الهیان: مجلسِ امروز دچار زوال حکمرانی شده / مجلس دهم به شفافیت آرا رای نداد چون مردم را نامحرم دانست

گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، سارا عاقلی_امید فعال؛ حوالی ساعت ۲۰ بود، به خاطر مشغله زیاد و نزدیک بودن به روز‌های پایانی تبلیغات، دل مشغولی بسیاری داشت. وارد محل ملاقات شدم، خانم دکتر به استقبال‌مان آمد؛ چشم‌هایش خسته بود و انگار توانی برای ایستادن ندشت، ما را به نشستن دعوت کرد تا مصاحبه را سریع‌تر آغاز کنیم. گفت: «چند روزی است که نخوابیده‌ام و صدایم بسیار خسته است، عذر می‌خواهم».

گفتگو را با یک سوال چالشی شروع کردیم، انتظار طرح این سوال را نداشت، کمی یکه خورد و از عملکرد خود در مجلس هشتم دفاع کرد. قرار بر این بود که مدت مصاحبه ۴۵ دقیقه باشد ولی در انتها با دیدن ساعت فهمیدم که بیش از ۹۰ دقیقه مشغول پرسش و پاسخ بودیم.

 

زهره الهیان نماینده مجلس هشتم که حوزه‌ی اصلی فعالیتش طبابت است؛ به غیر از مجلس هشتم در دوره‌های نهم و دهم نیز کاندید شد، اما از راهیابی به مجلس بازماند. او اکنون دوباره در لیست شورای ائتلاف نیرو‌های انقلاب قرار گرفته و باید دید که تجربه عدم اقبال مردم تهران به او مجدد تکرار می‌شود یا نه؟   

این نماینده سابق مجلس بر این باور است که مردم نامحرم نیستند؛ مجلس دهم مردم را نامحرم دانسته و به شفافیت آرا رای نداده است. این حق مردم است که بدانند نماینده‌ی منتخبشان چه نظری راجع به طرح‌های کلان و ملی داشته. او بر این عقیده است که یکی از اولویت‌هایش در مجلس آینده شفافیت آرا خواهد بود.

 

دانشجو: شما نماینده مجلس هشتم بودید، ولی وقتی در دوره نهم و دهم کاندید شدید موفق نبودید؛ این درحالی بود که مجلس نهم یک مجلس اکثریت اصولگرا بود؛ با این تجربه چه چیزی باعث شد برای دوره یازدهم مجددا کاندید شوید؟
من در دوره هشتم مجلس از حوزه انتخابیه تهران به مجلس راه پیدا کردم؛ در انتهای دوره طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، پرکارترین نماینده زن مجلس هشتم شناخته شدم بخاطر تعداد نطق‌ها، ابراز مواضع، تذکرات و طر‌ح‌هایی پیشنهادی به همین خاطر مجلس هشتم، تجربه‌ی ناموفقی برای بنده نبود.

علت این که در دوره نهم رای نیاوردم لیست مجزایی بود که در آن موقع مثل این دوره منتشر شد؛ در نتیجه آرا بین دو لیست انقلابی پخش شد و بنده، آقای فدایی و آقای سروری رای نیاوردیم؛ منظور این که رای نیاوردن بنده در دوره نهم دلیلیش عدم موفقیت در مجلس هشتم نبود.

 

مجلس را براساس قانون اساسی، نگاه امام و اختیاراتی که دارد جایگاه بسیار مهمی می‌دانم و احساس کردم می‌توانم برای خدمت رسانی به مردم به خصوص قشر آسیب دیده و به ویژه زنان جامعه به جهت اینکه در حوزه تخصصی زنان هم کار کردم؛ وارد مجلس شوم.

امروز مجلس در جایگاه واقعی خودش نیست؛ امام مجلس را در راس امور می‌دید، ولی امروز مجلس ما در راس امور نیست به نوعی دچار زوال حکمرانی شده؛ باید عارضه‌یابی شود و براساس آن آسیب‌ها مجلس کارآمد و انقلابی بسازیم؛ مجلسی که ۹۰ نفر نمایندگانش رد صلاحیت می‌شوند نشان می‌دهد دیگر در راس امور نیست و باید متحول شود.

