دهنوی: اقتصاد پساکرونا برای صنایع هایتک کشور یک فرصت است

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، سیدمحسن دهنوی منتخب مردم تهران در یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی در نشست مجازی انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه علامه طباطبایی (ره) در پاسخ به سوال دانشجویان درباره اینکه دولت و مجلس چه اقداماتی را می‌توانند برای بهبود فضای کسب و کار انجام بدهند؟ گفت: بنده اساساً معتقدم شرایط پساکرونا و یا دنیای بعد از کرونا معادلاتش با دنیای قبل از کرونا حتما متفاوت خواهد بود، به ویژه در حوزه اقتصاد و مهم‌ترین اثراتی که در حوزه اقتصاد می‌گذارد، جدی شدن و پررنگ شدن بحث حاکمیت‌ها و مرزهاست.

وی در ادامه با اشاره به سخنان گذشته رهبر معظم انقلاب درباره خودکفایی و اقتصاد مقاومتی و اینکه کشور باید خودکفا شود، تصریح کرد: آن زمان یادم هست که برخی از اقتصاددانان توجه کافی به این مسائل نداشتند، اما امروز کرونا کاری کرد که این سخن در دنیا نه تنها سخن درستی دیده می‌شود بلکه در سیاست نامه و اقتصاد نامه دنیا حرف بدیهی شده است.

دهنوی تاکید کرد: همه کشور‌های دیگر می‌گویند ما باید کالا‌های اساسی خود را خودمان تولید کنیم و خودکفا شویم. یعنی حرفی که سال‌ها در داخل کشور رهبر انقلاب به عنوان یک اصل می‌گفتند، نه تنها در جامعه نخبگانی ما این مسئله جا نیفتاده، بلکه دست اندرکاران و کارگزاران حکومتی ما هم اعتقادی نداشتند.

منتخب مردم تهران در یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی افزود: امروز در دنیا این سخن رهبر ما به اصل بدیهی شده است؛ بنابراین ما در شرایط پساکرونا اساساً در واقع با یک گفتمان و ادبیات جدیدی در فضای اقتصاد مواجهیم که من معتقدم یک سری از مقوله‌ها در آن پررنگ خواهد شد، از جمله مقوله خودکفایی، اقتصاد مقاومتی، که در دنیا شاید با این عنوان نباشد و به جای آن بگویند، بالارفتن قدرت تولید ملی یا قدرت داخل شدن، کاهش وابستگی به خارج از مرز‌ها و امثال این ها.

دهنوی یادآور شد: ما با پساکرونایی مواجهیم که دیگر این نکته که ما باید کالا‌ها را تولید داخل کنیم می‌شود یک الزام، چون خیلی از کشور‌ها آن کالایی که قبلاً به راحتی به ما می‌دادند را دیگر نمی‌دهند، چون خودشان لازم دارند. تولید در دنیا تعطیل شده و نرخ آن پایین آمده، کاهش قیمت نفت هم به همین دلیل است، چون عرضه وجود دارد و تولید کالا‌های دیگر خوابیده و تقاضا کم شده در نتیجه قیمت نیز پایین آمده، بنابراین ما با یک بازار بزرگی مواجه ایم.

وی با بیان اینکه واردات کشور دو دسته است، یک دسته واردات هایتک و دسته‌ی دیگر لوتک، گفت: هایتک یعنی آن جایی که ما تجهیزات، خدمات و کالا‌هایی وارد می‌کنیم که برای تولید آن‌ها نیاز به فناوری‌های پیشرفته است. ماشین آلات پیشرفته نیاز است که بعضاً در کشور مشکل داشتیم یا داریم. در کالا‌های لوتک، نه، همین چیز‌هایی که مسخره می‌کنند مثل چوب بستنی و امثال این‌ها که وارد می‌شود. کشوری مثل ایران به یک وضعیتی در پساکرونا رسیده که خیلی از کالا‌هایی که نیاز داشت و تا دیروز آن‌ها را وارد می‌کرد، الآن دیگر به آن را به ما نمی‌دهند.

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی درباره راهکار حل این مشکل تاکید کرد: تنها راهکار این است که خود تولید داخل کند. در کالای هایتک می‌خواهد تولید داخل کند، تولید داخل شدن کالا‌های هایتک کار کیست؟ کار مجموعه‌هایی که دانش فنی دارند، بنابراین یک بازار و یک تقاضای خیلی بزرگ بر صنایع هایتک در کشور ایجاد خواهد شد. اینجا دو رویکرد وجود دارد، یک رویکرد این است که باور داشته باشد که این کالا‌ها را باید تولید داخل کرد و باور داشته باشد که یک کشوری که چند میلیون فارغ التحصیل باسواد متخصص دارد با سازماندهی و مدیریت بهینه این منابع انسانی‌اش می‌تواند این کالا را تولید داخل کند؛ و رویکرد دیگر این است که ما باید اگر امکان است برویم چند برابر این‌ها را از بازار سیاه خریداری کنیم و داخل کشور بیاوریم.

