مبنای انتخاب شدن اعضای مجلس نمایندگان در اکثر ایالتهای آمریکا کسب بیشترین آراء است؛ ضمن اینکه اعضای مجلس سنا هم که رکن دوم کنگره محسوب میشوند بهطور عمده در یک نظام اکثریتی ساده و بر مبنای بیشترین رأی اکتسابی انتخاب میشوند.
به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، در پرونده ویژه نظامهای انتخاباتی در جهان، چگونگی برگزاری انتخابات کنگره آمریکا را بررسی کردهایم.
کنگره آمریکا از 2 مجلس نمایندگان و سنا تشکیلشده است. دوره نمایندگی اعضای مجلس نمایندگان 4 سال است اما هر 2 سال انتخابات قریب به نیمی از اعضای مجلس نمایندگان برگزار می شود. مبنای انتخاب شدن اعضای مجلس در اکثر ایالات، کسب بیشترین آراء است.
مجلس سنا که رکن دوم کنگره است ۱۰۰ سناتور دارد. مردم هر ایالت سناتورها را بهطور مستقیم برای مدت 6 سال انتخاب میکنند. اعضای مجلس سنا بهطور عمده در یک نظام اکثریتی ساده و بر مبنای بیشترین رأی اکتسابی انتخاب میشوند. یکسوم سناتورهای این مجلس هر 2 سال یکبار انتخاب میشوند.
مقدمه
انتخابات مهمترین عرصه مشارکت و رقابت سیاسی در کشورهاست. در این عرصه، مردم میتوانند اراده خودشان را برای تعیین سرنوشت کشور اعمال کنند؛ در این راستا، نظامهای انتخاباتی یکی از اساسیترین اجزای فرآیند تحقق مردمسالاری در کشورها به شمار میروند که تأثیرات شگرفی بر تحقق اهداف و رفتارهای نظامهای سیاسی دارند.
از آنجا که نظامهای انتخاباتی بر بخشهای مختلف نظامهای سیاسی اثرگذارند، کشورهای مختلف به اقتضای شرایط سیاسی- اجتماعی حاکم بر آنها، نوع خاصی از نظامهای انتخاباتی را برگزیده و بالطبع در صورت نیاز، به تغییر آن مبادرت میورزند. بهطورکلی 3 دسته نظام انتخاباتی در کشورهای مختلف جهان وجود دارد.
نظام انتخاباتی مجلس نمایندگان
کنگره آمریکا از دو مجلس نمایندگان و سنا تشکیلشده است. دوره نمایندگی اعضای مجلس نمایندگان 4 سال است. انتخابات مجلس نمایندگان، هر دو سال یکبار در روز انتخابات - نخستین سهشنبه ماه نوامبر - برگزار میشود.
به عبارت بهتر دوره ی نمایندگی اعضای مجلس نمایندگان 4 سال است اما هر 2 سال انتخابات قریب به نیمی از اعضای مجلس نمایندگان برگزار می شود. چنین سازوکاری باعث می شود مجلس نمایندگان دچار تغییرات یکباره و شوک آور نشده و دارای ثبات نسبی گردد.
شیوهی انتخاب نمایندگان هر ایالت نیز تابع قوانین خاص ایالتی است. مبنای انتخاب شدن اعضای مجلس در اکثر ایالات، کسب بیشترین آراء (اکثریت نسبی آراء) است. درعینحال در تعدادی از ایالات نظام اکثریتی مطلق (۵۰ درصد بهعلاوهی یک) ملاک پیروزی در انتخابات تعیینشده است.
در این ایالتها چنانچه نامزدی در دور نخست رأیگیری نصاب لازم را به دست نیاورد، مرحلهی دوم رأیگیری میان دو نامزدی که بیشترین آراء را کسب کردهاند، برگزار میشود. در این محله کسب اکثریت نسبی آراء کفایت میکند؛ بنابراین، نظام انتخاباتی مجلس نمایندگان ایالاتمتحده بهطور غالب و در عمدهی ایالات، نظام اکثریتی ساده در حوزههای تک کرسی و در برخی ایالات، نظام اکثریتی مطلق است.