دانشجو: نام شما به عنوان یکی از افراد لیست شورای ائتلاف نیرو‌های انقلاب منتشر شده؛ این لیست را چه طور ارزیابی می‌کنید؟
این لیست هر چه باشد حاصل یک حرکت جمعی و وحدت بین نیرو‌های انقلاب است؛ ۷۰ حزب و تشکل سیاسی از جوانان و دانشجویان گرفته تا احزاب سابقه‌دار با تفاوت آرا دور هم نشسته‌اند؛ یک سری چهره‌های شاخص به این ۷۰ حزب اضافه شدند و پیشنهاداتی داده شد؛ سر جمع پیشنهادات به رای فعالان سیاسی گذاشته شد؛ ۸ هزار فعال سیاسی در سامانه‌ای رای دادند و خروجی آن ۹۰ کاندیدا بود؛ از کاندیدا‌های جوان آزمون‌هایی گرفته شد؛ از بین این ۹۰ نفر با آزمون و بحث در شورا ۳۰ نفر انتخاب شدند.

برخی دوستان سنتی ما می‌گفتند پیشنهادی که برای فرایند گزینش می‌دهید خوب و دمکراتیک است، ولی فضایی است و روی زمین قابل انجام نیست، اما دوستان در شورا مصر بودند که این کار را انجام دهند و برای اولین بار از مرحله‌ی تعیین لیست به صورت سنتی عبور کردند؛   قبلا جبهه اصولگرا ۵+۶ بود یعنی ریش سفیدان دور هم جمع می‌شدند و لیست می‌بستند؛ کار راحت‌تری بود؛ ولی حالت سهم خواهی جدی بود.

 

اما در حال حاضر از لیست بستن به صورت سنتی باید به سمت روش دمکراتیک‌تر و با نظرخواهی از مردم و نخبگان گذار داشته باشیم. امروز ۱۷ نفر از افراد حاضر در لیست از جوانان هستند.

تشکیکی که مدام به طور غیرمنصفانه به لیست وارد می‌شود می‌تواند ما را مجدد به همان دوران تعیین لیست به صورت ریش سفیدی برگرداند و این برای ما بد است با توجه به بلوغی که مردم و نخبگان به لحاظ سیاسی و فکری پیدا کردند.

دانشجو: اما انتقادات زیادی به لیستی که در حال منتشر شده وارد است و برخی از چهره‌های جوانی که می‌توانست اقبال فضای جوانان به ویژه دانشجویان را به خود جلب کند کنار گذاشته شدند.
دیدگاه‌ها متفاوت است شما می‌گویید خوب بود اگر آقا یا خانم فلانی هم در لیست باشد؛ یک عده دیگر می‌گویند این افراد چرا در لیست هستند و چه مزیتی دارند؟ من به تجربه چهار دوره انتخابات عرض می‌کنم لیست را به هر ترتیبی ببندید مخالف دارد و یک عده موافق این سه نفر هستند و برخی مخالف آن چهار نفر، اما به نظرم به خاطر این که این دو سه نفر هستند یا نیستند نباید کل این فرایند پیشرفته را زیر سوال ببریم؛ در واقع به عقل جمعی و کار تیمی احترام بگذاریم تا وحدت زیر سوال نرود حتی اگر نفراتی از منظر ما شایسته بودند در لیست نیستند؛ خیلی از افراد این چنینی را بنده می‌شناسم و برای حضورشان در لیست از آن‌ها جدی دفاع کردم و می‌دانم جزء شایسته‌ترین‌ها بودند، اما در لیست قرار نگرفتند و برخی افراد دیگری که الان هستند ممکن است توانمندی‌شان نسبت به آن‌ها پایین‌تر باشد، ولی منطق این بود که به این فرایند باید احترام بگذاریم، چون نپذیرفتن وحدت به معنای تشتت در آراست.

