گزارش|
به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، یکی از چالش‌های بزرگ به وجود آمده بین اقلیم شناسان بعد از انقلاب صنعتی در غرب، موضوع افزایش دمای کره زمین به جهت افزایش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای به شمار می‌رود. در این میان، برخی از اقلیم شناسان معتقد هستند که به دلیل افزایش فعالیت‌های صنعتی بعد از انقلاب صنعتی انتشار گاز‌های گلخانه‌ای انسان‌ساخت به‌ویژه دی‌اکسید کربن (CO ۲) افزایش‌یافته و همین عامل سبب افزایش دمای کره زمین شده است. از همین رو با استناد به این استدلال‌ها معاهدات مختلفی در جهان برای کاهش انتشار گاز‌های فوق انجام گرفت.
این در حالی است که دسته‌ای دیگر از دانشمندان معتقد هستند که عامل اصلی افزایش دمای زمین فعالیت‌های خورشیدی است و اولویت دادن به گاز‌های گلخانه‌ای انسان‌ساخت در افزایش دمای کره زمین را امری سیاسی می‌دانند. این دانشمندان به برخی موارد مانند حذف قسمت‌هایی از گزارش کمیته بین‌الدولی تغییرات اقلیم (IPCC) اشاره می‌کنند که موجب اعتراض و پس گرفتن امضاء از سوی برخی از دانشمندان دخیل در گزارش شد. این اتفاق به رسوایی کلایمت گیت (Climate gate) معروف شد.
پروتکل شکست خورده کیوتو، مادر معاهدات تغییرات اقلیم
از مهم‌ترین معاهدات ایجادشده در این زمینه می‌توان به پروتکل کیوتو اشاره نمود که اولین و جامع‌ترین معاهده بین‌المللی درزمینه تغییرات اقلیم به شمار می‌رود. این پروتکل در سال ۱۹۹۷ در سومین کنفرانس کنوانسیون تغییرات اقلیم سازمان ملل متحد (UNFCCC) در کیوتو ژاپن به تائید اولیه کشور‌های حاضر رسید. پروتکل کیوتو در سال ۲۰۰۵ با امضاء روسیه به حدنصاب اجرایی رسید و در سال ۲۰۰۸ لازم‌الاجرا شد.
در سال ۲۰۱۲ به‌عنوان سال پایانی دوره اول اجرایی شدن این پروتکل، اعضا کنوانسیون تغییرات اقلیم سازمان ملل متحد (UNFCCC) شاهد شکست آن بودند. از دلایل شکت پروتکل کیوتو می‌توان به نپیوستن آمریکا، کارشکنی استرالیا به دلیل رشد صنایع پتروشیمی خود در آن دوره و نیز عملکرد نامناسب اتحادیه اروپا اشاره کرد.
پروتکل کیوتو با تشخیص این موضوع که کشور‌های توسعه‌یافته عامل اصلی افزایش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای هستند، این کشور‌ها را به کاهش ۵ درصدی انتشار نسبت به سال ۱۹۹۰ موظف کرده بود. این کشور‌ها شامل ۳۶ کشور ازجمله آمریکا، کانادا، روسیه، استرالیا و اتحادیه اروپا به‌عنوان یک‌نهاد مستقل بودند. قابل‌ذکر است که آمریکا هنوز به این پروتکل نپیوسته است.
آیا موافقت‌نامه پاریس به سرنوشت پروتکل کیوتو دچار خواهد شد؟
کنوانسیون تغییرات اقلیم سازمان ملل متحد (UNFCCC) پس از ۳ سال تلاش در اجلاس بیست و یکم خود در پاریس توانست موافقت اولیه کشور‌های حاضر را برای پیوستن به موافقت‌نامه تغییر اقلیم پاریس به دست آورد. این موافقت‌نامه تمامی کشور‌های عضو از درحال‌توسعه و توسعه‌یافته را موظف به کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای انسان‌ساخت کرده است.
این موافقت‌نامه برخلاف پروتکل کیوتو بیشتر بر روی کشور‌های دارنده منابع انرژی ازجمله نفت و گاز تمرکز کرده است به همین جهت واکنش منفی این کشور‌ها را نیز در پی داشته است. ازجمله این واکنش‌ها می‌توان به عدم الحاق آمریکا و روسیه و نیز تعهدات غیرقابل ارزیابی عربستان و قطر اشاره کرد.
بی‌توجهی به خواسته‌های موافقت‌نامه پاریس به کشور‌های دارنده منابع انرژی ختم نمی‌شود بلکه کشور‌هایی که از منابع نفت و گاز نیز برخوردار نیستند تابه‌حال نه‌تن‌ها گام‌های قابل‌توجهی در عمل به این موافقت‌نامه برنداشته‌اند که باعث افزایش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای انسان‌ساخت نیز شده‌اند.
