آموزش عالی و توسعه خراسان شمالی در دو راه جدا / پیشرفت منهای دانشگاه!

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، حسین اکبری؛ امروزه برای توسعه یک جامعه باید نقش دانشگاه‌ها در آن کاملا تعریف شود. درصورتی که دانشگاه‌ها نتوانند نقش خود را ایفا کنند و یا اصلا این نهاد در پازل توسعه گنجانده نشده باشد، یقینا توسعه و پیشرفتی اتفاق نخواهد افتاد.

نقش دانشگاه‌ها در تولید علم، تبدیل آن به ثروت، کارآفرینی، حل مشکلات ادارات و جامعه، ورود تخصصی به معضلات و حل آن از جمله کوچکترین فعالیت‌هایی است که دانشگاه می‌تواند انجام دهد. اما لازمه این اثرگذاری چیست؟ چه عواملی می‌تواند دانشگاه را به پیشانی حرکت جامعه به سوی پیشرفت تبدیل کند؟ اساسا بدون در نظر گرفتن شرایط محیطی جامعه، می‌توان برای دانشگاه نقشی متصور شد؟

اگر یک گام به جلو برداریم، باید بگوییم نه یک جامعه کلان بلکه هر استان باید متناسب با نیاز‌های خود نیروی ماهر و عالم تربیت کند و در این گزارس سعی شده شرایط، ظرفیت‌ها و امکانات خراسان شمالی بررسی شده و به این سئوال پاسخ دهیم که آیا دانشگاه‌های این استان در راستای تحقق رفع مشکلات استان گام بر می‌دارند؟

توصیف وضعیت آموزش عالی در خراسان شمالی
طی چند روز گذشته نورالله فیضی، رئیس دانشگاه پیام نور خراسان شمالی در نشست معتمدین خراسان شمالی که با حضور معاون سیاسی وزیر کشور برگزار شد، گفت: در خراسان شمالی بیش از ۴۰ موسسه آموزشی وجود دارد که ۳۵ هزار دانشجو را در خود جای داده اند.

فیضی با اشاره به ایجاد این امکانات پس از انقلاب ادامه داد: اکنون امکانات مناسبی در دانشگاه‌های استان گردآوری شده و بیش از ۶۰۰ عضو هیئت علمی که از نخبگان ملی هستند، در استان فعال اند.

رئیس دانشگاه پیام نور خراسان شمالی خاطرنشان کرد: امروز با توجه به مشکلاتی که تحریم‌ها به وجود آورده، فضا آماده تلاش دانشگاهیان است.

وی با اشاره به افزایش شرکت‌های دانش بنیان استان از ۵ به ۱۳ عدد طی ۹ ماه گذشته افزود: طی ۱۰ سال اخیر بخش پژوهش مد نظر استان بوده که در این زمینه رشد خوبی داشته ایم.

فیضی با تاکید بر تبدیل علم به ثروت در دانشگاه‌های نسل سوم بیان کرد: این امر با توجه به اقتصاد مقاومتی کمک شایانی به کشور خواهد کرد.

نیروی مدرک دار نمی‌خواهیم
در همان جلسه محمد علی شجاعی، استاندار خراسان شمالی در پاسخ این سخنان گفت: ما در استان نیروی مدرک دار نمی‌خواهیم بلکه به دنبال نیروی ماهر هستیم. دانشگاه‌ها به دنبال رشته‌هایی باشند که مشکل خراسان شمالی را حل کند.

شجاعی با اشاره به صنایع تبدیلی، گردشگری وصنایع بزرگ استان ادامه داد: اگر مسیر آموزش عالی منطبق بر مسیر توسعه نباشد، فارغ التحصیلان دانشگاهی به کار گرفته نخواهند شد.

استاندار خراسان شمالی در پایان بیان کرد: ما نیازمند افزایش ارتباطات بین المللی هستیم و باید از کشور‌های اطراف دانشجو جذب کنیم.

در این بخش بررسی می‌کنیم که دانشگاه‌های دولتی استان خصوصا دانشگاه دولتی بجنورد، دانشگاه دخترانه کوثر و دانشگاه فنی و مهندسی اسفراین به چه میزان توانایی رفع نیاز‌های استان را دارند.

گردشگری و کشاورزی؛ دو قطعه گمشده دانشگاه‌های استان
رهبر انقلاب در سفر سال ۹۱ خود به خراسان شمالی، ۲ مورد از ظرفیت‌های مهم استان را گردشگری و کشاورزی عنوان کرد. اما زمانی که به دفترچه انتخاب رشته نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم دانشگاه بجنورد به عنوان دانشگاه مادر استان نه رشته مربتط با گردشگری دارد و نه کشاورزی؛ اتفاقی عجیب که باعث می‌شود تلقی عدم هم راستایی دانشگاه بجنورد و توسعه استان به وجود بیاید. موسسه آموزش عالی فنی و مهندسی اسفراین و دانشگاه کوثر نیز چنین وضعیتی دارند و خبری از رشته مهندسی کشاورزی به عنوان نیاز اصلی استان در آن‌ها نیست.

در حوزه گردشگری نیز شرایط مشابهی وجود دارد. هیچ رشته مرتبطی با توسعه گردشگری در خراسان شمالی به چشم نمی‌خورد. با توجه به این شرایط آیا توقع رشد توسعه را در استان می‌توان داشت؟

پذیرش دانشجوی فراوان در برخی رشته‌های مهندسی
اما خراسان شمالی دارای صنایع بزرگی مانند پتروشیمی، فولاد و آلومینیوم است که نیازمند دانشجویان مهندسی در رشته‌های مختلف هستند. این رشته‌ها که عموما رشته‌هایی مانند مهندسی صنایع، برق، شیمی و مکانیک هستند در دانشگاه‌های استان نیز تدریس می‌شوند. اما به نظر نمی‌رسد همین امر نیز با برنامه ریزی اتفاق افتاده باشد؛ زیرا این رشته‌ها آنقدر گسترش یافته و معروف شده اند که هر دانشگاهی در همان ابتدا این موارد را اخذ می‌کند. از سوی دیگر حجم بالای تعداد دانشجوی پذیرش شده در این چند رشته باعث اشباع بازار کار آن در استان می‌شود و باز هم زمینه مهاجرت و درواقع بی فایده بودن آموزش عالی در استان را مهیا می‌کند.

آنچه عیان است ناهمانگی دانشگاه‌های خراسان شمالی و مسیر توسعه این دانشگاه می‌باشد. با این شرایط مسئولان استان باید به فکر توسعه منهای دانشگاه در استان باشند و اگر قصد دارند دانشگاه‌ها را با خود همراه ببینند نیازمند اجبار دانشگاه‌ها خصوصا دانشگاه بجنورد به عنوان پیشران علمی استان به کاربردی‌تر کردن علوم و متناسب سازی علوم با نیاز‌های خراسان شمالی هستند.