راه نجات از آلایندگی‌های پالایشگاه عسلویه؛ مرگ یا فرار / وقتی که کام بوشهری‌ها با عسل هم شیرین نمی‌شود

وضعیت تولید آلاینده‌ها در پالایشگاه عسلویه به حدی جدی است که حتی یکی از فعالان محیط زیستی منطقه در این باره گفته که میزان انتشار آلاینده‌های تمام پتروشیمی‌ها (فلرینگ) در عسلویه به اندازه یک پالایشگاه نیست و با همدیگر قابل قیاس نیستند.

وجود این پالایشگاه در عسلویه و تنفس آلاینده‌های آن از سوی مردم موجب شده زندگی به کام مردم منطقه تلخ شود و حتی در برهه‌ای نمایندگان مجلس به آن اعتراض کردند و خواستار رسیدگی به وضعیت پالایشگاه عسلویه شدند، اما هنوز اتفاق مثبتی در این زمینه رخ نداده و مردم همچنان با این واقعیت تلخ دست و پنجه نرم می‌کنند.

 

از سویی عیسی کلانتری، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ۱۹ مردادماه در هشتمین اجلاس عمومی شورای عالی استان‌ها در این خصوص می‌گوید: بر اساس کوتا‌هی‌های صورت گرفته مردم عسلویه یا باید بمیرند و یا جابجا شوند و یا صنعت گاز و پتروشیمی ما تعطیل شود. از نظر قوانین محیط زیستی، عسلویه باید همین امروز تعطیل شود و اگر بخواهیم استاندارد‌های بین المللی در حوزه محیط زیست را رعایت کنیم، می‌بایست ۸۰ درصد از صنایع کشور امروز تعطیل شوند این صنایع شامل نیروگاه ها، پالایشگاه‌ها و حتی صنایع تولید مواد غذایی است.

معاون رئیس جمهور می‌افزاید: هیچ کس نمی‌تواند ۴۸ ساعت در عسلویه زندگی کند و شاغلان در عسلویه هیچ جایی برای فرار ندارند، چرا که شهر‌ها بین پالایشگاه‌ها احاطه شدند و به دلیل اینکه باید هزینه‌هایی صورت می‌گرفت، این پالایشگاه‌ها جابجا نشدند. ۱۲۰ میلیارد دلار در عسلویه سرمایه گذاری شده و در حالی که برای جابجایی پالایشگاه‌ها تنها یک میلیارد دلار هزینه لازم بود. صنعت گاز و پتروشیمی سالیانه ۴۵۰ میلیارد تومان جریمه به استانداری پرداخت می‌کند و استانداری به جای اختصاص این رقم به عسلویه آن را بین شهر‌های اطراف مانند بوشهر تقسیم می‌کند که این نقض قانون است.

 

از مطرح شدن این مسائل از سوی رئیس سازمان حفاظت محیط زیست می‌توان این برداشت را داشت که هیچ راهکاری برای حل این مشکل زیست محیطی وجود ندارد و وضعیت مردم منطقه به همین منوال باید ادامه‌دار باشد و نباید امیدی به بهبود آن داشت چرا که هیچ ارگانی عملا اقدام مثبتی برای حل آن انجام نداده و قرار نیست به وضعیت پالایشگاه رسیدگی جدی شود و مردم منطقه همچنان باید با این آلاینده‌ها زندگی کنند.