انتشار گاز‌های گلخانه‌ای انسان‌ساخت در سال ۲۰۱۷ به اوج خود رسید
برسی گزارش کنوانسیون تغییرات اقلیم سازمان ملل متحد (UNFCCC) در اجلاس بیست و سوم خود در بن آلمان نشان می‌دهد که میزان انتشار گاز‌های گلخانه‌ای انسان‌ساخت باوجود تائید اولیه و حتی الحاق رسمی برخی کشور‌ها به موافقت‌نامه پاریس از سال ۲۰۱۵، به میزان ۲ درصد افزایش‌یافته است. این میزان افزایش پس از حدود سه سال رکود انتشار رخ‌داده است… بسیاری از کارشناسان افزایش رشد اقتصادی را عامل اصلی این افزایش انتشار می‌دانند. نمودار (۱)، افزایش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای از ۱۹۹۰ تا سال ۲۰۱۷ را نشان می‌دهد.
مطابق نمودار فوق، انتشار گاز‌های گلخانه‌ای انسان ساخت در سال ۲۰۱۷ به بیشترین میزان خود از سال ۱۹۹۰ رسیده است. کنوانسیون تغییرات اقلیم در گزارش خود، دلیل این افزایش انتشار را افزایش مصرف زغال‌سنگ می‌داند. کشور‌هایی مانند چین، هند و آمریکا در رأس کشور‌های مصرف‌کننده زغال‌سنگ قرار دارند. همچنین کشور‌هایی مانند آلمان و لهستان نیز در بین کشور‌های اتحادیه اروپا رکورددار مصرف این منبع ارزان‌قیمت انرژی هستند به‌طوری‌که نیمی از مصرف زغال‌سنگ اروپا مربوط به این کشور‌ها است.
این افزایش انتشار در سال ۲۰۱۸ نیز ادامه یافته است. مطابق گزارش کنسرسیومی از محققان به نام پروژه جهانی کربن، انتشار گاز‌های گلخانه‌ای انسان‌ساخت در سال یادشده به میزان ۲.۷ درصد افزایش داشته است. این افزایش انتشار بیشتر از سوی کشور‌های قدرتمند صنعتی و اقتصادی صورت می‌گیرد. حال سوالی که وجود دارد این است که چرا باید در شرایطی که عاملین اصلی انتشارگاز‌های گلخانه‌ای با بهره گیری از منابع ارزان انرژی به دنبال رشد اقتصادی بیشتر و بیشتر هستند، کشور‌هایی مانند ایران که سهم بسیار ناچیزی در انتشار این گاز‌ها دارند، تعهدات بین المللی سنگین برای کاهش انتشار بدهند؟ این در حالی است که هم این منابع به وفور در کشور یافت می‌شود و هم تاکنون امکان رشد اقتصادی مطلوب با بهره گیری از این منابع پیش نیامده است. فرصتی که معاهداتی مانند موافقت نامه پاریس می‌توانند از آینده ایران بگیرند.
این در حالی است که دسته‌ای دیگر از دانشمندان معتقد هستند که عامل اصلی افزایش دمای زمین فعالیت‌های خورشیدی است و اولویت دادن به گاز‌های گلخانه‌ای انسان‌ساخت در افزایش دمای کره زمین را امری سیاسی می‌دانند. این دانشمندان به برخی موارد مانند حذف قسمت‌هایی از گزارش کمیته بین‌الدولی تغییرات اقلیم (IPCC) اشاره می‌کنند که موجب اعتراض و پس گرفتن امضاء از سوی برخی از دانشمندان دخیل در گزارش شد. این اتفاق به رسوایی کلایمت گیت (Climate gate) معروف شد.
پروتکل شکست خورده کیوتو، مادر معاهدات تغییرات اقلیم
از مهم‌ترین معاهدات ایجادشده در این زمینه می‌توان به پروتکل کیوتو اشاره نمود که اولین و جامع‌ترین معاهده بین‌المللی درزمینه تغییرات اقلیم به شمار می‌رود. این پروتکل در سال ۱۹۹۷ در سومین کنفرانس کنوانسیون تغییرات اقلیم سازمان ملل متحد (UNFCCC) در کیوتو ژاپن به تائید اولیه کشور‌های حاضر رسید. پروتکل کیوتو در سال ۲۰۰۵ با امضاء روسیه به حدنصاب اجرایی رسید و در سال ۲۰۰۸ لازم‌الاجرا شد.
در سال ۲۰۱۲ به‌عنوان سال پایانی دوره اول اجرایی شدن این پروتکل، اعضا کنوانسیون تغییرات اقلیم سازمان ملل متحد (UNFCCC) شاهد شکست آن بودند. از دلایل شکت پروتکل کیوتو می‌توان به نپیوستن آمریکا، کارشکنی استرالیا به دلیل رشد صنایع پتروشیمی خود در آن دوره و نیز عملکرد نامناسب اتحادیه اروپا اشاره کرد.
