آیا شبکه‌های برون مرزی توان رقابت با شبکه‌های غربی و ترکیه‌ای را دارند؟

گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو: جمهوری آذربایجان با اکثریت جمعیت شیعه همچنین تاریخ و فرهنگ مشترک نزدیک‌ترین ملت به ایران است، اما در معرض رسانه‌های متعدد ترکیه، سعودی و غربی قرار دارد که فرهنگی متفاوت با ماهیت آن مردم را ترویج می‌کنند. کشوری که می‌تواند نزدیکترین دوست ایران در منطقه قفقاز باشد نیازمند فعالیت‌های فرهنگی بسیاری است تا موجب نزدیکی هر چه بیشتر دو ملت شود. از این رو هر آنچه در این زمینه هزینه شود منطقی است. در چنین شرایطی کانال آذری شبکه جهانی سحر تنها تلویزیونی است که ایران برای آذری‌های قفقاز و روسیه ایجاد کرده است.
به منظور بررسی میزان تاثیرگذاری این شبکه و نیز نحوه فعالیت و کیفیت برنامه‌های آن با دکتر توفیق اسداف که اهل جمهوری آذربایجان است به گفتگو نشستیم.
دکتر توفیق اسداف دارای دکترای فلسفه و مدیر گروه مطالعات علمی و عضو هیات علمی دانشگاه المصطفی است. وی به عنوان کارشناس و نیز کارشناس مجری بیش از پنج هزار برنامه به مدت ده سال برای شبکه برون مرزی سحر اجرای برنامه کرده است یا در آن‌ها حضور داشته برنامه‌هایی مانند پوزیتیو، ضیاء و برنامه‌های ویژه سحر و افطار ماه رمضان از آن جمله اند. اسداف ناظر علمی – محتوایی برنامه (اسلام پلاس) نیز بوده است. این گفتگو از نظرتان می‌گذرد.

 

 

 

مردم قفقاز بیشتر در مسائل فرهنگی و علمی به فعالیت رسانه‌ای نیاز دارند، برای مثال درباره فرهنگ لطیف اسلام به صورت دقیق اطلاع یابند. بخش دیگر از نیاز‌های رسانه‌ای مردم جمهوری آذربایجان مسائل فلسفی و رواشناسی از دیدگاه دانشمندان اسلامی است که آن‌ها دوست دارند آگاهی یابند.

شبکه سحر توانسته تاثیر مثبتی در معرفی دین مبین اسلام و معارف اهل بیت علیهم السلام در جمهوری آذربایجان داشته باشد. بسیاری از مردم آن کشور بیننده شبکه سحر هستند. جالب است بدانید اشخاص متدین جمهوری آذربایجان زمان افطار و سحر خود را با اوقات شرعی که در شبکه سحر اعلام می‌شود تنظیم می‌کنند. این نکته اعتبار مجریان و برنامه‌های شبکه سحر را بازگو می‌کند.

قطعا برنامه زنده بسیار بهتر است و به مخاطب حس زندگی می‌دهد. چرا که ارتباط تنگاتنگی با مخاطب برقرار می‌کند. با این حال اگر برنامه ضبط شده با حالتی تهیه شده باشد که حس زنده بودن را به مخاطب القا کند هم خوب است. مثلا نشاط مجری و نحوه خواندن پیام‌های ارسالی به گونه‌ای باشد که حس زنده بودن را به بیننده متبادر سازد می‌تواند تا حدی همان خاصیت را داشته باشد.

