به مناسبت روز جهانی کارگر؛
گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، اول ماه می‌مقارن با ۱۱ اردیبهشت روز جهانی کارگر است و علت نام گذاری این روز به نام کارگر اعتصاب سراسری کارگران آمریکا در سال ۱۸۶۸ میلادی نسبت به کاهش ساعت کاری از ۱۴ ساعت به ۸ ساعت است. بزرگداشت مقام کارگر در این روز بعد از گذشت ۱۵۰ سال در بسیاری از کشور‌های جهان از سوی تشکل‌های کارگری جشن گرفته می‌شود. البته در آمریکا و کانادا اولین دوشنبه‌ی ماه سپتامبر به نام روز کارگر نامگذاری شده است.
شاید امسال روز کارگر برای کارگران ایرانی دلنشین نباشد چرا که ماه گذشته حداقل دستمزد ۹۹ کارگری از سوی شورای عالی کار برخلاف قانون کار و رضایت کارگران کمتر از تورم بسته شد. در همین رابطه با حمید حاج‌اسماعیلی؛ فعال و کارشناس بازار کار و کارگری گفتگو کردیم که در ادامه تقدیم می‌شود.
شاید امسال روز کارگر برای کارگران ایرانی دلنشین نباشد چرا که ماه گذشته حداقل دستمزد ۹۹ کارگری از سوی شورای عالی کار برخلاف قانون کار و رضایت کارگران کمتر از تورم بسته شد. در همین رابطه با حمید حاج‌اسماعیلی؛ فعال و کارشناس بازار کار و کارگری گفتگو کردیم که در ادامه تقدیم می‌شود.
بیشتر بخوانید:
امروز روز جهانی کارگر نامگذاری شده است، سابقه‌ی مبارزات کارگران برای احقاق حقوق و خواسته هایشان در ایران به چه دوره‌ای مربوط می‌شود؟
علتش اینکه در این روز برای بزرگداشت مقام کارگر در دنیا است و سازمان بین المللی کار روز رسمی در تقویم دنیا به عنوان بزرگداشت روز کارگر تعیین کرده مبارزه کارگران در آمریکا برای ساعت کار بود که قربانی دادند تا حقوق کار در دنیا تثبیت شود، از آن موقع به بعد دستاورد‌های بسیار بزرگی در جامعه بشری شکل گرفته است همین تدوین مقررات و استاندارد‌های سازمان بین المللی کار و تدوین قوانین کاردر کشور‌های مختلف می‌تواند دستاورد همین کارگرانی باشد که در اول ماه می‌برای حقوقشان تلاش کردند بنابراین در کشور ما هم یک تلاش صد ساله از دوره مشروطه تا به امروز در رابطه با حقوق کارگران ثبت شده است.
آیا بعد از گذشت سالیان متعدد جامعه‌ی کارگری ایران به حق و حقوق عادلانه خود رسیده اند؟
من فکر می‌کنم که امروز با وجود یک تلاش چندین ساله در کشور هنوز ما چالش‌های امنیتی شغلی و معیشت کارگران را در حوزه کارگری شاهدیم بنابراین باید تلاش کنیم تا مشکلات ابتدایی کارگران که همین معیشت و امنیت شغلی است در کشور حل و فصل شود. امروز نیاز کارگران ایران است که با داشتن یک تشکیلات استاندارد و مستقل و برآمده از رای و نظر خودشان بتواند با قدرت مطالبات کارگری را در کشور پیگیری کند، اما متاسفانه کارگران در ایران هنوز نتوانسته است یک مرزبندی مشخص و شفافی را با خانه کارگر به عنوان یک حزب سیاسی برای جامعه کارگری تعریف کنند. بدون مرزبندی مشخص و بدون استقلال امکان پاگذاشتن در این مسیر دشوار و رسیدن به تحقق مطالبات کارگران غیرممکن است، بنابراین کارگران باید تلاش کنند راه نفوذ جریان‌های سیاسی گروه‌ها و افراد سودجو را در جامعه کارگری ببندند و براساس آنچه در اصل ۲۶ قانون اساسی آمده و براساس مفاد کنوانسیون ۸۷ سازمان بین المللی کار نهاد‌های کارگری را در ایران شکل بدهند، نهاد‌هایی که علاوه بر اینکه حقوق کارگران را تامین کند در مسیر مطالبات ملی و منافع ملی کشور گام بردارد.
