گزارش |
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، هانا چراغی؛* بیش از ۵ سال است که فاضلاب‌های شهری و پساب آب شیرین کن‌ها به کرانه‌های ساحلی بندرعباس وارد می‌شوند و تاکنون هیچ مقام مسئولی به طور جدی به این جریان ورود نکرده و مانع ادامه آن نشده است.
این فاضلاب‌ها از طریق خور‌هایی به سواحل بندرعباس هدایت می‌شوند و پس از آن، مستقیما وارد دریا شده و باعث آلودگی ماهی‌ها و آبزیان دریایی می‌شوند. جدای از آسیب‌هایی که از این محل به محیط زیست دریا وارد می‌شود، این ماهی‌ها که بعضا به مصرف مردم می‌رسند، به دلیل اینکه از فاضلاب آلوده تغذیه کرده اند، می‌توانند بیماری‌هایی همچون مشکلات گوارشی و انواع تومور‌ها و سرطان‌ها برای مردم پیش آورند.
گفته شده، شهرستان بندرعباس دارای ۷ خور است و این خورها به عنوان سازه‌های اصلی در بسیاری از شهر‌های ساحلی ساخته و مورد استفاده قرار می‌گیرند. کارکرد اصلی این خورها، تخلیه آب باران و جلوگیری از بروز سیل است، اما در بندرعباس از این خورها برای مصارف دیگری نیز استفاده می‌شود که از جمله آن می‌توان به هدایت پسآب تصفیه خانه فاضلاب به دریا اشاره کرد. این مسئله در خور گورسوزان بندرعباس به وضوح دیده شده و حتی در بازه‌ای به علت بوی نامطبوعی که از آن متساعد می‌شد، صدای ساکنان منطقه را درآورده بود.
با کمی پیگیری به این نتیجه رسیدیم که متولی اصلی رسیدگی به این جریان اداره آب و فاضلاب و همچنین شهرداری است و سازمان حفاظت محیط زیست و سایر دستگاه‌های مرتبط با نظارت بر مسائل زیست محیطی و حفاظت از دریا هم باید به این مسئله ورود کنند، که متاسفانه تاکنون اقدام مثبتی از سوی این نهاد‌ها صورت نگرفته است.
از سویی بخش بهداشت دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان نیز که مسئول رسیدگی به وضعیت بهداشتی منطقه است، باید به عنوان یکی از متولیان این جریان به این مسئله ورود و رسیدگی کند. در این راستا فعالان محیط زیستی و دانشجویان هرمزگانی برای جلوگیری از ورود این میزان آلودگی به دریا و به خطر افتادن حیات آبزیان ساحلی تلاش بسیاری کردند. عده‌ای از دانشجویان نیز با ارسال نامه‌های مختلفی به استانداری و سایر دستگاه‌های اجرایی و پخش تصاویری از وضعیت ورود پساب به خلیج فارس در فضای مجازی، سعی در حل این بحران داشتند، اما موفق به دریافت جوابی معقول نشدند؛ حتی استاندار بندرعباس هم عکس العملی نسبت به این جریانات از خود نشان نداده است.
پیگیری‌های دانشجویان محدود به این نامه نگاری‌ها نبود؛ بسیج دانشجویی دانشگاه پیام نور بندرعباس ۱۷ اردیبهشت ۹۸ با ارسال نامه‌ای به دادستان این شهرستان، خواستار ورود او به عنوان مدعی العموم به این مسئله شد. در بخشی از نامه این تشکل دانشجویی آمده است: آقای دادستان سال هاست که این رویه غلط (ورود آلودگی‌ها به خلیج فارس و دریای عمان) در حال اجراست. رویه‌ای که به صورت کاملا مستقیم بر روی سلامت مردم و امنیت غذایی آن‌ها تاثیر منفی گذاشته است. مصرف آبزیانی که در محیط‌های آلوده رشد می‌کنند، موجب افزایش بیماری‌های صعب العلاج شده است.
این اعتراض‌ها از سوی برخی مسئولان شهری هم دنبال می‌شد؛ کیانوش جهانبخش، عضو شورای شهر بندرعباس نیز شهریور ۹۴ در اعتراض به سرازیر شدن پساب فاضلاب به دریای خلیج فارس خود را به خروجی لوله فاضلاب رساند و با انتشار تصاویری، اعلام کرد: این معضل یکی از چالش‌های مهمی است که ما در قبال نسل آینده مسئول هستیم و در صورتی که ورود آلودگی‌های میکروبی به دریا ادامه یابد و برای رفع این مسئله چاره‌ای اندیشیده نشود، به زودی باید روی ساحل و دریا تابلو‌هایی با عناوین «ورود ممنوع» نصب شود.
