خطر مواجه شدن نظام درمان اعتیاد کشور با فرآیند آزمون و خطا/ضرورت هولوگرام­‌دار کردن داروی متادون

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، به نقل از روابط عمومی کانون سراسری انجمن‌های صنفی مراکز درمان اعتیاد کشور، پیرو پیش نویس ضابطه سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت، جهت توزیع و عرضه دارو‌های مخدر در داروخانه‌ها، جمعی از کارشناسان حوزه مدیریت و درمان اعتیاد کشور و شرکت کنندگان در کارگاه ارتقاء عملکرد مراکز درمان اعتیاد در مرکز ملی مطالعات اعتیاد ایران نسبت به این موضوع و عواقب آن هشدار دادند و از مسئولان درخواست رسیدگی کردند.

کارشناسان حوزه مدیریت و درمان اعتیاد کشور ضمن ابراز نگرانی جدی از عدم توجه به اسناد بالادستی و قوانین جاری کشور و مستندات علمی و تجارب کشوری و جهانی در حوزه سیاست گذاری، مدیریت و درمان اعتیاد اعلام کردند؛ در تدوین بخش‌هایی از این پیش نویس به موضوع افزایش شیوع اعتیاد در کشور و مسمومیت دارویی و مرگ و میر ناشی از آن توجه نشده است.

چشم‌پوشی وزارت بهداشت از مصوبه کمیته درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر

دکتر مجتبی غالبی، رئیس کانون سراسری انجمن‌های صنفی مراکز درمان اعتیاد کشور ضمن هشدار در مورد عواقب خطرناک توزیع دارو‌های ویژه درمان اعتیاد در داروخانه‌ها گفت: وزارت بهداشت از مصوبه کمیته درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر و تذکر ده‌ها نماینده مجلس چشم‌پوشی کرده است.

رئیس کانون سراسری انجمن‌های صنفی مراکز درمان اعتیاد کشور اظهارداشت: از اواخر سال ۸۱ که مراکز سرپایی درمان اعتیاد در کشور تاسیس شد، نحوه درمان معتادین در این مراکز بدین صورت بوده که بیمار ضمن مراجعه به مرکز و ارائه مدارک هویتی، پرونده درمانی برایش تشکیل و به کمک پزشک، نوع دارو و درمان مناسب بیمار تشخیص داده می‌شود.

وی افزود: در جلسات بعدی، بیمار به‌صورت منظم به مرکز مراجعه کرده و همزمان با دریافت و مصرف دارو، از خدمات غیر دارویی مانند آموزش‌های فردی، گروهی و خانوادگی که توسط روانشناس یا مددکار مرکز ارائه می‌گردد، بهره مند می‌شود.
رئیس کانون سراسری انجمن‌های صنفی مراکز درمان اعتیاد کشور ادامه داد: مهمترین مزیت این مراکز، ارائه خدمات دارویی و غیر دارویی به‌صورت همزمان و در یک مکان به همراه نظارت مستقیم پزشک و پرستار بر میزان و نحوه مصرف داروی مخدر و در اختیار داشتن وسایل و تجهیزات احیاء است.

وی بیان داشت: متاسفانه اخیرا سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت با تلاش زائد الوصفی به دنبال در اختیار گرفتن دارو‌های ویژه درمان اعتیاد و توزیع یا عرضه این دارو‌ها توسط داروخانه‌های منتخب است.
غالبی اعلام کرد: وزارت بهداشت مصوبه کمیته درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور را به هیچ انگاشته و بدون توجه به عواقب قطعی و خطرناک این طرح، برای جامعه اسلامی ایران و صرفا برای دستیابی به منفعت مالی و حمایت از اعضاء صنفی خود، همچنان پیگیر در اختیار گرفتن دارو‌های مخدر ویژه درمان اعتیاد و توزیع یا عرضه آن در داروخانه‌ها است.


ضرورت هولوگرام­ دار کردن داروی متادون

علی فرهودیان، روانپزشک و عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی نیز دراین باره اظهارداشت: جابجایی دارو از مراکز درمانی به داروخانه ها، نه تنها هیچ مشکلی را حل نمی‌کند، بلکه به نوعی، ادامه و حالت تشدید شده اقدامات مخربی است که وضعیت درمان اعتیاد را به این نقطه کشانده است.
وی گفت: فشار بیشتر به اقتصاد مراکز درمان به صورت اجتناب­ ناپذیری کیفیت درمان را کاهش می­ دهد و اوضاع اعتیاد کشور را از این که هست، بدتر می­ کند.  مسئولین، به جای آنکه دایما فشار به مراکز را افزایش دهند، سیستم قاچاق متادون را از مبدا تا مصرف ­کننده نهایی کنترل کنند. لازمه این کار، هولوگرام­ دار کردن داروی متادون از مبدا تولید، شفاف کردن تولید و عرضه متادون از ابتدا تا انتها و کنترل و ممانعت از فروش متادون و سایر دارو‌های مخدر در مکان­هایی مانند عطاری ­ها که حتی یک مورد آن هم غیرقانونی است.

