رجایی سلماسی: مراقب حبابی شدن تالار شیشه‌ای باشید / فاصله‌ی ۲۶ درصدی سود بانکی و تورم عاملی برای جذابیت بورس

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، از اول اردیبهشت ماه سال جاری کاهش نرخ سود بانکی به حساب‌های افتتاح شده تحلیل‌های زیادی را حول این موضوع ایجاد کرده است، ضمن اینکه در شرایط کرونایی که اقتصاد نیز حال خوشی از کووید ۱۹ ندارد بازار بورس رشد چشمگیری را تجربه می‌کند. رشد بی سابقه‌ای که موجب نگرانی بسیاری از کارشناسان و مردم شده است. کاهش نرخ سود بانکی که از سال ۹۶ مطرح شد در شرایط رکود تورمی کنونی که بنا بر آمار بانک مرکزی تورم ۴۱.۲ درصد اعلام شده هشدار دهنده است. هشدار نسبت به کاهش ارزش پول ملی! اله‌ویردی رجایی سلماسی اولین مدیرعامل بانک سامان، اولین دبیرکل بورس تهران، استاد اقتصاد و کارشناس مسائل بانکی کاهش نرخ سود بانکی را هشداری خطرناک در اقتصاد به مردم بخصوص سرمایه‌های خرد اعلام می‌کند. وی در این گفتگو خطرات کاهش نرخ سود بانکی و هدایت سرمایه‌ها به بازار بورس در وضعیت رکود تورمی را تحلیل و بررسی می‌کند.

آیا کاهش نرخ سود بانکی در شرایط کنونی اقتصاد که رکود کرونایی دامنه رکود تورمی قبلی را گسترش داده به صلاح اقتصاد کشور است؟
تصمیم کاهش نرخ سود بانکی در سال ۹۶ دوره ریاست آقای سیف برای نظام بانکی با شورای پول و اعتبار گرفته شد. کاهش نرخ سود بانکی به ۱۵ درصد از آن زمان مطرح شد، اما بانک‌ها با عدم تبعیت از این طرح همچنان به کار خود ادامه دادند، معدود بانک‌هایی که سود بانکی را به ۱۵ درصد کاهش دادند در اواسط سال ۹۶ با کاهش و خروج سپرده‌ها مواجه شدند، لذا نگرانی از خارج شدن سرمایه‌ها از نظام بانکی کشور مدیران بانکی را بر آن داشت تا مدیران بانک‌ها در مهلت شش ماهه‌ای مجددا نرخ سود بانکی را به ۲۰ درصد افزایش دهند، هر چند که برخی بانک‌ها پرداختی بیش از ۲۰ درصد داشتند، اما کاهش نرخ سود بانکی از اول اردیبهشت ماه سال جاری تداوم یا زنده کردن تصمیم شورای پول و اعتباراست که متاسفانه زنده کردن این تصمیم جان دوباره یا حیاتی ثمر بخش به اقتصاد کشور نمی‌بخشد؛ لذا بنده و بسیاری از کارشناسان بانکی، اقتصاددانان و کارشناسان بازار‌های پولی و مالی چنین طرحی را درحال حاضر فاقد کارآیی می‌دانیم.

یعنی تصمیم کاهش نرخ سود بانکی در حال حاضر به نفع اقتصاد و مولفه‌های زیر مجموعه آن نیست؟
مسلما هیچ تصمیمی بدون توجه به فاکتور‌های اقتصادی دستاوردی نخواهد داشت و نمی‌توان منتظر موفقیت آن بود. هنگامی که تورم بالای ۴۰ درصد است کاهش نرخ سود بانکی به ۱۵ درصد این پیام را به مردم می‌دهد که در آخر سال ارزش ریالی پول شما ۲۵ درصد افت خواهد داشت؛ بنابراین کسانی که با مسائل اقتصادی و سرمایه گذاری آشنا هستند سرمایه خود را از بانک خارج می‌کنند و در بازار‌های دیگری به دنبال حفظ یا افزایش ارزش دارایی‌های خود خواهند بود، در چنین شرایطی خروج سپرده‌ها از بانک عادی است و سرمایه گذاری در بانک غیر معقول و غیر معمول خواهد بود.

یعنی سرمایه‌ها همانند سال‌های گذشته به بازار ارز، طلا، خودرو و مسکن هدایت می‌شوند؟
ببینید بازار‌هایی که اشاره کردید مثلا بازار ارز یا طلا در حال حاضر به هیچ وجه ثبات ندارد، هر چند قیمت‌ها معمولا رو به افزایش رفته است، اما واقعا بی ثبات است و سرمایه‌های خرد نیز نمی‌توانند در بازار‌های مسکن و خودرو اقدام منفعتی به نفع خود داشته باشند، این وضعیت بخصوص در بخش مسکن بیشتر خود را نشان می‌دهد. افزایش بیش از صد درصدی نرخ مسکن دست سرمایه داران خرد را از این بازار کوتاه کرده است چرا که بخش مسکن نیازمند سرمایه گذاری کلانی است، لذا در وضعیت کنونی توجه مردم به سمت بازار بورس جلب شده و سرمایه‌ها به آن سمت در حرکت هستند.

آیا موافق سرمایه گذاری در وضعیت رکود تورمی در بورس هستید؟
حرکت سرمایه‌ها به سمت بازار بورس خوب است مشروط به حبابی نبودن این بازار. واقعی بودن قیمت‌ها در بازار بورس بسیار مهم است در غیراین صورت سرمایه گذاری دراین بازار نیز بسیار خطرناک است. در شرایط واقعی اقتصاد یعنی زمانی که اقتصاد دچار رکود و تورم نباشد سرمایه گذاری در بورس علاوه بر اینکه به منفعت تولید است منجر به حفظ ارزش پول سرمایه گذاری می‌شود. کاهش نرخ سود بانکی و هدایت سرمایه‌ها به بازار بورس در وضعیت کنونی جای بحث دارد چرا که در تمام دنیا نرخ سود بانکی براساس میزان تورم تعیین می‌شود، مثلا اگر نرخ تورم یک درصد باشد، نرخ سود بانکی یک و نیم درصد تعیین می‌شود، بنابراین حتی ۲۰ درصد نرخ سود بانکی در برابر تورم ۴۰ درصدی به هیچ وجه مطلوب نیست و هدایت این سرمایه‌ها به بازار بورس در صورتی که تولید کشور حال و روز خوبی ندارد خطر دیگری است که کارشناسان باید با اطلاع رسانی مردم را نسبت به حواشی منفی آتی آن آگاه کنند.