آسیب شناسی صنعت تجهیزات مخابراتی از منظر تولید کنندگان/ ۷۰ درصد تجهیزات وارداتی است

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، دوران طلایی صنعت تجهیزات مخابراتی به سال‌های ابتدایی و دهه اول انقلاب اسلامی بر می‌گردد. به گونه‌ای که در آن دوران علاوه بر تامین نیاز‌ها در داخل کشور، صادرات به کشور‌های همسایه نیز رونق داشت. اما در چهار دهه گذشته این صنعت افول کم سابقه‌ای داشته است، به گونه‌ای که تعداد شرکت‌های فعال تولید کننده به کمتر از انگشتان دو دست می‌رسد. این شرکت‌ها هم غالبا در زمینه‌های نظامی فعالیت می‌نمایند. بر اساس گزارش‌های منتشر شده در سال‌های اخیر بیش از ۷۰ % تجهیزات مخابراتی کشور از شرکت‌های خارجی و غالبا شرکت‌های چینی تامین شده است. شکل ۱ روند افول این صنعت را در سال‌های ۸۴ تا ۸۹ نشان می‌دهد. (۱)

 

 

مهم‌ترین مشکلات این صنعت در حوزه‌ی تولیدکنندگان را می‌توان در موارد زیر خلاصه نمود:

ضعف تحقیق و توسعه

صنعت تجهیزات مخابراتی از جمله صنایع دانش محور با سرعت تغییرات زیاد است. چنین صنایعی به واحد‌های تحقیق و توسعه توانمند و پویا نیازمند هستند. ضعف تحقیق و توسعه در صنعت تجهیزات مخابرات سبب فاصله گرفتن شرکت‌های تولیدکننده از لبه‌های فنّاوری و به تبع آن کاهش بازار و سود شده است. (۳ و ۴)

مشکلات زنجیره تأمین

یکی از موارد خطرپذیری تولیدکنندگان این صنعت در رابطه با زنجیره تامین مواد اولیه محصولات است. دسترسی تولیدکنندگان داخلی به برخی از مواد اولیه مانند برخی تراشه‌ها به خاطر وجود محدودیت‌هایی مانند تحریم دارای پیچیدگی‌های زیادی است.

تکیه بر بازار‌های محدود داخلی

صنعت تجهیزات مخابراتی به دلیل ماهیت دانش‌بنیان، هزینه‌های تحقیق و توسعه بالا، ماندگاری بالای تجهیزات، برای توجیه‌پذیری اقتصادی و سوددهی نیازمند بازار‌های بزرگ است. به همین دلیل لازم است برنامه‌ریزی در این صنعت با نگاه کلان و به منظور کسب بازار‌های بزرگ صورت بگیرد. از طرفی ضعف شرکت‌های داخلی در مدیریت کسب‌وکار و برنامه ریزی دقیق در توسعه بازار‌های بزرگ‌تر موجب تکیه آن ها بر بازار‌های نسبتاً محدود داخلی می‌شود. این موضوع یک چرخه فزاینده منفی را ایجاد می‌کند. چراکه بازار‌های محدود خود سبب کاهش سوددهی و به تبع آن کاهش سرمایه‌گذاری بر بخش تحقیق و توسعه و فاصله گرفتن از لبه فناوری و کاهش مجدد حاشیه سود شرکت‌ها می‌شود. از دیگر تبعات این اتفاق کاهش تنوع محصولات در مقایسه با رقبای بین‌المللی می‌شود که خود از دلایل کاهش جذابیت خرید از داخل است. (شکل ۲) (۴)

 

 

تعدد تولیدکنندگان و مقیاس پایین تولید

تعدد تولیدکنندگان دلیل اصلی کاهش بازار و به دنبال آن کاهش مقیاس تولید توسط شرکت‌ها و افزایش هزینه‌های سربار در تولید محصول است. این مسئله در کنار تمرکز بر بازار‌های محدود تأثیر مضاعفی بر کاهش بازار تولیدکنندگان خواهد داشت. هم چنین بازار کوچک تولیدکنندگان موجب می‌شود که تولیدات آن‌ها با تنوع کم و در مقیاس پایین صورت گیرد و در مواردی حتی اگر بازار بزرگی در اختیار این شرکت‌ها قرار گیرد، توان لازم برای تولید تجهیزات در مقیاس بالا را ندارند. (۴)

 

لذا سیاست‌گذاری صنعتی هدفمند جهت ادغام برخی تولیدکنندگان با یکدیگر، حذف شرکت‌های ضعیف در فرآیند‌های رقابتی سبب افزایش بازار تولیدکنندگان داخلی می‌شود. با کاهش تعداد شرکت‌ها و افزایش بازار، هزینه‌های تحقیق و توسعه نیز کاهش می‌یابد و امکان دست یابی به فناوری‌های بالاتر و تنوع و کیفیت بالاتر محصولات فراهم می‌گردد.

منابع:

ir/i۲Wvh
https://www.hamafza.ir/۳۹۶۱
ir/c۴M۰۹
http://ayaronline.ir/۱۳۹۷/۰۶/۲۸۲۵۰۹.html