پخش شدن آرا این خطر را دارد که کل ۳۰ نفر تهران را ببازیم کما اینکه دور پیش این اتفاق افتاد؛ اصلاحات با یک پیام خاتمی به سی نفر لیست امید رای داد؛ در حالی که از برخی از افراد لیست امید اصلا سابقه‌ای پیدا نمی‌شد؛ در واقع به حرکت وحدت ساز احترام گذاشتند؛ ما حرکت وحدت ساز را نپذیرفتیم و باختیم؛ این دوره هم خطر تشتت آرا باتوجه به لیست‌های متعدد وجود دارد؛ البته الان که با مردم صحبت می‌کنیم قائل به وحدت هستند، ولی این درک در نخبگان متاسفانه این نیست.

طبیعی است وقتی یک جمعی برای تصمیم‌گیری دور هم جمع می‌شوند تمایل‌شان پررنگ شدن گزینه‌های خودشان است و این یک مقدار محل نزاع است که البته این خود امتحان است که چقدر قائل به وحدت و اصول هستند.

 

دانشجو: یکی از مهمترین مطالبات امروز جامعه‌ی ایران نسبت به نمایندگان مجلس که کاندیدا‌ها باید نسبت به آن پاسخگو باشند بحث شفافیت است که این روز‌ها مخالفان سرسختی هم دارد؛ نظر شما پیرامون شفافیت اموال و شفافیت آرا در دوره نمایندگی چیست؟
صریح می‌گویم مردم نامحرم نیستند؛ مجلس دهم مردم را نامحرم دانست و به شفافیت آرا رای نداد. این حق مردم است که بدانند نماینده‌ی منتخبشان چه نظری راجع به طرح‌های کلان و ملی داشته. یکی از اولویت‌های ما در مجلس آینده شفافیت آراست؛ ما در دوره‌ای که در مجلس بودیم هیچ چیز مخفی و پنهانی نداشتیم و هر زمان که سوال می‌شد با رسانه‌ها و مردم در میان می‌گذاشتیم؛ در مورد شفافیت اموال، قانونی را به تصویب رساندیم که مسئولین اعم از نمایندگان، مسئولین دولتی و سایر مسئولین بلند پایه باید در ابتدای مسئولیت، مجموعه اموال و دارایی‌های خود را در سامانه‌ای ثبت کنند و قوه قضاییه شیب گسترش و افزایش آن در پایان دوره مسئولین رصد کند و به مردم گزارش دهد؛ ما این قانون را ما مثبت می‌دانیم و در ابتدای نمایندگی حتما لیست اموال و حساب‌های خود را در این سامانه ثبت خواهیم کرد.

شفافیت تامین منابع بسیار مهم است و جنبه‌ی پیشگیری دارد؛ نماینده‌ای که پول‌های کثیف را وارد تبلیغات انتخاباتی می‌کند وام‌دار سرمایه داران و منافع مردم را دنبال نمی‌کند و این مسئله در نهایت منجر به رد صلاحیت ۹۰ نماینده فعلی شد؛ ریشه پرونده‌های فساد مالی به زمان تبلیغات انتخاباتی برمی‌گردد.

ما دنبال رای حلال هستیم؛ بنده در حال حاضر در فرهنگستان علوم پزشکی استخدام رسمی هستم و وقتی وارد انتخابات شدم حساب‌هایم در حد حقوق ماهیانه بود که یک بخشی از آن برای قسط پرداخت می‌شود؛ از طرفی دیگر حقوق کارمندی امکان خرج در انتخابات را فراهم نمی‌کند؛ بنابراین اعلام کردیم ستاد‌ها به صورت مردمی فعالیت می‌کنند و پیش می‌روند؛ در فضای فعلی شفاف کردن جزئی لیست اموال را به صلاح نمی‌دانم، ولی حاضرم در سامانه‌ی قوه قضاییه همه اموال و دارایی‌هایم که مختصری هست را ثبت و اعلام کنم.

 

دانشجو: عرصه‌ی فعالیت سایر گروه‌های سیاسی که وارد کارزار انتخابات شده‌اند را چطور ارزیابی می‌کنید؟
در جناح اصلاح طلبان یک تشتتی را مشاهده می‌کنیم که در حین لیست دادن خود را نشان داد در خصوص رد صلاحیت‌ها نیز که برخی از آن‌ها مربوط به پرونده‌های مالی بود این تشتت بیشتر شد؛ طبق تجربه‌های قبلی ثابت شده که با نوعی بی تقوایی سیاسی طرف مقابل مواجهیم و بعد از مشخص شدن گزینه‌ها توپخانه‌ی تخریب جناح رقیب شروع خواهد شد.