وی افزود: به همین خاطر من معتقدم پساکرونا اگر استراتژی درست با نگاه درست به مدیریت منابع کشور اتخاذ شود، یک فرصت برای جمهوری اسلامی و برای شرکت‌های دانش بنیان یک فرصت و یک بازار بسیار بزرگی در پیش است، در آینده‌ای نزدیک اثر کرونا بر صنایع هایتک ما می‌تواند اثر مثبت داشته باشد به شرطی که دولت در اتخاذ تدابیر مدیریتی‌اش درست عمل کند و من معتقدم اقتصاد پساکرونا برای صنایع هایتک ما یک فرصت است.

منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم در باره این سوال که دولت چه کار‌هایی باید انجام دهد برای اینکه از این فرصت بهینه استفاده کند؟ اظهار داشت: برای این که حرف عملیاتی و مشخص بزنم، یک مثال می‌زنم. یک واقعیتی وجود دارد، چرا خیلی از کالا‌های هایتک در داخل کشور تولید نمی‌شود؟ دو علت دارد، یک علتش این است که ما نمی‌توانیم با کیفیت مشابه خارجی آن کالا را تولید کنیم. چرا کالای بی کفیت تولید می‌شود؟ مواد اولیه مشکل دارد، تکنولوژی ساخت قدیمی است، دستگاه و دانش فنی مان به روز نیست و...

وی افزود: علت دوم این است که ما توانایی رقابت با کالای خارجی مشابه را به لحاظ قیمتی نداریم. ما فکر می‌کنیم کشور تولیدکننده کالایی که ما وارد می‌کنیم، یک روزه تولیدکننده آن شده است؟ نه! این کار سال‌ها طول کشیده و در تولید یک محصولی به بلوغ رسیده که امروز می‌تواند آن را صادر کند.

دهنوی تاکید کرد: من فکر می‌کنم یکی از سیاست‌های مهمی که دولت باید در دوره پساکرونا اتخاذ کند و مجلس باید قوانین حمایتی برای آن بنویسد، این است که بیاید یک سری کالا‌های استراتژیک مورد نیاز کشور را با یک دوره تنفسی از شرکت‌های دانش بنیان پیش خرید کند. برای مثال فرض کنید ما به یک سری تجهیزات پزشکی نیاز داریم، در آینده هم نیازمان بیشتر می‌شود و کمبود داریم. راه حل پیشنهادی ما به عنوان یک بسته سیاستی به دولت این است که شرکت‌های داخلی دانش بنیان توانمند هستند که می‌توانند آن را تولید کنند، از آن‌ها پیش خرید کند و ۶ ماه هم به آن‌ها فرصت بدهد که بسازند و تحویل بدهند.

منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم افزود: این شرکت‌ها از نظر مالی ضعیف هستند و نقدینگی ندارند، توان مالی ندارند که پیشاپیش بروند مواد اولیه بخرند، تولید کنند و بعد بیایند به دولت بفروشند. خیلی از کشور‌های دنیا برای حمایت از صنایع خود در شرایط بحران مثل امروز کشورما همین کار را می‌کنند و قواعد پیش خرید و پیش فروش را رعایت می‌کنند.

این استاد دانشگاه تاکید کرد: مسئله دوم ما این است که ما فکر می‌کنیم اولا بسته‌ای که دولت جمهوری اسلامی برای حمایت از کسب و کار‌های زیان دیده و ناشی از کرونا در نظر گرفته است، خیلی عدد پایینی دارد. در آمریکا کل جی دی پی ۲۰ هزار میلیارد دلار است. عددی که این‌ها در مرحله‌ی اول تزریق کردند برای حمایت از اقتصاد خودشان در شرایط کرونا دو هزار و دویست میلیارد دلار در فاز اول بود. یعنی ده درصد جی دی پی آنها. بعد یک متمم زدند ۵۰۰ میلیارد دلار و بعضی پیشنهاد می‌کنند که تا پنج هزار میلیارد تزریق نقدینگی خواهند کرد.

دهنوی ادامه داد: دقت کنید این عدد مهم است. این می‌شود ۲۵ درصد از جی دی پی آمریکا. ما میانگین بررسی کردیم خیلی از کشور‌های آسیب دیده از محل کرونا بین ۱۰ تا ۳۰ درصد جی دی پی شان را تزریق حمایتی به اقتصاد می‌کنند. حالا بیاییم سراغ ایران. جی دی پی کشور ما نزدیک چهارصد و پنجاه میلیارد دلار است. اگر ما بخواهیم به اندازه حداقل تزریق مالی که سایر کشور‌ها کردند، به اقتصادمان تزریق کنیم باید حداقل ۴۵ تا ۵۰ میلیارد دلار تزریق حمایتی کنیم.

منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم ادامه داد: اگر شما این را با دلار ده هزار تومانی هم در نظر بگیرید می‌شود ۵۰۰ هزار میلیارد تومان. حتی با دلار آقای جهانگیری (۴۲۰۰ تومانی) هم بخواهید در نظر بگیرید، می‌شود ۲۴۰ هزار میلیارد تومان. اما بسته حمایتی دولت یک سوم این بوده است (۷۵ هزار میلیارد تومان).

