور‌ها در این زمینه تبحر یافته اند و می‌توان از این تجربیات بین المللی در داخل کشور استفاده کرد و آن را تبدیل به موضوعی برای منطقه کرد.
وی گفت: موضوع تاب آوری باید در منطقه مورد توجه قرار گیرد و کشور‌ها بتوانند با یکدیگر به سمت اصلاح الگوهای کشت و مصرف آب بروند تا استفاده از آب را به مرحله بهینه برسانند.
عراقچی خاطرنشان کرد: در منطقه برای مدیریت حوزه‌های آبی در سه حوزه آبی اصلی رود اردن، دجله و فرات و نیل و حوزه‌های کوچکتر باید تفاهم نامه همکاری شکل بگیرد.
همایش یک روزه مخاطرات زیست محیطی و امنیت منطقه‌ای در غرب آسیا امروز با حضور جمعی از صاحب نظران این حوزه در دانشگاه تهران برگزار شد.
وی افزود: در کنار مساله آب باید بحث تجارت هوشمند و بحث‌های مربوط به آب مجازی که مقوله دیگری در منطقه است مورد توجه قرار گیرد و کشور‌ها باید به سمت تجارت هوشمند و واردات و صادرات هوشمند بروند.
عراقچی ادامه داد: هر کشوری در حوزه هایی که مزیت دارد، باید در خصوص تولید کالا با توجه به میزان مصرف آب و میزان نیاز به آب برای آن‌ها تصمیم گیری کند.
وی تاکید کرد: در منطقه غرب آسیا اکنون آب به یک کالای استراتژیک تبدیل شده و لازم است برخورد استراتژیک در مورد آن صورت گیرد.
عراقچی گفت: بحث محیط زیست در خاورمیانه به طور مستقیم با بحث آب مرتبط است البته مسایل دیگری هم وجود دارد، اما معضل عمده‌ای که وجود دارد و عمده مشکلات منطقه از آن ناشی می‌شود، بحث کمبود آب است.
وی خاطرنشان کرد که ۸۵ درصد منطقه غرب آسیا خشک و نیمه خشک است؛ در سال ۱۹۵۵ سه کشور منطقه به عنوان کشور خشک شناخته می‌شدند، در سال ۱۹۹۹ این تعداد به ۱۲ کشور رسید و تا سال ۲۰۲۵ سایر کشور‌ها از جمله ایران به این تعداد افزوده شده و کل این منطقه، طبق استاندارد‌ها و معیارهای بین المللی رسما منطقه‌ای خشک شناخته خواهد شد.
وی افزود: یک پنجم جمعیت جهان در منطقه غرب آسیا ساکن است درحالی که فقط یک چهارم آب‌های شیرین دنیا در این منطقه قرار دارد.
وی با بیان این که عوامل مختلفی به این بحران دامن می‌زند، توضیح داد: بحث تغییرات اقلیمی مانند کاهش مستمر بارش و نزولات آسمانی، افزایش جمعیت، افزایش صنعتی شدن، بالارفتن استانداردهای زندگی و نیاز بیشتر به آب، مصرف بی رویه آب و الگوهای نادرست استفاده از آب ازجمله این موارد است.
وی به عنوان مثال از میزان مصرف آب در ایران یاد کرد و گفت: میزان مصرف آب در ایران ۷۰ درصد بالاتر از استانداردهای جهانی است و این مساله شامل سایر کشورهای منطقه نیز می‌شود.
معاون وزیر امورخارجه کشور به موضوعاتی مانند کمبود بودجه برای ساختن سدها، مدیریت منابع، سیاست‌های رژیم صهیونیستی در راستای افزایش شهرک سازی ها، افزایش مهاجرت و سرقت آب توسط این رژیم اشاره کرد و گفت: این مسایل کل منطقه را دچار بحران آبی بسیار خطرناکی کرده است که در آینده بسیار خطرناکتر خواهد شد.
عراقچی افزود: اختلافات عرضی و مرزی، چالش‌های امنیتی، درگیری‌های اجتماعی، درگیری‌های قومی و بین کشوری، جنگ ها، تهدیدات امنیت غذایی، تهدید امنیت سلامت، عدم اشتغال، فقر و مهاجرت به کشورهای دیگر، مسایلی است که در پی کمبود آب و بحران در منطقه شاهد آن‌ها خواهیم بود.
وی همچنین به تبعات زیست محیطی که به دنبال کمبود آب حاصل می‌شود، اشاره کرد و گفت: پدیده ریزگرد‌ها از این جمله است که ارتباط مستقیم با کمبود آب و خشک شدن تالاب‌ها و هور‌ها دارد و ما نیز در منطقه شرق و غرب کشور شاهد آن هستیم؛ خشک شدن هامون‌ها در شرق و هور‌ها در غرب کشور پدیده ریزگرد‌ها را تشدید می‌کند.
وی افزود: کشورهایی مانند اردن، سوریه، مصر، یمن، عراق و کشور ما به نوعی با بحران کمبود آب مواجه هستند و این بحران‌ها در آینده شدیدتر خواهد شد.