چرا خانه‌ی کارگر که مدعی پرچمداری و دفاع از حقوق کارگران است را صاحب صلاحیت نمی‌دانید؟
خانه کارگر یک حزب سیاسی است، تشکیلات کارگران باید مستقل باشد و راه نفوذ افراد سودجو، سیاسی و متاسفانه کسانی که از حوزه کارگری سواستفاده می‌کنند را در تشکیلات صنفی خود ببندند این راه هم راه دشواری است باید برایش تلاش کنند در این مسیر است که کارگران هم می‌توانند مطالباتشان را محقق کنند هم می‌توانند در مسیر بهره وری و توسعه کشور گام بردارند.
وضعیت کارگران را پیش از انقلاب و بعد از آن چگونه می‌دانید؟
ما یک کشور غنی و ثروتمند هستیم جمعیت ما نسبت به منابع کشور جمعیت کمی است بنابراین انتظار این است که جامعه ایرانی و مخصوصا کارگران که حدود نیمی از جمعیت کشور را با خانواده هایشان تشکیل می‌دهند از یک رفاه نسبی برخوردار باشند. به عبارت دیگر انتظارمان این است که کارگران جزو جامعه متوسط کشور باشند به هیچ وجه پذیرفتنی نیست کارگران در کشور فقیر باشند و برای رفع نیاز‌های اولیه شان با مشکلات جدی روبه رو باشند پیش از انقلاب ما مشکلات متعددی در حوزه کارگری داشتیم. حزب توده که دست نشانده یک کشور خارجی بود در ایران کارگران را هدایت می‌کرد. حزب توده به نوعی کارگران را به اسارت گرفته بود و در جهت منافع ملی برای کارگران تلاش نمی‌کرد و دلسوز کارگران نبود و بیشتر اهدافی را دنبال می‌کرد که در راستای منافع خارجی‌ها در ایران بود، بعد از انقلاب به هر حال خیلی از چارچوب‌های گذشته که به هیچ وجه در راستای منافع مردم نبود از بین رفت و این از آرزو‌ها و امید‌هایی بود که انقلاب در کشور ایجاد کرده بود.
خب این مرزبندی‌ها وقتی از بین رفت این فرصت فراهم شد که کارگران مثل بقیه طبقات اجتماعی در ایران برای حقوقشان تلاش کنند و حاکمیت و دولت مدافع حقوق کارگران باشد، چون شعار‌ها و آموزه‌های اصلی انقلاب در مسیر ارتقا و تکامل کارگران در ایران معنا و مفهوم پیدا کرده بود، اما متاسفانه بعد از انقلاب ما به جای اینکه اجازه بدهیم کارگران براساس شرایط قانونی در کشور بتوانند سازمان‌ها و تشکل‌های اختصاصی صنفی خودشان را داشته باشند به دلایل متعددی که بخشی از آن به بعضی دولتمردان در کشور مربوط می‌شود کارگران بازیچه‌ی یک جریان سیاسی شدند که منافع یک جریان خاص را در حوزه کارگری دنبال می‌کند. وضعیت امروز کارگران ناشی از این ناکارآمدی و شرایطی است که در این مسیر قرار گرفته اند.