 

مخالفت با ادامه فعالیت پالایشگاه عسلویه و محدود نکردن میزان تولید آلاینده‌های آن، محدود به مردم و فعالان محیط زیستی و برخی از مسئولان نیست و حتی دانشجویان مطالبه گر و دغدغه‌مند استان بوشهر نیز به این موضوع ورود کرده اند و خواستار رسیدگی به آن شدند و در نامه‌ها و بیانیه‌های متعدد مخالفت خود را با درصد بالای آلایندگی این پالایشگاه اعلام کردند؛ تا جایی که حمید خرمی، مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر در خصوص آلایندگی پالایشگاه عسلویه به خبرنگار خبرگزاری دانشجو می‌گوید: مدتی است که بحث عوارض آلایندگی پالایشگاه عسلویه نقل محافل سیاسی مسئولین شده؛ مسئولینی که بعضا برای افزایش اعتبار و محبوبیتشان یا پر شدن صندوق‌های رأی‌شان، به دنبال جذب عوارض بیشتر برای منطقه خود هستند و شیک و جانبدارانه از تخصیص عوارض صحبت می‌کنند! اما بین این همه صحبت و سخنرانی و مصاحبه و نامه، جای خالی یک سوال احساس می‌شود؛ «چرا آلاینده؟»

خرمی می‌افزاید: چه شده که اینقدر جان مردم برایمان کم‌ارزش شده که آن را با ریال و تومان مبادله می‌کنیم؟ نسبت به فاجعه‌ای که در حال رخ دادن است بی اطلاعیم یا منفعت خود را در بی اطلاعی می‌دانیم؟ اثری که آلاینده‌های پالایشگاه عسلویه بر مردم و محیط زیست منطقه بر جای گذاشته، بسیار زیان بارتر و شدیدتر و غیر انسانی‌تر از آن است که با چند ده میلیارد یا چند صد میلیارد قابل جبران باشد. قطعا تقسیم و استفاده درست از عوارض آلایندگی، مسئله مهمی است که مسئولان مربوطه باید نسبت به آن پاسخگو باشند و عملکرد خود را شفاف کنند، اما نباید فراموش کرد که مسئله اصلی، «تولید آلاینده‌ها» است.

از سویی، طبق ماده ۹ قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست، «اقدام به هر عملی که موجبات آلودگی محیط زیست را فراهم نماید ممنوع است». بر اساس این قانون، پالایشگاه عسلویه همین امروز باید تعطیل شود یا هرچه سریع‌تر اقدامات لازم جهت کاهش تولید آلاینده‌ها انجام گیرد چراکه تاخیر در این امر، ولو یک روز، این جنایت را جبران‌ناپذیرتر از پیش می‌کند.

 

مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر ابراز می‌کند: موضوع دیگری که مدت‌هاست ذهن دغدغه‌مندان سلامت استان را به خود مشغول کرده، احداث کارخانه متانول در شهرستان دیّر است. کارخانه‌ای که مسئولان وزارت نفت، با افتخار، از آن به عنوان بزرگ‌ترین کارخانه متانول جهان یاد می‌کنند. عنوانی که شاید برای برخی از مسئولان، توجیه خوبی برای به خطر انداختن سلامت مردم این منطقه باشد، اما قبل از هر اقدامی، باید به این سوال پاسخ داده شود که آیا استاندارد‌های لازم جهت کنترل تولید آلاینده‌ها برای این مرکز صنعتی صورت گرفته است؟ یا قرار است با پرداخت عوارض آلایندگی (آن هم نه به صورت صحیح!) باز هم سلامت مردم در معرض خطر جدی قرار بگیرد؟

وی خاطرنشان می‌کند: شایسته است مسئولان مربوطه گزارشی از اقدامات خود نسبت به اجرایی شدن قوانین و استاندارد‌های زیست محیطی ارائه دهند و آگاه باشند که دانشجویان و نخبگان استان بوشهر قطعا در مقابل هرگونه اقدام خلاف قانون و آسیب‌رسان به سلامت مردم، خواهند ایستاد.

حال سوال اینجاست که چرا مسئولان به این مسئله ورود جدی نداشته‌اند و به اعتراضات مردم توجهی ندارند؟ چرا رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، موضع‌گیری خود درباره وضعیت پالایشگاه عسلویه را محدود به چند انتقاد کرده و در عمل اقدام خاصی انجام نداده است؟ مردم عسلویه تا کی باید از این منابع آلاینده تنفس کنند؟