پروتکل کیوتو با تشخیص این موضوع که کشور‌های توسعه‌یافته عامل اصلی افزایش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای هستند، این کشور‌ها را به کاهش ۵ درصدی انتشار نسبت به سال ۱۹۹۰ موظف کرده بود. این کشور‌ها شامل ۳۶ کشور ازجمله آمریکا، کانادا، روسیه، استرالیا و اتحادیه اروپا به‌عنوان یک‌نهاد مستقل بودند. قابل‌ذکر است که آمریکا هنوز به این پروتکل نپیوسته است.
آیا موافقت‌نامه پاریس به سرنوشت پروتکل کیوتو دچار خواهد شد؟
کنوانسیون تغییرات اقلیم سازمان ملل متحد (UNFCCC) پس از ۳ سال تلاش در اجلاس بیست و یکم خود در پاریس توانست موافقت اولیه کشور‌های حاضر را برای پیوستن به موافقت‌نامه تغییر اقلیم پاریس به دست آورد. این موافقت‌نامه تمامی کشور‌های عضو از درحال‌توسعه و توسعه‌یافته را موظف به کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای انسان‌ساخت کرده است.
این موافقت‌نامه برخلاف پروتکل کیوتو بیشتر بر روی کشور‌های دارنده منابع انرژی ازجمله نفت و گاز تمرکز کرده است به همین جهت واکنش منفی این کشور‌ها را نیز در پی داشته است. ازجمله این واکنش‌ها می‌توان به عدم الحاق آمریکا و روسیه و نیز تعهدات غیرقابل ارزیابی عربستان و قطر اشاره کرد.
بی‌توجهی به خواسته‌های موافقت‌نامه پاریس به کشور‌های دارنده منابع انرژی ختم نمی‌شود بلکه کشور‌هایی که از منابع نفت و گاز نیز برخوردار نیستند تابه‌حال نه‌تن‌ها گام‌های قابل‌توجهی در عمل به این موافقت‌نامه برنداشته‌اند که باعث افزایش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای انسان‌ساخت نیز شده‌اند.
انتشار گاز‌های گلخانه‌ای انسان‌ساخت در سال ۲۰۱۷ به اوج خود رسید
برسی گزارش کنوانسیون تغییرات اقلیم سازمان ملل متحد (UNFCCC) در اجلاس بیست و سوم خود در بن آلمان نشان می‌دهد که میزان انتشار گاز‌های گلخانه‌ای انسان‌ساخت باوجود تائید اولیه و حتی الحاق رسمی برخی کشور‌ها به موافقت‌نامه پاریس از سال ۲۰۱۵، به میزان ۲ درصد افزایش‌یافته است. این میزان افزایش پس از حدود سه سال رکود انتشار رخ‌داده است… بسیاری از کارشناسان افزایش رشد اقتصادی را عامل اصلی این افزایش انتشار می‌دانند. نمودار (۱)، افزایش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای از ۱۹۹۰ تا سال ۲۰۱۷ را نشان می‌دهد.
مطابق نمودار فوق، انتشار گاز‌های گلخانه‌ای انسان ساخت در سال ۲۰۱۷ به بیشترین میزان خود از سال ۱۹۹۰ رسیده است. کنوانسیون تغییرات اقلیم در گزارش خود، دلیل این افزایش انتشار را افزایش مصرف زغال‌سنگ می‌داند. کشور‌هایی مانند چین، هند و آمریکا در رأس کشور‌های مصرف‌کننده زغال‌سنگ قرار دارند. همچنین کشور‌هایی مانند آلمان و لهستان نیز در بین کشور‌های اتحادیه اروپا رکورددار مصرف این منبع ارزان‌قیمت انرژی هستند به‌طوری‌که نیمی از مصرف زغال‌سنگ اروپا مربوط به این کشور‌ها است.
این افزایش انتشار در سال ۲۰۱۸ نیز ادامه یافته است. مطابق گزارش کنسرسیومی از محققان به نام پروژه جهانی کربن، انتشار گاز‌های گلخانه‌ای انسان‌ساخت در سال یادشده به میزان ۲.۷ درصد افزایش داشته است. این افزایش انتشار بیشتر از سوی کشور‌های قدرتمند صنعتی و اقتصادی صورت می‌گیرد. حال سوالی که وجود دارد این است که چرا باید در شرایطی که عاملین اصلی انتشارگاز‌های گلخانه‌ای با بهره گیری از منابع ارزان انرژی به دنبال رشد اقتصادی بیشتر و بیشتر هستند، کشور‌هایی مانند ایران که سهم بسیار ناچیزی در انتشار این گاز‌ها دارند، تعهدات بین المللی سنگین برای کاهش انتشار بدهند؟ این در حالی است که هم این منابع به وفور در کشور یافت می‌شود و هم تاکنون امکان رشد اقتصادی مطلوب با بهره گیری از این منابع پیش نیامده است. فرصتی که معاهداتی مانند موافقت نامه پاریس می‌توانند از آینده ایران بگیرند.
منبع: عیارآنلاین
ارسال نظرات