عراقچی ادامه داد: در کنار این مسایل، بی ثباتی در منطقه و جنگ هایی که اکنون درجریان است و تنش هایی که وجود دارد، تقابل منافع ملی، عدم اطمینان کشور‌ها به یکدیگر، سیاست‌های خارجی متفاوت، دخالت‌های خارجی و پدیده تروریسم در منطقه وجود دارد که ملغمه‌ای در غرب آسیا به وجود آورده است که شرایط مطلوبی را نه اکنون و نه برای آینده رقم می‌زند.
وی گفت: کشور ما در این منطقه پرآشوب از ثبات و آرامش برخوردار است البته امنیت یک کالای جمعی است و کشوری نمی‌تواند تصور کند که با تامین امنیت داخلی خود می‌تواند در یک منطقه ناامن زندگی امن داشته باشد؛ بنابراین باید به امنیت به عنوان یک کالای دسته جمعی توجه شود.
وی درخصوص بحران کمبود آب گفت: این بحران زمینه تنش و منازعه و درگیری را در منطقه فراهم می‌کند، اما تجربیات بین المللی به ما نشان می‌دهد که بحران و کمبود آب و مشکلات مالی بیشتر از آن که موجب منازعه و درگیری در دنیا شود، سبب همکاری شده است یعنی مواردی که از همکاری بین کشورهای مختلف در حوزه آب و حوزه‌های مشترک آبی وجود دارد، به مراتب بیشتر از مواردی است که ما در تاریخ شاهد جنگ به خاطر آب بوده ایم.
عراقچی درخصوص توافقات بین المللی صورت گرفته در حوزه آب اظهار کرد: اولین توافق مشترک در این حوزه در مورد رودخانه راین در قرن ۱۹ بود و پس از آن ما شاهد پیمان ها، قرارداد‌ها و توافقنامه هایی درحوزه آب هستیم که برای تقسیم منابع آبی و حوزه‌های آبی مشترک و برای مدیریت کشتیرانی و استفاده از آب شکل گرفته است.
وی افزود: در مورد ایران نیز ۲ توافق مهم مربوط به هیرمند در شرق و اروندرود در غرب کشور داریم که بسیار پراهمیت است؛ برای هیرمند بیش از ۶۰ سال بین ایران و افغانستان مذاکره شده و برای اروندرود مصائبی بر دوکشور گذشته، اما کماکان یک توافق معتبر است و مدیریت حوزه اروندرود بین ایران و عراق طبق آن صورت می‌گیرد.
وی اظهار کرد: ۲۶۰ حوزه رودخانه فرامرزی در دنیا وجود دارد و در قالب این‌ها کشور‌ها به نوعی از همکاری برای تقسیم منابع آبی و مدیریت آن، جلوگیری از درگیری و استفاده از این منابع برای همکاری رسیده اند.
عراقچی با اشاره به منطقه خاورمیانه گفت: سوال مطرح این است که در منطقه پرآشوب ما آب می‌تواند موضوعی برای همکاری باشد یا باید انتظار درگیری و منازعه در این زمینه را داشت؛ در این زمینه دیپلماسی می‌تواند موثر باشد و ما به مقوله دیپلماسی اب در منطفه خاورمیانه به شدت نیاز داریم.
معاون وزیر خارجه ادامه داد: موضوع دیپلماسی آب در این منطقه در واقع تبدیل شدن آب از بحث مناقشه به بحث همکاری است؛ البته این کار بسیار سختی است که آب را به موضوع همکاری تبدیل کنیم.
وی افزود: حوزه‌های مختلفی است که باید در آن‌ها وارد شد و این کار باید توسط مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی شروع شود؛ هدف اول در این زمینه باید همکاری موسسات تحقیقاتی کشورهای منطقه برای دستیابی به الگوهای همکاری درحوزه آب باشد.
به گفته عراقچی، یکی از مهمترین مقوله‌ها در زمینه کمبود آب مساله 'تاب آوری' است؛ در مورد کمبود آب دو رویکرد وجود دارد که یکی تامین آب از منابع خارجی یا دسترسی به منابع جدید آب است، اما مساله مهمتر تاب آوری است.
وی توضیح داد: تاب آوری به این معنا مدنظر است که همین میزان آب را درست مصرف کنیم و در مقابل شرایط کمبود آب مقابله و شرایط مطلوبی ایجاد کنیم.
وی گفت: باید الگوهای مصرف را اصلاح و میزان استفاده از آب را بهینه کنیم؛ به این موضوعات مهم کمتر توجه می‌شود درحالی که بیشتر کشور‌ها در این زمینه تبحر یافته اند و می‌توان از این تجربیات بین المللی در داخل کشور استفاده کرد و آن را تبدیل به موضوعی برای منطقه کرد.
وی گفت: موضوع تاب آوری باید در منطقه مورد توجه قرار گیرد و کشور‌ها بتوانند با یکدیگر به سمت اصلاح الگوهای کشت و مصرف آب بروند تا استفاده از آب را به مرحله بهینه برسانند.
عراقچی خاطرنشان کرد: در منطقه برای مدیریت حوزه‌های آبی در سه حوزه آبی اصلی رود اردن، دجله و فرات و نیل و حوزه‌های کوچکتر باید تفاهم نامه همکاری شکل بگیرد.
همایش یک روزه مخاطرات زیست محیطی و امنیت منطقه‌ای در غرب آسیا امروز با حضور جمعی از صاحب نظران این حوزه در دانشگاه تهران برگزار شد.
ارسال نظرات