واژه‌ای بخواهد وارد زبان فارسی شود باید تابعیت بگیرد

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با حضور در برنامه تلویزیونی «چشم شب روشن» درباره زبان فارسی گفت: تشکر می‌کنم بابت اینکه مجالی فراهم کردین که درباره زبان فارسی و فرهنگستان زبان و ادب فارسی صحبت شود، زیرا زبان رکنی از ارکان هویت ملی ما است یعنی از زمانی که ایران، ایران بود زبان فارسی نیز همزادش بشمار می‌رفت.

وی ادادمه داد: زمانی که نام ایران می‌آید مساله‌ای که به ذهن می‌رسد زبان فارسی است و هرجای دنیا کسی به زبان فارسی صحبت کند ما فکر می‌کنیم ایران آنجا هم هست و من گاهی فکر می‌کنم این افسانه آرش کمانگیر دارای معنای رمزی است و تیری که آرش برای تعیین مرز‌های ایران انداخته است برد زبان فارسی را نشان می‌دهد.

رئیس فرهنگستان ادب و زبان فارسی بیان کرد: باید بگوییم تا هرجایی که زبان فارسی گسترش پیدا کرده است قلمرو فرهنگی ما نیز در آن مکان است؛ زمانی که نقشه جغرافیا را نگاه می‌کنیم باید ببینیم اسم کدام شهر‌ها در کدام کشور‌ها فارسی است و این موضوع نشان دهنده برد تیر آرش است که تا به چه مکان‌هایی رفته است.

حدادعادل با اشاره به زندگی نامه ابن بطوطه افزود: وی به هر مکانی که سفر می‌کرده با همان مختصر فارسی مایحتاج اولیه خود را برآورده کرده است به طور مثال داستان ابن بطوطه در شهر کوانجوی فعلی است که حاکم شهر او را به یک گشت تفریح روی رودخانه دعوت کرد و در قایق کناری یک عده از رامش گران بودند که آواز می‌خواندند که ابن بطوطه متوجه می‌شود که اشعاری که آنان میخوانند به زبان فارسی است.

وی اظهار کرد: نکته مهم این جا است که تاریخی که ابن بطوطه این غزل را از زبان خوانندگان چینی نقل می‌کند ۴۰ سال بعد از فوت سعدی بوده است یعنی برد زبان فارسی اینقدر بوده است که در دوران کندی ارتباطات تنها ۴۰ سال طول کشیده است که شعر سعدی وارد زبان خوانندگان چینی شود.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی اشاره کرد: ایران ما چندهزار سال پیش به زبان فارسی باستان سخن می‌گفت که پدر بزرگ فارسی امروز ما محسوب می‌شود بعدا هم به زبان فارسی میانه یا پهلوی صحبت می‌کرد که به پدر زبان فارسی مشهور است و فارسی امروز که فارسی نو هست حدود ۱۲۰۰ سال است در ایران رواج و گسترش یافته و امروز زبان رسمی ملت ایران به حساب می‌آید.

حدادعادل گفت: این نکته گفتنی است که در ایران از قدیم اقوام زبان محلی خودشان را داشته‌اند و گفتنی است این گویش‌ها و زبان‌ها تعداد زیادی بوده‌اند، اما هم بر طبق یک قرارداد نانوشته به عنوان یک پیوند فرهنگی هرگاه می‌خواستند اندیشه خود را به دیگران از طریق مکتوب و رسمی منتقل کنند به زبان فارسی می‌نوشتند البته امروز نیز هم به همین گونه است که زبان پیوند زبان فارسی است.

رئیس فرهنگستان ادب و زبان فارسی عنوان کرد: مثلا فردوسی در غزنین در اوایل قرن چهارم به زبان فارسی شاهنامه می‌سراید که باید اشاره کرد که غزنین کجای نقشه است و شیراز زمان سعدی کجا قرار دارد، اما سعدی به زبانی شعر می‌گوید که فردوسی گفته است یعنی امواج زبانی آنان کاملا با هم منطبق بوده است این خاصیت زبان فارسی و سرمایه بزرگ هویت بخش است که باید قدر آن را بدانیم.

وی افزود: مردم معولا به همان زبان مادری می‌اندیشند مگر آنکه به زبان دیگری مسلط باشند اکنون آذری زبان‌ها معمولا فارسی را بهتر از فارسی زبانان بکار می‌برند.

حدادعادل با اشاره به احساس خطر فردوسی در زمان خودش نسبت به زبان فارسی و دیگر افراد از جمله رهبر انقلاب در عصر کنونی ادامه داد: زبان یک موجود زنده است هر موجود زنده آسیب پذیر است و هم یک بهداشتی دارد برای پیشگیری از بیماری هم درمان دارد برای دفع بیماری، آسیب و آفت ممکن است در هر زمانی به یک شکلی نمایان شود امروز زبان فارسی از حیث ورود واژه‌های بیگانه در معرض خطر است و ما شاهدیم که انواع مفاهیم روش‌ها ابزار‌ها کالا‌ها که در دنیای غرب ابداع می‌شود با لفظش وارد کشور می‌شوند، اما بعضی زمان‌ها خود ابزار نمی‌آید و تنها لفطش وارد می‌شود و اگر ورود این‌ها مهار نشود و معادل‌های آنان در زبان فارسی پیدا نشود روز به روز به تعدادشان اضافه خواهد شد و به اصطلاح زبان فارسی را از ریخت می‌اندازند که در اینجا زبان مانند کشوری می‌شود که اتباع بیگانه از جمعیت اصلی بیشتر خواهند شد و مفهوم شهروندی را از بین می‌برند و مبهم می‌کنند.

وی عنوان کرد: واژگان زبان فارسی شهروند اقلیم زبان فارسی هستند و اگر واژه‌ای هم بخواهد وارد زبان فارسی بشود باید به یک شکلی تابعیت بگیرد، اما اگر هجوم بیاورند شیرازه زبان از هم گسیخته می‌شود که مشکل امروز ماست که یک فضای گسترده علمی، دانشگاهی، صنعتی، اقتصادی پذیرای این واژگان هستند.