کیارستمی کشف شده آن سوی مرزهاست / فیلمساز ترس و سرکوب که از نقد فراری نبود

به گزارش خبرنگار فرهنگی «دانشجو»، میز نقد برنامه سینمایی هفت شب گذشته به بررسی و مرور آثار عباس کیارستمی پرداخت.

 

در این میز نقد مسعود فراستی، محمد تقی فهیم و خسرو نقیبی در استودیو برنامه هفت به بررسی آثار عباس کیارستمی پرداختند.

 

محمد تقی فهیم در ابتدای این میز نقد گفت: متاسفانه کیارستمی کشف شده آن سوی مرزهاست و خیلی دیر در سینمای ایران کشف شد. منتقدان بسیاری داشت، ولی پیروانی داشت که مورد استقبال منتقدان بود.

 

وی ادامه داد: در فیلم کپی برابر اصل از سینمای کانونی فاصله گرفت. به نظر من کیا رستمی بعد از فوتش در نظر توده مردم دیده شد. خاص‌ترین نمایه‌های فیلم همین ساختمانی است که جلوی ما میگذارد. همان پیکانی که نمایش داده میشود. نماینده‌ای معرفی ایران به جهان است.

خسرو نقیبی نیز در ادامه میز نقد گفت: جایگاه کیارستمی در سینما بسیار رفیع است. در سینمای ایران در دهه ۶۰ در نسل بعدی خود اثرگذار است. با انتخاب خارج از شهر رفتن تصویر صریح اجتماعی میدهد. به نظر من کلوز آپ کیارستمی را مطرح میکند. کلوز آپ به نظر من به شدت فیلم فرم است.

مسعود فراستی: کیارستمی هیچ وقت از نقد فراری نبود. از نان کوچک کیارستمی در واقع فیلمساز جدی تری میشود. تم ترس کیارستمی در قسمت‌هایی از فیلمهایشان دیده میشود. کیارستمی فیلمساز ترس و سرکوب است. دغدغه‌های عکاسی در فیلمهایش نمایان است. بعد از پیروزی خانه دوست سیر فیلمسازی کیا رستمی شکل میگیرد.

نقد و بررسی فیلم «کلوزآپ»
مسعود فراستی درباره این فیلم اینچنین گفت: در کلوز آپ فیلمساز پشت ترس‌های سبزیان پنهان میشود. آیا در فیلم سمپاتی انسانی دارد؟ اینکه به فرم رسیده من در فیلم فرم نمیبینم. این باهوشی را دارد که یک چیز‌هایی را نشان ندهد. کات ندادن آی کیو یک فیلمساز است. مثلا در کپی برابر اصل اینگونه نیست. فیلم پنج تقدیم به اوزو هست. قبل از تصویر صدا برایش اولویت دارد.

وی ادامه داد: در زندگی و دیگر هیچ کیارستمی ادعای دیدن زلزله را دارد، ولی نمیبیند در واقع. این خنثی بودن مانع نزدیک شدن به سوژه میشود.

خسرو نقیبی در ادامه گفت: کیارستمی در هرجایی شروع میکند به تجربه کردن و هرجایی که به نتیجه میرسد سراغ یک تجربه دیگر میرود. مثلا در طعم گیلاس کاملا یک فیلسوف است.

 

من فیلمساز دراماتیک کیارستمی را دوست دارم. کیارستمی خیلی قصه گویی را دوست داشته است. زیر درختان زیتون برای من جذاب است.

 

محمدتقی فهیم در پایان این قسمت از میز نقد گفت: استفاده از تجربه گرایی شاید برای کیارستمی مناسب نداشت. خیلی از فیلمهایش به یک خروجی بدوی رسیده است.

درمورد فیلم زندگی و دیگر هیچ، بیشتر از همه سینمای شخصی کیارستمی نمایان است. به دنبال نمایش نوعی از جامعه است که برای جایی خارج از جامعه است. در مجموع شخصی‌ترین فیلم‌های کیارستمی همین سه گانه است.

 

نقد و بررسی فیلم های «زیر درختان زیتون» و «طعم گیلاس»

محمدتقی فهیم  درباره این فیلم گفت: در فیلم «زیر درختان زیتون» یک وادادگی در سینمای کیا رستمی می‌بینیم و
طعم گیلاس ضعیف است و به هیچ قاعده‌ای پایبند نیست. حتی پایان فیلم مایوس کننده است.

 

مسعود فراستی هم ادامه داد:  زیتون فیلم نیست، علاقه دیرینه کیارستمی است به پشت صحنه. نما‌های طولانی از طبیعت. نوستالژی درخت و یک صحنه کلیدی که آخر رابطه عاشقانه این‌ها ازدواج نمی‌کنند.

در طعم گیلاس حرف بزرگ میزند، ولی از پسش بر نمی‌آید. اصلا تکلیف بازیگر با خودش مشخص نیست. دوست دارد بمیرد، ولی شوخی میکند. پدیده هنری اصلا پایان باز ندارد.

خسرو نقیبی نیز در پایان گفت: آن بیرحمی که از آن حرف زدم در طعم گیلاس مقداری تعدیل میشود و نشانه‌های صلح با خود پدیدار میشود. این فیلم تحت تاثیر فلسفه اشراق است. یک کیارستمی بعد از آن سه گانه رو به رو هستیم که یک پختگی دارد.