با این تفاسیر برای بهتر شدن وضعیت جامعه‌ی کارگری چه باید کرد؟
باید تلاش کنیم مسئولیت‌های حوزه کارگری را به خود کارگران واگذار کنیم و از کارگران برای مشارکت در حوزه‌های اقتصادی و اجتماعی به درستی استفاده بکنیم، استفاده از مشارکت کارگران در حوزه‌های اقتصادی و کارگری به این معنی است که آن‌ها بتوانند با رای و نظر مستقل و کاملا جدی در مباحث شرکت کنند و برای حقوقشان در مقابل کارفرمایان و دولت‌ها چانه زنی کنند، متاسفانه کارگران در دهه‌های اخیر هم وابسته به دولت‌ها بودند هم وابسته به یک جریان سیاسی خاصی که مانع و بازدارنده برای حقوق کارگران در کشور بوده است. باید این موانع را برطرف کنیم اگر این موانع برطرف شود فکر می‌کنم در عین حال که کارگران تلاش بیشتری برای حقوقشان خواهند کرد کرامت و شرافت کارگر در کشور حفظ می‌شود و در نهایت این شرایط بالندگی برای کارگران زمینه ساز افزایش اعتماد عمومی و اجتماعی در کشور خواهد شد احترام به مقام و حقوق کارگر در کشور افزایش مشارکت کارگران و متعاقب آن بهره وری باعث توسعه کشور خواهد شد به نظر من ما باید این مسیر را دنبال کنیم و روز کارگر روزی است که ما یک بار دیگر مشکلات کارگران را خیلی جدی و شفاف اعلام کنیم و از دولت بخواهیم که شرایط استقلال نهاد‌های کارگری و حضور و مشارکت آن‌ها در عرصه‌های اقتصادی و اجتماعی را فراهم کند و موانع و بازدارندگی مسیر فعالیت کارگران را از سر راه بردارد.
منظور شما از موانع بر سر راه مطالبات کارگری و ایجاد تشکیلات مستقل کارگری چیست؟
موانع این است که دولت باید براساس آنچه که قانون اساسی تصویب کرده و براساس استاندارد‌های سازمان بین المللی کار اجازه فعالیت صنفی کاملا قانونی را برای کارگران در کشور فراهم کند الان هم دولت و هم یک جریان سیاسی خاص برای کارگران در کشور تصمیم گیری می‌کنند که در راستای منافع کشور و کارگران نیست، نباید اجازه دهیم که افرادی غیر از حوزه کارگری برای کارگران تصمیم گیری کنند. فراهم کردن شرایط برای ایجاد تشکیلات مستقل کارگری از دستاورد‌های قانون اساسی در کشور است که گروه‌ها جمعیت‌ها و تشکل‌ها بتوانند آزادانه مبتنی بر اصل ۲۶ قانون اساسی با رعایت قوانین کشور فعالیت کنند، هر کس به نام کارگران و به عنوان قیم کارگران در حوزه کارگری فعالیت می‌کند و از خود کارگران نیست مانع جدی در مسیر فعالیت کارگران در کشور است.
با این تفاسیر برای بهتر شدن وضعیت جامعه‌ی کارگری چه باید کرد؟
باید تلاش کنیم مسئولیت‌های حوزه کارگری را به خود کارگران واگذار کنیم و از کارگران برای مشارکت در حوزه‌های اقتصادی و اجتماعی به درستی استفاده بکنیم، استفاده از مشارکت کارگران در حوزه‌های اقتصادی و کارگری به این معنی است که آن‌ها بتوانند با رای و نظر مستقل و کاملا جدی در مباحث شرکت کنند و برای حقوقشان در مقابل کارفرمایان و دولت‌ها چانه زنی کنند، متاسفانه کارگران در دهه‌های اخیر هم وابسته به دولت‌ها بودند هم وابسته به یک جریان سیاسی خاصی که مانع و بازدارنده برای حقوق کارگران در کشور بوده است. باید این موانع را برطرف کنیم اگر این موانع برطرف شود فکر می‌کنم در عین حال که کارگران تلاش بیشتری برای حقوقشان خواهند کرد کرامت و شرافت کارگر در کشور حفظ می‌شود و در نهایت این شرایط بالندگی برای کارگران زمینه ساز افزایش اعتماد عمومی و اجتماعی در کشور خواهد شد احترام به مقام و حقوق کارگر در کشور افزایش مشارکت کارگران و متعاقب آن بهره وری باعث توسعه کشور خواهد شد به نظر من ما باید این مسیر را دنبال کنیم و روز کارگر روزی است که ما یک بار دیگر مشکلات کارگران را خیلی جدی و شفاف اعلام کنیم و از دولت بخواهیم که شرایط استقلال نهاد‌های کارگری و حضور و مشارکت آن‌ها در عرصه‌های اقتصادی و اجتماعی را فراهم کند و موانع و بازدارندگی مسیر فعالیت کارگران را از سر راه بردارد.