خطر مواجه شدن نظام درمان اعتیاد کشور با یک فرآیند آزمون و خطا با خطر شکست بالا

علیرضا نوروزی، روانپزشک، پژوهش گروه مدرسین مرکز ملی مطالعات اعتیاد ایران، درباره این موضوع گفت: در شرایط موجود، بیماران تحت درمان، برای دریافت ویزیت و دارو‌های آگونیست و خدمات روان شناختی و آموزشی به مراکز سرپایی درمان اعتیاد مراجعه و تمام این خدمات را در یک محل دریافت می‌کنند، هر چند گروه قابل توجهی از بیماران جهت مراجعه منظم به مراکز (که لازمه و ضرورت درمانی هست) مشکل دارند.

 

وی افزود: چنانچه این افراد مجبور باشند علاوه بر مراجعه به مرکز (جهت دریافت نسخه پزشک)، مجدداً جهت دریافت دارو به داروخانه مراجعه نمایند و در مواردی برای اصلاح نسخه، این مسیر و این فرآیند تکرار شود، هزینه‌های درمانی غیرمستقیم، شامل هزینه رفت و آمد و وقت صرف شده برای دریافت خدمات درمانی به صورت نالازمی افزایش پیدا می‌کند. این موضوع خصوصاً در گروه‌های کم درآمد بر امکان تداوم درمان اثر منفی جدّی می‌گذارد.

 

وی گفت: نظام درمان اعتیاد کشور وارد یک فرآیند آزمون و خطا با خطر شکست بالا می‌شود که هزینه‌های بالایی به بیماران و خانواده‌های آن‌ها و کل جامعه تحمیل خواهد کرد.

چرایی یک طرح انحرافی، در اولویت اجرایی سازمان غذا و دارو

هومان نارنجی‌ها فعال حوزه پیشگیری، درمان و پژوهش در حوزه اعتیاد گفت: این تصمیم گیری در حالی صورت می‌گیرد که سازمان غذا و دارو اطلاعات دقیقی از میزان تولید دارو‌های مخدر از کارخانجات ندارد و صدور مجوز‌های تولید مخدر به این شرکت‌ها رو به افزایش است.

این پزوهشگر برجسته بیان داشت: همچنین هیچگونه پژوهشی تاکنون در خصوص نحوه و میزان نشت دارو در کشور انجام نشده است و میزان سهم شرکت‌های پخش و کارخانجات تولید کننده در فرآیند نشت، روشن نیست.

وی افزود: چرا مصوبه نصب برچسب بارکد خوان و رهگیری دارو از کارخانه تولید کننده داروی مخدر تا کلینیک‌ها سالهاست که در اسناد ستاد مبارزه با مواد مخدر خاک می‌خورد و اصلا اجرایی نمی‌شود، ولی ناگهان یک طرح غیر مرتبط و انحرافی در اولویت اجرایی سازمان غذا و دارو قرار می‌گیرد؟

این فعال حوزه پیشگیری و درمان اعتیاد گفت: در جمع‌بندی بر این باورم که این طرح، قابلیت اجرایی علمی ندارد، نظارت بر آن بسیار دشوار است و تاثیری نیز در کاهش میزان نشت متادون به بازار آزاد ندارد.

جداسازی توزیع متادون از فرایند درمان منجر به آسیب‌هایی به بیماران و ۷۵۰۰ مرکز درمانی

دکتر رامین رادفر، پژوهشگر و درمانگر اعتیاد و فلوشیپ مطالعات اعتیاد از دانشگاه ایالتی کالیفرنیا نیز گفت: جداسازی توزیع متادون از فرایند درمان، منجر به آسیب‌های مهلک، هم به بیمار و کیفیت نه‌چندان استوار خدمات موجود شده و هم به شبکه‌ای با بیش از ۷۵۰۰ مرکز درمانی و نزدیک به ۴۰هزار نفر ارائه‌دهنده‌ی خدمت، پس شاید لازم باشد مسئولین امر با نگاه واقع‌بینانه تصمیمی را که به راحتی با احتساب بیماران بیش از ۱میلیون نفر را به صورت مستقیم و نزدیک به ۱۰ میلیون نفر را به صورت غیرمستقیم تحت‌تاثیر قرار می‌دهد با دلایل سطحی و عامه‌پسند و توجیهات نه چندان پیچیده توجیه نکنند و مصلحت عمومی کشور را فدای منافع مادی یک اقلیت نه چندان نامشخص نکنند. پیدا کردن سرنخ‌های نشتی متادون به این سطح گسترده خیلی سخت نخواهد بود.

تصمیم ناگهانی مبنی بر تغییر در شبکه توزیع دارو‌های آگونیست هم خوشحال کننده و هم نگران کننده است

دکتر محمد هادی فرحزادی مدیر مرکز تحقیقات اعتیاد و علوم رفتاری دانشگاه علوم پزشکی یزد دانش آموخته PhD مطالعات اعتیاد و MPH مدیریت پیشگیری و کنترل اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی تهران: تصمیم ناگهانی و به دور از شواهد علمی مبنی بر تغییر در شبکه توزیع دارو‌های آگونیست هم خوشحال کننده بود و هم نگران کننده. اینکه سیاستگذاران سلامت کشور نشت داروی مخدر را بعنوان یکی از چالش‌های سلامت در کشور شناخته اند و در صدد رفع آن بر آمده اند (هر چند از مهمترین مبادی نشت غافل بوده اند) بسیار امیدوار کننده می‌باشد، ولی تصمیم عجولانه و غیرعلمی رفع این معضل قابل تامل بوده است.