رقابت بحث سختی است آن هم با شبکه‌های غربی. البته آن‌ها بیننده‌های خاص خود را دارند و ما هم مخاطبان خود را داریم که بیشتر از مردم متدین آن جامعه متشکل شده اند.
برای مثال برنامه زنده پوزیتیو دارای این قابلیت است که با افزایش سطح برنامه به خوبی با برنامه‌های رسانه‌های غربی رقابت کند. این برنامه به درون جامعه و نظرات خود مردم جمهوری آذربایجان می‌پردازد و دوربین شبکه به سطح خیابان می‌رود و با مردم مصاحبه می‌کند تا واقعیت‌های جامعه آن کشور را مورد بررسی قرار دهد. برای درک کیفیت این برنامه از شما دعوت می‌کنم بخش‌هایی از این برنامه را تماشا کنید.

راهکار‌های تاثیرگذاری بیشتر شبکه‌های برون مرزی به ویژه سحر اذری در منطقه قفقاز چیست؟
درست است که باید ملاحظات جمهوری اسلامی رعایت شود، اما یک شبکه برون مرزی باید واقعیت‌های جوامع دیگر کشور‌ها را درک کند و شرایط فرهنگی آن‌ها را در نظر بگیرد. این نکته حتی در مسائل سیاسی و آداب و رسوم مردم کشور‌های هدف باید مورد توجه باشد. نباید این تصور پیش آید که ما در فضای فکری انتزاعی باشیم و بخواهیم برای مردمی که در فضای فرهنگی دیگری هستند برنامه سازی کنیم. طبعا آن جوامع هم افراد گوناگونی از متدین، بی دین، ناآگاه و ... دارد و باید تلاش این باشد که همه را جذب کرد.
یک راهکار که البته نمی‌دانم چقدر اجرا شدنی است این است که اگر بتوانیم با شبکه‌های داخلی جمهوری آذربایجان هم ارتباط برقرار کنیم و هر از گاهی به تبلیغ متقابل برنامه‌های خوب با آن شبکه‌ها بپردازیم خود اقدام خوبی است. برای مثال سریال‌هایی مانند (یوسف پیامبر) برای مردم قفقاز بسیار تاثیرگذار و جذاب است در عین حال می‌تواند در شبکه‌های دیگر هم به نمایش درآید و از این طریق مخاطبان دیگر شبکه‌ها را به کانال آذری سحر دعوت کرد.
چگونه می‌توان بر چالش‌های فراروی فعالیت شبکه‌های برون مرزی غلبه کرد؟
قبل از پاسخ این سوال باید یادآوری کنم که همه برنامه‌های من همواره معارفی و جامعه شناسی بوده و هرگز به مسائل سیاسی وارد نشده ام، اما متاسفانه این چنین وانمود می‌شود که شبکه‌های برون مرزی ایران به عنوان رسانه‌های صرفا سیاسی در حال فعالیت هستند که موضع گیری خاصی را ترویج می‌کنند؛ بنابراین برای خنثی کردن این تصور اشتباه باید وجه غالب شبکه سحر به عنوان رسانه‌ای فرهنگی و علمی معرفی شود. البته این هرگز به معنای نبود برنامه‌های سیاسی و خبری نیست بلکه نیاز به حرکتی است که بر چالشی که دیگران برای شبکه‌هایی مانند سحر ایجاد کرده اند غلبه کنیم.
آیا برنامه‌ای هست که بخواهید در کانال آذری شبکه سحر توسط شما ساخته شود؟
چنانکه به عنوان نماینده شبکه سحر به کشور‌های اروپایی و روسیه سفر کنم تا وضعیت فرهنگی و علمی مردم به ویژه مسلمانان شرق اروپا را بررسی کرده و نتایج آن فیلمرداری‌ها را به صورت برنامه‌ای مستند برای شبکه ارائه کنم بسیار خوب بود.
برای مثال می‌توان در خصوص مساجد و فعالیت‌های آن‌ها همچنین نیاز‌ها و چالش‌هایی که آن مردم با آن درگیر هستند برای شبکه سحر مستندسازی کرد. البته به شخصه با مردم آن کشور‌ها ارتباطات فرهنگی و کاری داشته و دارم، اما تمایل دارم یک اقدام رسانه‌ای بین المللی انجام شود.