اولین جلسه از سلسله نشستهای سلامت اجتماعی به همت کرسی سلامت اجتماعی و توسعه یونسکو در دانشگاه تهران برگزار شد.
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو به نقل از روابط عمومی کرسی یونسکو در سلامت اجتماعی و توسعه دانشگاه تهران؛ اولین جلسه از سلسله نشستهای سلامت اجتماعی به همت کرسی سلامت اجتماعی و توسعه یونسکو در دانشگاه تهران۲۲ خردادبرگزار شد. در این جلسه با محوریت سلامت اجتماعی به موضوع “مشارکت مردم در سلامت” و “جامعه، سلامت، بیماری ” پرداخته شد.
در آغاز نشست، دکتر یونس نوربخش، رئیس کرسی یونسکو ضمن توضیح وظایف و فعالیتهای این کرسی در حوزهی سلامت اجتماعی بر لزوم فرهنگ سازی و ترویج مفهوم سلامت اجتماعی در جامعهی ایران تاکید کردند. ایشان همچنین از اقدام مناسب وزارت بهداشت و درمان در خصوص تاسیس معاونت اجتماعی و فعالیتهای انجام شده در زمینهی سلامت اجتماعی تقدیر، ولی از اقدامات اخیر آن وزارت خانه در انحلال این معاونت انتقاد کردند.
اواین سخنران دکتر ابوالقاسم پوررضا عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران بودندکه به نقد نگاه لوله تفنگی به سلامت و بیماری پرداختند، ایشان سلامت و بیماری را نه فقط فردی بلکه بر اساس روح جمعی و سطوح متفاوت تعریف کردند. ایشان افزودند: سرمایه گذاری برای سلامت در دراز مدت بهره میدهد. سرمایه گذاری در سلامت مانند کاشت درخت گردو است. دیر ثمر میدهد، اما خوب ثمر میدهد.
در تاریخ گذشتهی ایران از سید ضیاءتا بختیار ما وزارت بهداشت و وزیر بهداشت نمیبینیم. چراکه سلامت را خدا میداده و خدا میگرفته است. اما به مرور سلامت به عنوان پدیدهی جمعی با پیامدهای فرا فردی شکل گرفته است. امروزه سلامت نه تنها پدیدهی اجتماعی بلکهی پدیدهای جهانی است. دلایل اجتماعی بودن سلامت علتهای اجتماعی بیماری است، همچون اینکه فقرا یشتر بیمار و کمتر در مان میشوند. آدمهای فقیر دیرتر به دنبال درمان میروند و گرانترین خدمات را دریافت میکنند.
ضعف نگاه سلامت حاکمیت نگاه بالینی است. این نگاه تک بعدی است؛ و به تقاضا حساسیت ندارد. تغییرات در بهره وری را نادیده میگیرد باید این نکته را مد نظر داشته باشیم که ابعاد اجتماعی زندگی مردم باعث بیمار شدن آنها و یا کاهش طول عمرشان میشود.
این استاد دانشگاه افزودند: زندگی اجتماعی و حتی نظامهای اقتصادی و سیاسی، سلامت و بیماری را تحت تاثیر قرار میدهد و در نهایت بازتاب یک رابطه است. افرادی که حمایت اجتماعی دارند دورهی درمانشان کوتاهتر است. دکتر پوررضا در ادامه شرایط توسعهی سلامت اجتماعی را د. رموارد ذیل خلاصه کرند: افراد سطح قابل قبولی از عزت نفس و اعتماد به نفس داشته باشند. تکیه گاهی مطمئن به ویژه در شرایط بحران داشته باشند. بر این اساس ویزگیهای یک رابطهی سالم این است که طرفین یه یکدیگر اعتماد، احترام، پذیرش متقابل، روابط متعادل و متوازن دیگر دوستی داشته باشند.
دکتر پوررضا در پاسخ به سوال یکی از حاضران نشست در زمینهی تناسب رقابت و عدالت در سیستم سیاست گذاری پزشکی ایران تصریح شد که سیاست مداران باید بدانند کجا رقابت لازم است و کجا عدالت لازم است. سلامت کالای خصوصی نیست. ما جامع نگری را در سیاستگذاری هایمان نداریم. تصمیم گیریهای ما یک بعدی است. نگاه بالینی سیستمی نیست بلکه فردی است. در این میان ناآگاهی و ترس عرضه کنندگان خدمات را قدرتمند کرده است.
دکتر وثوق عضو هیات علمی دبیر خانهی شورای عالی سلامت و امنیت غذایی با موضع مشارکت مردم در سلامت، اسلامت اجتماعی را ذیل سلامت انسان تعریف کردند و آن را بحثی از مناسبات اجتماعی دانستند از نظر ایشان این تعریف در حال تکامل است. بر این مبنا سلامت حدی است که در آن فرد قادر باشد آرزو هایش را تحقق بخشد، سلامت، کار تولیدی مشترک با تولیت همگانی است؛ که هرچه به سمت لایههای بالاتر سطوح اجتماعی حرکت کنیم مسئولیت بیشتر میشود. باید برای رفع مشکلات سلامتی به طور همزمان از دو اهرم همکاری بین بخشی و مشارکت مردم استفاده کنیم. مشارکت مردم در سلامت به معنی شناسایی راههایی است که مردم احساس کنند بخش اصلی فرآیند تصمیم گیری هستند. نکتهی مهم آن است که صداهای خاموش باید شنید شوند و نه فقط شنیدن بلندترین صداها.
با افزایش سطح توسعه یافتگی شاهد افزایش مشارکت مردم در توسعه خواهیم بود. در اصل سوم، بیست و نهم و صد قانون اساسی بحث مشارکت مطرح شده است. بر این مبنا قانونا میتوانیم مشارکت مردم را با خود همراه کنیم و حمایت دولتها از رویکرد مشارکتی کافی است. در قانون بودجهی ۱۳۹۷برای اولین بار ردیف برای مشارکت مردم پیشنهاد شده است، اما اعتبار مالی موجود نبوده است. اما در لایحهی بودجهی ۱۳۹۸ اعتبار ۱۵ میلیارد ریالی برای ردیف ارتقاء مشارکت مردمی در حوزهی سلامت تخصیص داده شده است؛ که این خود یک پیشرفت مهمی است. از نظر خبرگان این حوزه شرایط وزارت بهداشت برای استقرار راهبرد مشارکت مردم در سطح کشور از حیث داشتن رسالت وهدف، مدیریت موثر، ساز و کار شفاف، ساختار قوی و منابع در وضعیت ضعف قرار دارد تا قوه؛ و در این میان نمرهی مشارکت مردم در نظام سلامت ضعیف تا متوسط ارزیابی میشود. وثوق در نهایت چالشهای پیش روی کارکردهای نظام سلامت در دولت دوازدهم را سرمایه اجتماعی ناکافی برای همراهی، تبعیت و مشارکت مردم در تغییرات تحولی دانستند. علاوه بر این باید به محدودیت توجه به نقش مردم و بخش غیر دولتی در تولید سلامت و ارائهی خدمات سلامت نیز اشاره نمودند. از نظر ایشان سلامت تولید همه است. همه باید سهم خواهی کنند. از لحاظ قاونی و ساختاری خبرگان، مجلس، دولت بای همه این موضوع را سهم خواهی کنند.