ایالتهایی که مجاز به داشتن بیش از یک نمایندهاند، به تعدادی حوزههای انتخاباتی تک کرسی تقسیم میشوند. بهبیاندیگر، تعداد حوزههای انتخاباتی مجلس نمایندگان ایالاتمتحده به تعداد نمایندگان است؛ این کشور به ۴۳۵ حوزه انتخاباتی تقسیم میشود و از هر حوزه نیز یک نماینده انتخاب میشود. بهعنوانمثال، پرجمعیتترین ایالت آمریکا (کالیفرنیا) دارای ۵۳ کرسی در مجلس نمایندگان است و ازاینرو، این ایالت به ۵۳ حوزه انتخاباتی تقسیم میشود.
تعیین مرزهای حوزه های انتخاباتی در آمریکا بر عهده ی کمیته ای است که این مسئولیت را بر عهده دارد. کمیته تعیین مرزهای انتخاباتی در هر انتخابات، مرزهای انتخاباتی را بر اساس جمعیت هر حوزه تعیین می کند.
همچنین تعداد اعضای مجلس نمایندگان آمریکا همواره ثابت است. با افزایش جمعیت آمریکا، جمعیت این کشور بر عدد 435 تقسیم شده و بر مبنای نسبت جدید به دست آمده مرزهای حوزه های انتخاباتی تغییر می کند.
نظام انتخاباتی مجلس سنا
مجلس سنا، رکن دوم کنگره است که ۱۰۰ کرسی دارد. از هر ایالت، بدون توجه به جمعیت آن، 2 سناتور در مجلس سنا حضور دارد. در ابتدا اعضای این مجلس توسط مجالس ایالتی - و نه آراء مردم - انتخاب میشدند؛ ولی در حال حاضر بهموجب هفدهمین اصلاحیهی قانون اساسی ایالاتمتحده مصوب سال ۱۹۱۳ میلادی، مردم هر ایالت سناتورها را بهطور مستقیم برای مدت شش سال انتخاب میکنند.
اعضای مجلس سنا بهطور عمده در یک نظام اکثریتی ساده و بر مبنای بیشترین رأی اکتسابی انتخاب میشوند، در برخی ایالتها نیز نظام اکثریتی مطلق پیشبینیشده است. یکسوم سناتورهای این مجلس هر دو سال یکبار انتخاب میشوند. در واقع، دورهی عضویت هر سناتور شش سال است و ترکیب این سناتورها بهیکباره دگرگون نمیشود، بلکه یکسوم آنها هر دو سال یکبار تغییر میکنند.
جمع بندی
نظام انتخاباتی کنگره آمریکا اعم از مجلس نمایندگان و مجلس سنا مبتنی بر الگوی اکثریتی در حوزههای انتخابیه تک نماینده است. در آمریکا نیز همچون سایر کشورهای توسعهیافته، نظام انتخاباتی اکثریتی در حوزههای انتخابیه تک نماینده برگزار میشود. به عبارت بهتر هیچ حوزهی انتخابیه چندنفرهای مبتنی بر الگوی انتخابات اکثریتی وجود ندارد. دلیل این امر آن است که در نظام انتخاباتی اکثریتی، اقلیتها حذف میشوند.
بر این مبنا به هر میزان که حوزههای انتخاباتی در الگوی اکثریتی بزرگتر شوند، به معنای آن است که اقلیتهای بیشتری حذف میشوند.
تعیین مرزهای حوزه های انتخاباتی در آمریکا بر عهده ی کمیته ای است که این مسئولیت را بر عهده دارد. همچنین تعداد نمایندگان در مجلس نمایندگان و سنا ثابت بوده و تغییری نمی کند. برگزاری انتخابات نیمی از اعضای مجلس نمایندگان و یک سوم اعضای سنا به صورت هر 2 سال یکبار باعث شده که کنگره آمریکا از تغییرات یکباره و شوک آور مصون بماند.