به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، به نقل از فارس، واضح است که راهکار دور زدن و بی‌اثرکردن تحریم‌های نفتی باید از مسیر متنوع‌سازی روش‌های فروش نفت و افزایش تعداد بازیگران این فرآیند اجرایی شود. در این راستا با توجه به بازگشت مجدد تحریم‌های نفتی، عرضه نفت در بورس و استفاده از ظرفیت شرکت‌های خصوصی داخلی و خارجی به عنوان راهکاری جدی برای مقابله با تحریم‌های نفتی مطرح گردید. در همین ارتباط مشاور بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها در آمریکا مطرح کرد: فروش نفت در این بورس یک پیروزی برای ایران بود و راه دور زدن تحریم‌های آمریکا را به جهان نشان داد.
مشاور بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها در آمریکا گفت: بورس انرژی شرایطی فراهم کرده که خریداران نفت ایران می‌توانند در قالب آن گمنام بمانند. فروش نفت در این بورس یک پیروزی برای ایران بود و راه دور زدن تحریم‌های آمریکا را به جهان نشان داد.
راهبرد تنوع‌سازی روش‌ها یک راهبرد معقول و منطقی برای جلوگیری از ضربه‌پذیری اقتصاد و افزایش امنیت انرژی کشور است که با توجه به رویکرد خصمانه برخی کشور‌ها علیه ایران، اجرای آن از اهمیت بیشتری نیز برخوردار است. غفلت از این راهبرد باعث شده است که بعد از خروج امریکا از برجام و بازگشت تحریم‌های نفتی، صادرات نفت کشور با چالش‌هایی جدی مواجه شود؛ چالش‌هایی که در تجربه قبلی در اوایل دهه ۹۰ منجر به بروز شوک اقتصادی در داخل کشور شد. کارشناسان معتقدند که دلیل اصلی اثرگذاری تحریم‌های نفتی به مدل سنتی فروش نفت ایران ارتباط دارد. در این مدل نفت کشور تنها از یک مسیر به فروش میرسد بدین صورت که امور بین‌الملل شرکت ملی نفت، نفت خام ایران را در قالب محموله‌های بزرگ (یک میلیون بشکه‌ای) به تعداد محدودی پالایشگاه مشخص به فروش میرساند. طبیعتا رهگیری و شناسایی این فرآیند برای آمریکا بسیار آسان بوده و به راحتی می‌تواند مانع صادرات نفت ایران از این سازوکار سنتی شود.
در این بین راهبرد تنوع‌سازی اقتضا میکند که نفت کشور از کانالی به فروش برسد که بازیگران بیشتری وارد این عرصه شده و بدین صورت با ایجاد تنوع و تعدد در عرضه کننده و خریدار امکان شناسایی محموله‌های نفتی ایران کاهش یابد. یکی از بستر‌های موجود برای تحقق این امر با عرضه نفت در بورس و مشارکت شرکت‌های خصوصی داخلی و خارجی در صادرات نفت فعال میشود.
در این سازوکار نفت خام ایران در بورس انرژی عرضه میشود و شرکت‌های خصوصی داخلی و خارجی که توانمندی و تخصص کافی برای دور زدن تحریم‌های نفتی و فروش نفت کشور را دارند در سازوکار مشخص شده در اطلاعیه بورس انرژی، اقدام به خرید نفت ایران میکنند. در این روش نفت ایران توسط عرضه کنندگانی از بخش خصوصی در بازار‌های خاکستری منطقه به فروش میرسد و با ایجاد شبکه‌ای مویرگی از تجار نفتی امکان شناسایی محموله‌های نفت ایران توسط آمریکا به شدت کاهش می‌یابد.
پس از ارائه و بررسی این طرح در محافل کارشناسی، طرح عرضه نفت در بورس به صورت آزمایشی توسط شورای عالی هماهنگی اقتصادی تصویب شد تا ظرفیت اجرای این راهکار برای مقابله با تحریم‌های نفتی مورد ارزیابی قرار گیرد. در این راستا اولین عرضه نفت در بورس در تاریخ 6 آبان‌ماه انجام شد که طی آن 8 محموله 35 هزار بشکه‌ای (280 هزار بشکه) به قیمت 74.85 دلار به فروش رسید. 20 آبان ماه موعد دومین عرضه نفت خام ایران در بورس انرژی بود. در این عرضه 700 هزار بشکه نفت با قیمت 64.97 دلار توسط شرکت‌های داخلی و خارجی خریداری شد. بدین ترتیب اجرای این راهکار در فاز آزمایشی با موفقیت همراه شد.
