امیدی به حمایت های دولتی از کسب و کارها در شرایط جنگ اقتصادی نیست

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، یازدهمین جلسه از سلسله جلسات «به فکر باشیم» بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق(ع) با حضور محسن محمدی‌حسنلوئی، دبیر میز اشتغال مرکز اندیشه و همفکری راهبردی ماهر پیرامون موضوع راهکارهای موجود برای مواجه با تعطیلی برخی کسب و کارها در شرایط فعلی کشور برگزار شد.

محمدی‌حسنلوئی در این باره اظهار کرد: ما امروز در شرایط و بحرانی قرار داریم که نسبت به همه بحران های اقتصادی سال های قبل جهان متفاوت است بحران هایی مثل بحران 1929 آمریکا، بحران 2008 که اکثرا دلایل سیاسی یا اقتصادی داشتند اما بحران کرونا که شیوع ویروس کرونا در جهان که همه کشورها را در برگرفته تبعات اقتصادی نیز خواهد داشت.

وی افزود: برای مقابله با اثرات اقتصادی این بیماری یک سری کارها ناظر بر دولت به معنای عام است که باید انجام دهد و برخی از راهکارها مربوط به خود صاحبان کسب و کارها است.  

دبیر میز اشتغال مرکز اندیشه و همفکری راهبردی ماهر در ادامه سخنان خود تصریح کرد: اصناف و کسب و کارهایی که در شرایط فعلی آسیب دیده اند شامل مسافرکش‌ها و پیک‌موتوری‌ها، کسبه بازار، دست فروشان و خورده‌فروشان، کارخانجات محصولات تحت تاثیر، مشاغل خدماتی، تهیه غذاها و رستوران‌ها ، معلمان و اساتید حق‌التدریس، مراکز فرهنگی، مشاغل و مراکز تفریحی که نیاز به حمایت دارند که می توان آنها را به 4 دسته حمایت های مستقیم و غیرمستقیم- مالی و غیرمالی تقسیم کرد که ناظر به حاکمیت و دولت است که حمایت های مالی بیشتر مربوط به مالیات است که برای عملی کردن آن هم باید دولت پای کار باشد هم مجلس یا عوارض شهرداری و حقوق دولتی که برخی از شهرداری ها اعلام کرده اند که عوارض دو یا سه ماه را از کسب و کار نمی خواهند.

وی افزود: این بسیار خوب است اما باید به صورت یک مصوبه دولتی اجرا شود که استان ها و کسبه ای که بیشترین آسیب را داشته اند شناسایی و به صورت ویژه ای انجام شود، تسهیلات بانکی غیرمستقیم که تاکید بنده روی تسهیلات بانکی غیرمستقیم است چرا که چه بسا تسهیلات مستقیم آسیب زا نیز باشد. تسهیلات غیرمستقیم مانند اعتبار برای خرید مواد اولیه، به روز کردن ماشین آلات یا تجهیزات اما در بحث های  غیرمالی می توان به حمایت صداوسیما از کسب و کارهایی که آسیب دیده به صورت پخش تبلیغات و یا برگزاری نمایشگاه های رایگان برای کسب و کارهای آسیب دیده پس از پایان این بحران اشاره کرد.

وی خاطر نشان کرد: حمایت های مستقیم مانند کمک های نقدی مانند بسته های معیشتی یا پرداخت بخشی از خسارات که دولت بسته های معیشتی به خانوارها پرداخت می کند این حرکت خوبی است اما کافی نیست پس کسب و کارهای آسیب دیده چی؟ چرا که کسب و کارها در این شرایط ضربه بیشتری خورده‌اند.

محمدی حسنلوئی ادامه داد: حمایت های غیرمستقیم مثل اعطای تسهیلات به کارکنان برای خرید از کسب و کارهای آسیب دیده که بنگاه های بزرگ مثل دولت، تامین اجتماعی و صندوق بازنشستگی می توانند تسهیلات به کارکنان برای خرید از کسب و کارهای آسیب دیده اعطا کنند که این اعتبار می تواند در هتل ها و... انجام شود و زمان هم مشخص شود البته خود کسب و کارها نیز می توانند با تامین بخش‌هایی مانند تخفیف و ... در این طرح مشارکت کنند که البته شاید سوال ایجاد شود که منبع این تسهیلات از کجا تامین شود.

وی افزود: در پاسخ می توان با مالیات بر پردرآمدها اشاره کرد به این صورت که از طریق مطالعه و بررسی طرح مرکز پژوهش های مجلس کسب و کارهایی که در ایام کرونا درآمد بیشتری داشتند مثل اپراتورهایی که اینترنت را فراهم می کنند ،کسب و کارهای اینترنتی مالیات اخذ کرد.