منظور شما از موانع بر سر راه مطالبات کارگری و ایجاد تشکیلات مستقل کارگری چیست؟
موانع این است که دولت باید براساس آنچه که قانون اساسی تصویب کرده و براساس استاندارد‌های سازمان بین المللی کار اجازه فعالیت صنفی کاملا قانونی را برای کارگران در کشور فراهم کند الان هم دولت و هم یک جریان سیاسی خاص برای کارگران در کشور تصمیم گیری می‌کنند که در راستای منافع کشور و کارگران نیست، نباید اجازه دهیم که افرادی غیر از حوزه کارگری برای کارگران تصمیم گیری کنند. فراهم کردن شرایط برای ایجاد تشکیلات مستقل کارگری از دستاورد‌های قانون اساسی در کشور است که گروه‌ها جمعیت‌ها و تشکل‌ها بتوانند آزادانه مبتنی بر اصل ۲۶ قانون اساسی با رعایت قوانین کشور فعالیت کنند، هر کس به نام کارگران و به عنوان قیم کارگران در حوزه کارگری فعالیت می‌کند و از خود کارگران نیست مانع جدی در مسیر فعالیت کارگران در کشور است.
اصل ماده ۱۳۱ قانون کار فعلی که ما به آن انتقاد داریم طبق خواسته دراز مدت کارگران باید اصلاح شود، اما متاسفانه برخی گروه‌ها و جریان‌ها به خاطر منافع خاصی که در حوزه کارگری دارند اصلاح قانون کار را به نفع خودشان نمی‌دانند و باعناوین مخلتف مانع می‌شوند در صورتی که هم کارفرمایان هم کارگران بیش از دو دهه است به این نتیجه رسیدند متناسب با شرایط اقتصادی کشور و توسعه کشور نیازمند بازنگری در مواد قانون کار هستیم که هم به اقتصاد کشور هم به خود کارگران هم به حوزه کارفرمایی کمک می‌کند.
چه کسانی می‌توانند صلاحیت داشته باشند و تشکیلات مستقل کارگری ایجاد کنند؟ کارگری که صبح تا شب مشغول کار است می‌تواند کار تشکیلاتی انجام دهد؟
حوزه کارگری را نباید یدی تلقی کنیم امروز مشمولین قانون کار در حوزه‌های مختلف حضور دارند. افراد تحصیل کرده و نخبه و افرادی که در پست‌ها و بخش‌های متعدد کشور در شرکت‌های دانش بنیان فعالیت می‌کنند این‌ها همه مشمول قانون کار هستند. همه افرادی که با تخصص‌های مختلف در بخش‌های خصوصی در کشور فعالیت می‌کنند همه مشمول قانون کار هستند بنابراین در جامعه‌ی کارگری افرادی آگاه دانشمند و تحصیل کرده وجود دارد که می‌توانند تشکیلات مستقل کارگری را در ایران اداره کنند و نقش کارگران را در فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی کشور توسعه دهند. انجمن‌های صنفی کارگری که در ماده ۱۳۱ قانون کار اشاره شده دقیقا مطابق با همان سندیکا‌های کارگری است که به صورت استاندارد در کشور‌های توسعه یافته وجود دارد و سازمان بین المللی کار آن‌ها را به رسمیت می‌شناسد.
شورای اسلامی کار همان سندیکای کارگری محسوب نمی‌شود؟
این شورای اسلامی کار که شکل گرفته متاسفانه در اختیار یک جریان سیاسی خاص است و همان‌ها را به عنوان نماینده کارگر در کرسی‌ها و سازمان‌های مختلف معرفی می‌کنند و اجازه نمی‌دهند کارگران مبتنی بر قانون اساسی و ماده ۱۳۱ قانون کار تشکل خودشان را که تشکلی استاندارد و قانونی است شکل بدهند و در چارچوب قانون مطالبات به حق خود را دنبال کنند.
ارسال نظرات