اعتراف موسسات آمریکایی به اهمیت بورس در بی اثر کردن تحریم‌های نفتی
در حالی این راهکار پس از عرضه ازمایشی با توقف مواجه شده است که علاوه بر تاکید کارشناسان داخلی بر نقش تاثیرگذار اجرای این راهکار در بی‌اثرکردن تحریم‌های نفتی، موسسات مطالعاتی آمریکایی نیز اجرای این راهکار را گام مهم ایران برای مقابله با تحریم‌های نفتی آمریکا عنوان کردند. به عنوان مثال، سعید قاسمی‌نژاد مشاور بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها در آمریکا که اتفاقا یکی از اهداف این بنیاد اعمال هر چه سخت‌تر تحریم‌ها علیه ایران است، در مقاله‌ای در businessinsider با عنوان Trumps Iran sanctions arent working as planned به عدم کارآیی تحریم‌های نفتی آمریکا با وجود عرضه نفت در بورس انرژی ایران پرداخت و گفت: (عکس زیر): «در ماه نوامبر و با گذشت کمتر از دو هفته از آغاز اعمال تحریم آمریکا علیه این کشور دو محموله با حجم بیش از 700 هزار بشکه در بورس انرژی تهران به فروش رسید. این بورس شرایطی فراهم کرده است که خریداران نفت ایران می‌توانند در قالب آن گمنام بمانند. فروش نفت در بورس انرژی یک پیروزی برای ایران بود و راه دور زدن تحریم‌های آمریکا را به جهان نشان داد».
باید توجه داشت که اعتراف به شکست تحریم‌های نفتی آمریکا در صورت تداوم عرضه نفت در بورس توسط مشاور موسسه‌ای مطرح شد که بررسی رویکرد آن از جهاتی حائز اهمیت است. بنیاد دفاع از دمکراسی‌ها (Foundation for Defense of Democracies) یا به اختصار، اف‌دی‌دی یک اندیشکده نومحافظه کار مستقر در واشنگتن است که تمرکز آن بر امنیت ملی و سیاست خارجی است. گرایش‌های سیاسی آن غیر حزبی توصیف شده‌است و این نهاد خواهان تحریم نهاد‌های مختلف ایران از جمله بخش انرژی، بانک مرکزی و سوئیفت بوده است.
در حالی که تاثیر عرضه نفت در بورس و استفاده از توانمندی شرکت‌های خصوصی در بی‌اثرکردن تحریم‌های نفتی آمریکا امری واضح است و اجرای این طرح در فاز آزمایشی نیز با موفقیت کامل همراه بود، اما اجرای این راهکار به دلایلی نامعلوم توسط وزارت نفت متوقف شده است. باید دید که پس از مصوبه جدید شورای عالی هماهنگی اقتصادی مبنی بر تداوم عرضه نفت در بورس، این وزارتخانه چه زمانی گام بعدی برای اجرای این راهکار ضدتحریمی‌را برخواهد داشت و شاهد عرضه مجدد نفت در بورس انرژی خواهیم بود؟
مشاور بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها در آمریکا گفت: بورس انرژی شرایطی فراهم کرده که خریداران نفت ایران می‌توانند در قالب آن گمنام بمانند. فروش نفت در این بورس یک پیروزی برای ایران بود و راه دور زدن تحریم‌های آمریکا را به جهان نشان داد.
راهبرد تنوع‌سازی روش‌ها یک راهبرد معقول و منطقی برای جلوگیری از ضربه‌پذیری اقتصاد و افزایش امنیت انرژی کشور است که با توجه به رویکرد خصمانه برخی کشور‌ها علیه ایران، اجرای آن از اهمیت بیشتری نیز برخوردار است. غفلت از این راهبرد باعث شده است که بعد از خروج امریکا از برجام و بازگشت تحریم‌های نفتی، صادرات نفت کشور با چالش‌هایی جدی مواجه شود؛ چالش‌هایی که در تجربه قبلی در اوایل دهه ۹۰ منجر به بروز شوک اقتصادی در داخل کشور شد. کارشناسان معتقدند که دلیل اصلی اثرگذاری تحریم‌های نفتی به مدل سنتی فروش نفت ایران ارتباط دارد. در این مدل نفت کشور تنها از یک مسیر به فروش میرسد بدین صورت که امور بین‌الملل شرکت ملی نفت، نفت خام ایران را در قالب محموله‌های بزرگ (یک میلیون بشکه‌ای) به تعداد محدودی پالایشگاه مشخص به فروش میرساند. طبیعتا رهگیری و شناسایی این فرآیند برای آمریکا بسیار آسان بوده و به راحتی می‌تواند مانع صادرات نفت ایران از این سازوکار سنتی شود.
در این بین راهبرد تنوع‌سازی اقتضا میکند که نفت کشور از کانالی به فروش برسد که بازیگران بیشتری وارد این عرصه شده و بدین صورت با ایجاد تنوع و تعدد در عرضه کننده و خریدار امکان شناسایی محموله‌های نفتی ایران کاهش یابد. یکی از بستر‌های موجود برای تحقق این امر با عرضه نفت در بورس و مشارکت شرکت‌های خصوصی داخلی و خارجی در صادرات نفت فعال میشود.