وی اضافه کرد: صرفه جویی خاص نهادها از بودجه که در یک حرکت جهادی و بسیجی وار نهادهایی که هزینه هایی زائد یا هزینه هایی که می توان تا حد امکان کاهش داد مثل هزینه تشریفات یا هزینه هایی جاری در صندوقی صرفه جویی کنند.

محمدی گفت: البته چندان امیدی به کمک های دولتی نیست چرا که دولت در 6 ماهه نشان داد که عزم جدی برای حمایت از کسب و کارها ندارند و تا کنون چندان کار جدی در خصوص جنگ اقتصادی انجام نداده در شرایطی که گقته می شود اتاق جنگ آمریکا علیه ایران از وزارت دفاع به وزارت اقتصادی تغییر کرده متناسب با این اقدام آمریکا کشور ما اقداماتی انجام نداده و قوانینی مثل قانون بهبود فضای کسب و کار انجام نشده از طرف دولت، حالا که اجرا نشده صرفا با مطالبه گری از دولت نمی توان کاری از پیش برد.  

این مدرس دانشگاه عنوان کرد: اقداماتی که خود کسب و کارها می تواند انجام دهند که خداوند در قرآن کریم نیز می فرماید ان مع العسر یسرا نه اینکه بعد از هر سختی آسانی است بلکه همراه هر سختی آسانی است که در این شرایط کسب و کارها می توانند اشتباهاتی را که داشته اند جبران کنند.

وی تصریح کرد: این اقدامات مانند بازنگری در مدل کسب و کار خود که پیشرفت فناوری باعث شده که ما به صورت طبیعی برخی از کسب و کارهای سنتی دچار مشکل شده و ماهیت آن ها به خطر افتاده که یک مثال ساده این امر در شهرهای بزرگ قابل ملموس است.

محمدی حسنلوئی تصریح کرد: گسترش تاکسی های اینترنتی است که به صورت طبیعی ماهیت کسب و کارهایی مانند تاکسی تلفنی تهدید شده که البته این تهدید لزوما تهدید نیست و کسب و کارهایی به موازات آن گسترش می یابد که نیاز روز را تامین می کنند، پس صاحبان کسب و کار ابتدا باید بازنگری در مدل خود داشته باشند که در بوم کسب و کاری موردی به عنوان ارزش پیشنهادی وجود داردکه این کسب و کار می تواند ادامه داشته باشد یا خیر.

وی ادامه داد: بازنگری در کانال های توزیع محصولات و خدمات که در شرایط فعلی شاهد هستیم که عبور و مرور در مکان های پرتردد و پر ازدحام ممنوع شده که اگر هم نمی شد شرایط امروز زندگی به ویژه در شهرهای بزرگ و سرعت آن باعث می شد که افراد کمتر در اجتماع حضور داشته باشند کسب و کارهای برپایه اینترنت افزایش پیدا کرده بود که در شرایط فعلی باید به این فکر باشیم که آیا محصولات ما امکان عرضه در بازارهای اینترنتی دارد یا نه تا حالا در این مورد فکر کرده ایم یا خیر اگر فکر نشده باشد حتما از این به بعد توجه شود.  

این مشاور کسب و کار تشریح کرد: مهندسی مجدد مالی، بازنگری در ساختار هزینه ها کاهش هزینه اولین گام افزایش سود است! از روش کایزن (بهبود مستمر) استفاده شود؛ فعالیتی که ارزش افزوده ایجاد نمیکند حذف، روش های موازی ادغام و فعالیت های ایجاد کننده ارزش افزوده تقویت شوند.
وی بیان کرد: بخش دوم مهندسی مجدد مالی بازنگری در ترکیب دارایی ها، به میزان نقدشوندگی دقت شود؛ بخشی از درآمد برای مواقع اظطرار پس انداز شود مثل هزینه استهلاک در مباحث حسابداری، هیچ دارایی راکدی نگهداری نکنند.

محمدی حسنلوئی گفت: بخش بعدی بازنگری در ترکیب بدهی و سرمایه شرکت ما متاسفانه تنها راهکار کسب و کارهای خرد استفاده از تسهیلات بانکی است ریسک مالی باید کاهش یابد با تسهیلات 30 درصد در شرایط بحران نمی‌توان کسب و کار را سرپا نگهداشت پس باید یک جایگزین داشت.

وی ادامه داد: استفاده از ابزارهای تامین مالی جدید و منطبق بر احکام اسلامی که دو مولفه عاری بودن از ربا و مشارکتی بودن را داشته باشد در شرایط فعلی بیش از پیش احساس می شود؛ در همین راستا می توان به احیای صندوق های قرض الحسنه خانوادگی، صنفی، مساجد و ... برای ضروریات با دو رویکرد مشارکت و قرض الحسنه اهتمام بیشتری داشت.