اما عدالت‌خواهی یک تشکل واحد نیست؛ یک طیفی هستند که برخی از آن‌ها خواسته یا ناخواسته افراط‌هایی دارند و در زمین جریان رقیب بازی می‌کنند.

دانشجو: شما مهمترین حوزه‌ی کاری خود را مسائل زنان می‌دانید؛ اولویت زنان امروز جامعه‌ی ایرانی را چه می‌دانید و با چه برنامه‌هایی قصد ورود به مجلس را دارید؟  
برخی جریانات، مسائل زنان را به تبدیل به ابزاری برای فضاسازی سیاسی کردند و مسائل حاشیه‌ای را تبدیل به اصل می‌کنند؛ در حال حاضر شاهد هستیم که چهار سال وقت دولت برای فضاسازیِ ورود زنان به ورزشگاه تلف شد درحالی که دولت می‌توانست بجای فضاسازی و جنجال رسانه‌ای به دنبال فضاسازی واقعی برای تامین زیرساخت‌های لازم برای ورود زنان به ورزشگاه‌ها باشد؛ اما این موضوع را اولویت نمی‌دانم به جهت اینکه وقتی ورود زنان به ورزشگاه‌ها اتفاق افتاد از جمعیت چهل میلیونی زنان، تنها ۳ هزار نفر ثبت نام کردند.

وقتی یک دولت یا مجلس می‌خواهد وارد سیاست‌گذاری حوزه زنان شود باید تحلیل عمیقی از وضعیت جامعه داشته باشد؛ چالش‌های اصلی زنان براساس نظرسنجی‌ها، معیشت، اشتغال، امنیت و سلامت زنان است؛ آسیب‌هایی مانند طلاق، افزایش مصرف دخانیات، اعتیاد و کارتون خوابی امروز متوجه جامعه‌ی زنان است؛ بحث دیگر امروز زنان، موانع فرزندآوری برای بانوان شاغل است به جهت اینکه زیر ساخت‌های این کار را فراهم نکردیم و مشوق‌ها را در نظر نگرفتیم.

 

برنامه‌ی ما این است که مرخصی زایمان را افزایش دهیم؛ مراکز دولتی موظف شوند مهد‌های کودک در محل کار خانم‌ها راه اندازی کنند؛ به دانشجویانی که تازه مادر شدند مرخصی‌های طولانی‌تر داده شود؛ علاوه بر این مشوق‌ها، زنان باید از یکسری از مسئولیت‌های اجتماعی معاف شوند برای مثال در برخی از کشور‌ها وقتی خانواده‌ای بیشتر از سه بچه داشته باشد از مالیات معاف می‌شود تا تنفس مالیاتی ایجاد شود؛ تلاش می‌کنیم تا اگر وارد مجلس بعدی شدیم به صورت علمی پیگیر این دست دغدغه‌ها باشیم.

 

سلامت زنان و رفع موانع فرزندآوری از جمله موضوعاتی است که در فرهنگستان علوم پزشکی به لحاظ علمی مورد پردازش قرار گرفتند؛ برخی از دوستان از منظر آینده پژوهی به این موضوع پرداختند و این آمادگی وجود دارد که تبدیل به یک طرح مشوقی شود؛ البته احتمالا دولت همراهی نکند، چون تا به حال هم همراهی نکرده از طرفی برخی از طرح‌های دولت در این مدت مانند افزایش قیمت بنزین، ضد جمعیت است یعنی اگر خانواده‌ای تعداد فرزندانشان بیشتر باشد یارانه بنزینش کمتر می‌شود؛ یا مثلا خانم‌های پزشک مرخصی زایمان‌شان جزء طول دوره طرحشان حساب نمی‌شود؛ این یک طرح ضد جمعیتی که باید اصلاح شود؛ یکی از اولویت‌هایم برای حضور در کمیسیون‌ها حوزه امنیت ملی و سیاست خارجی است و اولویت بعدی کمیسیون بهداشت و درمان است.