در این سازوکار نفت خام ایران در بورس انرژی عرضه میشود و شرکت‌های خصوصی داخلی و خارجی که توانمندی و تخصص کافی برای دور زدن تحریم‌های نفتی و فروش نفت کشور را دارند در سازوکار مشخص شده در اطلاعیه بورس انرژی، اقدام به خرید نفت ایران میکنند. در این روش نفت ایران توسط عرضه کنندگانی از بخش خصوصی در بازار‌های خاکستری منطقه به فروش میرسد و با ایجاد شبکه‌ای مویرگی از تجار نفتی امکان شناسایی محموله‌های نفت ایران توسط آمریکا به شدت کاهش می‌یابد.
پس از ارائه و بررسی این طرح در محافل کارشناسی، طرح عرضه نفت در بورس به صورت آزمایشی توسط شورای عالی هماهنگی اقتصادی تصویب شد تا ظرفیت اجرای این راهکار برای مقابله با تحریم‌های نفتی مورد ارزیابی قرار گیرد. در این راستا اولین عرضه نفت در بورس در تاریخ 6 آبان‌ماه انجام شد که طی آن 8 محموله 35 هزار بشکه‌ای (280 هزار بشکه) به قیمت 74.85 دلار به فروش رسید. 20 آبان ماه موعد دومین عرضه نفت خام ایران در بورس انرژی بود. در این عرضه 700 هزار بشکه نفت با قیمت 64.97 دلار توسط شرکت‌های داخلی و خارجی خریداری شد. بدین ترتیب اجرای این راهکار در فاز آزمایشی با موفقیت همراه شد.
اعتراف موسسات آمریکایی به اهمیت بورس در بی اثر کردن تحریم‌های نفتی
در حالی این راهکار پس از عرضه ازمایشی با توقف مواجه شده است که علاوه بر تاکید کارشناسان داخلی بر نقش تاثیرگذار اجرای این راهکار در بی‌اثرکردن تحریم‌های نفتی، موسسات مطالعاتی آمریکایی نیز اجرای این راهکار را گام مهم ایران برای مقابله با تحریم‌های نفتی آمریکا عنوان کردند. به عنوان مثال، سعید قاسمی‌نژاد مشاور بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها در آمریکا که اتفاقا یکی از اهداف این بنیاد اعمال هر چه سخت‌تر تحریم‌ها علیه ایران است، در مقاله‌ای در businessinsider با عنوان Trumps Iran sanctions arent working as planned به عدم کارآیی تحریم‌های نفتی آمریکا با وجود عرضه نفت در بورس انرژی ایران پرداخت و گفت: (عکس زیر): «در ماه نوامبر و با گذشت کمتر از دو هفته از آغاز اعمال تحریم آمریکا علیه این کشور دو محموله با حجم بیش از 700 هزار بشکه در بورس انرژی تهران به فروش رسید. این بورس شرایطی فراهم کرده است که خریداران نفت ایران می‌توانند در قالب آن گمنام بمانند. فروش نفت در بورس انرژی یک پیروزی برای ایران بود و راه دور زدن تحریم‌های آمریکا را به جهان نشان داد».
باید توجه داشت که اعتراف به شکست تحریم‌های نفتی آمریکا در صورت تداوم عرضه نفت در بورس توسط مشاور موسسه‌ای مطرح شد که بررسی رویکرد آن از جهاتی حائز اهمیت است. بنیاد دفاع از دمکراسی‌ها (Foundation for Defense of Democracies) یا به اختصار، اف‌دی‌دی یک اندیشکده نومحافظه کار مستقر در واشنگتن است که تمرکز آن بر امنیت ملی و سیاست خارجی است. گرایش‌های سیاسی آن غیر حزبی توصیف شده‌است و این نهاد خواهان تحریم نهاد‌های مختلف ایران از جمله بخش انرژی، بانک مرکزی و سوئیفت بوده است.
در حالی که تاثیر عرضه نفت در بورس و استفاده از توانمندی شرکت‌های خصوصی در بی‌اثرکردن تحریم‌های نفتی آمریکا امری واضح است و اجرای این طرح در فاز آزمایشی نیز با موفقیت کامل همراه بود، اما اجرای این راهکار به دلایلی نامعلوم توسط وزارت نفت متوقف شده است. باید دید که پس از مصوبه جدید شورای عالی هماهنگی اقتصادی مبنی بر تداوم عرضه نفت در بورس، این وزارتخانه چه زمانی گام بعدی برای اجرای این راهکار ضدتحریمی‌را برخواهد داشت و شاهد عرضه مجدد نفت در بورس انرژی خواهیم بود؟
ارسال نظرات