دبیر میز اشتغال مرکز اندیشه و همفکری اشاره کرد: در خانواده ها افرادی وجود دارند که پس انداز اندکی دارند یا سرمایه مازاد خود را در قالب سپرده بانکی با هدف دریافت سود ثابت نگهداری می کنند که از طریق روش های مشارکتی می توانند این پس انداز خود را در اختیار افراد دارای ایده تجاری خوب قرار داده و ضمن دریافت سود مشارکت سبب چرخیدن بهتر چرخ های اقتصاد شوند.

وی تاکید کرد: از شیوه های دیگر تامین مالی جایگزین برای دریافت تسهیلات بانکی استفاده از شیوه جمع سپاری یا کراودفاندینگ است.

وی تاکید کرد: شرایط فعلی فرصت مناسبی است که صاحبان کسب و کار از افراد دارای خلاقیت بالا و صاحبان ایده استفاده کرده و کسب و کار خود را بهبود بخشند، معمولا شاهد برگزاری رویدادهای ایده پردازی به صورت حضوری هستیم اما در شرایط قرنطینه خانگی می توان رویدادهای ایده پردازی مجازی برگزار کرد.

محمدی حسنلوئی افزود: صاحبان کسب و کار می توانند با کمک پارک های علم و فناوری و سایر نهادها رویدادهای مجازی ایده پردازی برگزار کرده و از ایده های برتر استفاده کرده در مقابل دریافت ایده ها جوایزی پرداخت کرده یا برای اجرایی شدن ایده ها مشارکت کنند.

وی در ادامه عنوان کرد: مسئولان باید از کسب و کارهای ضعیف تر حمایت کنند اما صاحبان کسب و کار هم می توانند خود اقداماتی برای نجات کسب و کار خود انجام دهند.

این پژوهشگر ادامه داد: نباید از دولت انتظار زیادی داشت دولت ها با مشکلات زیادی دست به گریبان هستند و بعضی از دولت ها نیز اساسا توانایی انجام اقدامات موثر در حالت عادی ندارند چه رسد به اقدام درست در زمان وقوع بحران اگر منتظر اقدامات دولت برای نجات کسب و کارها بمانیم همانند مردم اروپا و آمریکا که منتظر اقدامات دولت برای پشگری از شیوع کرونا بودند دچار مشکل خواهیم شد.

وی تصریح کرد: کمبود تجهیزات بهداشتی و حتی غذایی در اکثر کشورها اتفاق افتاد اما در ایران بعد از کمبود اولیه تجهیزات بهداشتی شاهد پدیده منحصر به فرد بودیم که بار اصلی کمبودها را به دوش کشید، آن هم فعال شدن گروه های جهادی برای تولید تجیهزات بهداشتی و کمک به ضدعفونی کردن معابر و ساختمان ها بود.

محمدی حسنلوئی تصریح کرد: در هیچ یک از کشورهای دیگر شاهد نقش آفرینی مردمی برای کمک به تامین تجهیزات مورد نیاز دولت ها نبودیم؛ نتیجه ورود مردم و گروه های جهادی این بود که برخلاف کشورهای مدعی جهان اولی بودن، مشکلاتی نظیر هجوم به فروشگاه ها را در ایران شاهد نبودیم.

وی اظهار کرد: تا مردم پای کار نباشند و فقط از دولت انتظار داشته باشیم، شاهد تغییرات مطلوب گسترده در شرایط نخواهیم بود؛ دولت ها توان محدودی دارند، در ظرایط فعلی اگر از دولت تقاضای انجام بعضی از حمایت ها از کسب و کارها را داشته باشیم با توجیهاتی مواجه خواهیم شد که بعضا منطقی نیز هستند.

این مدرس دانشگاه یادآور شد: نکته دیگر اینکه اگر اقتصاد مقاومتی در کشور پیاده شود در مواجهه با تکانه های اقتصادی آسیب کمتری را خواهیم دید و می توان به سرعت به حالت عادی برگشت، یکی از تاکیدات اقتصاد مقاومتی توجه به اقتصاد دانش بنیان است؛ در تمامی شرایط خاص شاهد بودیم که چگونه شرکت های دانش بنیان به سرعت می توانند محصولات متناسب با شرایط ویژه از جمله شیوع بیماری تولید کنند و در بحث درمان نیز سریع تر از شرکت های مرسوم و معمول اقداماتی انجام دهند همین امر اهمیت توجه به شرکت های دانش بنیان را بیش از پیش نشان می دهد.

لازم به ذکر است،بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق(ع) با راه‌اندازی پویش «به فکر باشیم» در روزهای کرونایی به کمک کسب و کارهای آسیب‌دیده از شیوع کرونا آمده است. در این پویش از نظرات کارشناسان و اساتید مختلف حوزه اقتصاد و کسب و کار برای عبور از بحران کرونا استفاده می شود.