محققان دانشگاه تبریز ترکیب جدید با خواص ضدمیکروبی و ضدسرطانی کشف کردند

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو به نقل از روابط عمومی دانشگاه تبریز، ابوالفضل نرمانی، دانشجوی دکتری بیماری شناسی گیاهی - قارچ شناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز در قالب رساله دکتری که موضوع رساله وی تحت عنوان «جداسازی و شناسایی متابولیت‌های با ویژگی‌های بالقوه ضدمیکروبی قارچ‌های اندوفیت مرتبط با گونه‌های درختی در جنگل‌های حاتم بیگ و فندقلو» بود، با راهنمایی دکتر مهدی ارزنلو و دکتر اسدالله بابای اهری از اساتید گروه گیاه‌پزشکی دانشگاه تبریز و مشاوره دکتر مارک استادلر از موسسه هلم‌هولتز آلمان به این نتایج دست یافته است.

نرمانی مجری این طرح در این باره با بیان اینکه ما محققان دانشگاه تبریز با همکاری و کمک پژوهشگر آلمانی موفق به کشف بیش از بیست متابولیت قارچی جدید با خواص ضدمیکروبی، ضدسرطانی و ضد ویروسی شده ایم، اظهار داشت: امروزه ظهور بیمارگر‌های مقاوم در برابر ترکیبات شیمیایی و آنتی‌بیوتیک‌ها و همچنین اثرات جانبی مضر ترکیبات شیمیایی رایج مورد استفاده، از مشکلات پیش روی بشر در کنترل بیماری‌ها گیاهی، انسانی و دامی است و از این رو استفاده از قارچ‌کش‌های سنتزی و وجود باقی مانده سموم شیمیایی در محصولات کشاورزی باعث سلامت مصرف کنندگان را به خطر می‌اندازد و باعث ایجاد اثرات سوء زیست محیطی می‌شود.

این محقق در ادامه با تاکید بر اینکه اخیرا سازمان بهداشت جهانی از مقاومت دارویی در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها به عنوان یک تهدید بزرگ جهانی نام برده است، یادآور شد: طبق برآورد‌ها و تحقیقات بین المللی، اگر چاره اندیشی برای معضل مقاومت به آنتی‌بیوتیک‌ها صورت نپذیرد، تا سال ۲۰۵۰، حدود ۱۰ میلیون نفر جان خود را بر اثر مقاومت به آنتی بیوتیک‌ها از دست خواهند داد، بنابراین نیاز به استفاده از ترکیبات ضدمیکروبی جایگزین با منشاء طبیعی برای کنترل این نوع بیمارگر‌ها ضروری است.

این دانشجوی دکتری دانشگاه تبریز در بخش دیگر سخنان خود با بیان این نکته اینکه طبیعت همیشه الهام بخش بشر در جهت حل مشکلات پیش روی بشر بوده است، افزود: ترکیبات فعال زیستی با منشا طبیعی از منابع موفق سازگار برای تولید ترکیبات ضدمیکروبی می‌باشند، از این رو نیاز فوری در اکتشاف ترکیبات زیستی طبیعی احساس می‌شود.

وی با تاکید بر اینکه سلسله قارچ‌ها یک منبع فراوان و متنوع از متابولیت‌های فعال زیستی را برای تولید آفت‌کش‌های کشاورزی، دارو‌های ضدمیکروبی و ضدسرطانی را فراهم ساخته است، خاطر نشان کرد: در این راستا، مشخص شده است که قارچ‌های اندوفیت گیاهان یک منبع امید بخش برای تولید ترکیبات ضدمیکروبی بوده و از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشند و بر همین اساس به عنوان منابع بالقوه برای ترکیبات جدید طبیعی قابل استفاده در پزشکی، کشاورزی و صنعت مطرح می‌باشند.

به گفته وی سرزمین ایران از تنوع اقلیمی و به تبع آن از تنوع زیستی قابل توجهی برخوردار است، مناطق جنگلی ایران، به خصوص جنگل‌های ارسباران با پوشش گیاهی انبوه خود یک قطب بسیار غنی از تنوع گیاهان هستند و کانونی برای تنوع گونه‌ای قارچی به شمار می‌روند و بر این اساس، پتانسیل استخراج ترکیبات ضدمیکروبی و ضدسرطانی جدید از قارچ‌های اندوفیت ساکن گونه‌های درختی در جنگل‌های ایران بالا است.

این پژوهشگر دانشگاه تبریز در خصوص نحوه دست یابی به این کشف جدید هم تاکید کرد: در پژوهش حاضر با توجه به اهمیت قارچ‌های اندوفیت به عنوان منابع بالقوه برای تولید ترکیبات ضدمیکروبی، بیش از ۵۰۰ جدایه قارچی اندوفیت از گیاهان درختی جنگل‌های ارسباران جداسازی و خالص‌سازی شد و بعداز غربالگری جدایه‌ها از نظر تولید ترکیبات زیست فعال، چندین جدایه جهت جداسازی و خالص‌سازی ترکیبات زیست فعال جدید انتخاب شدند.

به گفته وی بر اساس نتایج این پژوهش، بیش از بیست ترکیب جدید با خواص ضدسرطانی، ضدمیکروبی و ضد ویروسی برای دنیا معرفی شدند.

نرمانی یادآور شد: بخشی از یافته‌های این پروژه در مجله‌های Phytochemistry letters، Mycological progress و Fitoterapia منتشر شده‌اند.

ابوالفضل نرمانی فرصت مطالعاتی یکساله را در موسسه هلم‌هولتز آلمان گذرانده است.