جهانبخش گفته بود: متاسفانه مسئولان اداره آب و فاضلاب در مقاطع مختلف اذعان می‌دارند که پساب وارد شده به دریا هیچگونه آلودگی میکروبی ندارد؛ حال آنکه شواهد و نتایج آزمایشگاهی، آلودگی پساب فاضلاب را تایید می‌کند. حتی تذکرات و پیگیری‌ها نتیجه‌ای نداشته و فقط فرافکنی شده است. اگر در حوزه آب و فاضلاب مشکل اعتباری دارند، صادقانه با مردم در میان بگذارند و برای حل این مشکل از همراهی مردم و مطالبه عمومی بهره ببرند، اگر هم مشکل مدیریتی وجود دارد از مسئولان بالادستی تقاضا داریم تصمیم جدی و عاجلی بگیرند و به خواسته مردم جامه عمل بپوشانند.
پروفسور احسان کامرانی، استاد تمام دانشگاه هرمزگان که دارای دکتری محیط زیست دریایی (علوم شیلات) و دکتری حقوق بین الملل عمومی است، هم از این وضعیت گلایه دارد و می‌گوید: به عنوان فعال محیط زیستی در جراید استان در این مورد تذکراتی داده بودم چرا که ورود پساب به خلیج فارس مسئله‌ای حیاتی است که مستقیما با جان انسان‌ها سروکار دارد. وقتی فاضلاب وارد چرخه غذایی آبزیان دریایی می‌شود و به تبع، این آبزیان توسط انسان‌ها مصرف می‌شوند، احتمال ابتلا به بیماری‌های صعب العلاج در بین انسان‌ها بیشتر از حد معمول می‌شود.
به گفته کامرانی، آلودگی‌ها از دو جهت وارد خلیج فارس می‌شوند. یک نوع از این آلودگی‌ها مربوط به پساب‌های فاضلاب شهری است که باید در تصفیه خانه‌ها از میزان آلودگی آن‌ها کاسته شود، ولی این اتفاق نمی‌افتد و اگر هم تصفیه‌ای صورت می‌گیرد به طور کامل نیست و پساب‌های فاضلاب مستقیم که از طریق خورها وارد دریا می‌شوند و مشکلات زیست محیطی را برای آبزیان به وجود می‌آورند؛ در حالی که در اصل ۵۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران آلوده کردن محیط زیست ممنوع اعلام شده است.
به گفته کامرانی، آلودگی‌ها از دو جهت وارد خلیج فارس می‌شوند. یک نوع از این آلودگی‌ها مربوط به پساب‌های فاضلاب شهری است که باید در تصفیه خانه‌ها از میزان آلودگی آن‌ها کاسته شود، ولی این اتفاق نمی‌افتد و اگر هم تصفیه‌ای صورت می‌گیرد به طور کامل نیست و پساب‌های فاضلاب مستقیم که از طریق خورها وارد دریا می‌شوند و مشکلات زیست محیطی را برای آبزیان به وجود می‌آورند؛ در حالی که در اصل ۵۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران آلوده کردن محیط زیست ممنوع اعلام شده است.
این استاد دانشگاه هرمزگان ابراز می‌کند: نوع دوم آلودگی‌هایی که وارد خلیج فارس می‌شوند مربوط به پساب‌های آب شیرین کن‌ها است و با ادامه این روند طی چند سال آتی احتمال می‌رود که خلیج فارس به دریاچه نمک تبدیل شود، چرا که پساب‌های آب شیرین کن ها، نمک غلیظ هستند و شوری بسیاری دارند و با ورود این پساب به دریا اکوسیستم دریا به هم میریزد و مرجان‌ها از بین می‌روند.
او با اشاره به اینکه آب شیرین کن‌ها در سواحل بندرعباس واقع شده اند، بیان می‌کند: جا نمایی آب شیرین کن‌های خلیج فارس به درستی صورت نگرفته و هر چه تعداد آب شیرین کن‌هایی که در قسمت شمالی خلیج فارس واقع شده اند، بیشتر باشد، پساب و شوری بیشتری وارد دریا می‌شود و به مرور این محدوده به دریاچه نمک تبدیل می‌شود.
بیشتر بخوانید:
- ورود شبانه پساب‌ها به خلیج فارس / از تبدیل خلیج فارس به دریاچه نمک جلوگیری کنید
فاضلاب‌هایی که خلیج فارس را خفه می‌کند / مسئولان هرمزگان در خواب!
بعد از مدت‌ها مطالبه گری، با پیگیری‌های مصرانه دانشجویان هرمزگانی و بعد از ارسال نامه‌های متعدد، در نهایت سازمان حفاظت محیط زیست استان هرمزگان ۱۵ تیر ۹۸ در جوابیه‌ای، به نامه بسیج دانشجویی دانشگاه هرمزگان پاسخ داد. این سازمان در پاسخ به این مطالبه دانشجویان مبنی بر تدبیر مسئولین جهت جلوگیری از روند تخلیه پساب آب شیرین کن‌های صنعتی به دریا و آلودگی ناشی از آن، می‌گوید: مهمترین تدابیر اتخاذ شده در موضوع احداث آب شیرین کن‌ها، ضوابط استقرار صنایع و استاندارد‌های زیست محیطی و استفاده از تکنولوژی‌های روز نمک زدایی با تاکید بر تولید حداقل پساب و عدم صدور مجوز احداث آب شیرین کن در مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست و عدم صدور مجوز برداشت آب دریا و احداث آب شیرین کن در منطقه غرب بندرعباس و جایگزین شدن آن با استفاده از پساب‌های شهری است.
در این جوابیه ضرورت ایجاد واحد زیست محیطی یا واحد HSE با کلیه تجهیزات آزمایشگاهی در محل طرح در طی مراحل ساخت و بهره برداری با توجه به ماده ۳ آیین نامه ارزیابی زیست محیطی و اجرای کامل شیوه‌های پیشگیری، کاهش و کنترل آثار منفی زیست محیطی مرتبط با پروژه و برنامه مدیریت و پایش زیست محیطی، از دیگر موارد مورد تاکید مطرح شده است.
بیشتر بخوانید:
با پیگیری بسیج دانشجویی دانشگاه هرمزگان در خصوص ساماندهی ورود فاضلاب‌های شهری به خلیج فارس و ارسال نامه به اداره آب، در نهایت ۲۳ تیرماه این اداره نیز توضیحاتی در این باره ارائه داد.
در بخشی از این نامه آمده است:
مسئولیت شرکت آب و فاضلاب در خصوص مناطقی که است که امکان اجرای شبکه فاضلاب در آن میسر است. بافت‌های فرسوده و مناطقی که قدیمی هستند طبق قانون، جزو وظایف شهرداری ها، سازمان‌های مسکن و شهرسازی است و ساماندهی و بهسازی خورها در حیطه مسئولیت شهرداری و شرکت‌های آب منطقه‌ای است. کما اینکه در این رابطه با توجه به کارگروه‌های تشکیل شده در استانداری با حضور استاندار و سایر ارگان‌های ذیربط از قبیل: محیط زیست، مرکز بهداشت، آب و فاضلاب شهرداری و آب منطقه ای، بررسی و تحلیل و نمونه برداری و پایش‌های مکرر و متعددی در مسیر خوریات و همچنین فاضلاب‌های خام وارد شده به دریا، انجام شده است.
شایان ذکر است، این فاضلاب‌ها از مراکز و مجتمع‌هایی است که به شبکه‌های فاضلاب شهری وصل نشده یا امکان اتصال نداشته اند و با روان فاضلاب‌ها و روان آب‌های سطحی هستند که بار آلودگی بالایی نیز دارند و هیچگونه مسئولیتی شرکت آب و فاضلاب در این رابطه ندارد و مسئولیت این شرکت در برابر پسابی است که از تصفیه خانه فاضلاب بندرعباس خارج می‌شود.
بیشتر بخوانید:
همچنین، ابوالفتح ابوالهادی، دادستان بندرعباس ۳ شهریور ۹۸ به این مطالبه گری دانشجویان هرمزگانی پاسخ داد و در بخشی از جوابیه خود آورده است: در دنیا، انتقال حتی فاضلاب خام به درون دریاها و اقیانوس‌ها یکی از روش‌های اصولی دفع فاضلاب است و در کشور ما به طور کلی ورود پساب‌های تصفیه شده به منابع آبی پذیرنده (اقیانوس ها، دریاها، دریاچه‌ها و...) در صورتی که استاندارد‌های سازمان حفاظت محیط زیست کشور را که در این خصوص نیز مشخص است (تخلیه به آب‌های سطحی) را رعایت کند، منعی ندارد.
بیشتر بخوانید:
گفتنی است، مطالبه گری‌های دانشجویان هرمزگانی در این زمینه، به همین‌ها ختم نمی‌شود و این دانشجویان همچنان، با گذشت چندین ماه از جوابیه‌هایی که از نهاد‌های مذکور دریافت کردند، پیگیر این جریان هستند و تا زمانی که این معضل حل نشود، دست از تلاش نمی‌کشند.
ارسال نظرات