وی افزود: بنابراین عددی که دولت برای حمایت از اقتصاد گذاشته عدد خیلی پایینی است. اولا باید ۳ تا ۴ برابر افزایش پیدا کند و دوما ما بابت تخصیص آن نگران هستیم که اختصاص پیدا کند به یک لایه‌ای از آدم‌هایی که نه تولیدکننده هستند و نه به صورت واقعی در صنعت هستند؛ بلکه صرفا یک عده آدم رانت خوار فرصت طلبی هستند که دنبال این اند که در اقتصاد چنین منابعی ایجاد شود و این بدست مستحقین واقعی که تولیدکننده‌ها و صنعت گران هستند، نرسد. دقیقا همان سرنوشتی که برای دلار ۴۲۰۰ پیش آمد و الان هم ما نگرانیم، چون همین اتفاق دارد می‌افتد. چون اصلا سیستم تخصیص و شناسایی درستی اعمال نمی‌شود. یعنی اساسا این سیستمی که الان دارد اعمال می‌شود، خیلی سیستم غیرشفافی است.

دهنوی اضافه کرد: اتفاقا صنایع دانش بنیان ما کاملا ارزیابی شده هستند. یعنی شما همین الان در دیتابیس و بانک داده و معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری بروید، نزدیک ۵ هزار شرکت دانش بنیان ارزیابی و تایید شده اند. اسناد مالی و محصولاتشان هم مشخص است. دولت می‌تواند یک بخشی از سرمایه حمایتی را صرف حمایت پیش خرید از این‌ها بگذارد و بیاید نیاز‌هایی که قبلا وارد می‌کرده را از طریق این‌ها تامین کند. اینجا، چون پرونده‌ی صنعت مورد نظر کاملا شفاف موجود است، نوع تخصیص غیررانتی خواهد شد.

منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم گفت: ما در سال نزدیک ۱.۷ میلیارد دلار داریم تجهیزات پزشکی وارد می‌کنیم. بعضی هایتک و بعضی غیرهایتک. نخ بخیه، تخت بیمارستانی، دستگاه‌های آی سی یو تا سرنگ خون گیری آزمایشگاه را وارد می‌کنیم. در معاونت علمی فناوری لیست محصولاتی که می‌توانند مشابه تولید شوند، معلوم است. دولت می‌تواند بیاید با این شرکت‌هایی که توان تولید داخل این محصولات را دارند، قرارداد ببندد، آن‌ها تولید کنند، دولت تحویل بگیرد و تامین نیاز کند.

وی درباره این سوال که در شهرستان‌ها چه کاری می‌شود کرد؟ گفت: ما یک اشکالی در کشورداریم که خیلی از امکانات را در شهر‌های بزرگ و کلان شهر‌ها جمع کردیم به ویژه تهران. یعنی شما نگاه کنید به ویژه در زمینه دانش بنیان نصف دانشگاه‌ها و موسسه‌های خوب و تحقیقاتی را در شهر تهران جمع کردیم.

وی با اشاره به مشکلاتی که درباره اشتغال فارغ التحصیلان دانشگاهی در کشور به خصوص در شهرستان‌ها وجود دارد، افزود: دولت باید بیاید چند برابر منابعی که دارد به صورت حمایتی در تهران و شهر‌های بزرگ هزینه کند و در شهر‌های کوچکتر و قید کند اگر یک نخبه از یک شهرستان کوچکی آمد و در یکی از دانشگاه‌های شهر‌های بزرگ درس خواند و به شهر خودش برگشت و خواست یک کسب و کار دانش‌بنیان راه بیاندازد فلان مقدار تسهیلات اشتغالزایی به وی می‌دهیم. راهی به جز این نیست ما باید ایجاد فرصت و جذابیت کنیم که این‌ها برگردند در شهر‌های خودشان و کارآفرینی کنند و الا هرچه جلوتر بریم شهر‌های کوچک از نخبه‌ها خالی‌تر می‌شود و جذابیت برای آن‌ها برای برگشت به شهر‌های خودشان کمتر می‌شود.

دهنوی گفت: دولت ما دولت پولداری است و خیال همه را راحت کنم که ما در کشورمان هیچ گونه مشکلات منابع نداریم، مشکل مدیریت منابع داریم. مشکل فساد، مشکل رانت داریم وگرنه کشور ما کشور ثروتمندی است. دولت ما دولت ثروتمندی است. ما چند برابر GDP کشور دارایی دولت هست.

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی افزود: شما همین الان نگاه کنید دولت در یک لحظه تصمیم گرفت بخشی از دارایی هایش را در بورس عرضه کند. شما ببینید چه نقدینگی دارد جذب می‌کند، ببینید دارد چقدر جذب پول می‌کند. دولتی‌ها می‌گویند که احتمالاً ما امسال حدود ۲۰۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه داریم. من توی یک جلسه به همین مسئولین اقتصادی دولت گفتم که شما بخشی از دارایی‌ها، شرکت‌های دولتی، زمین‌ها و املاک و مستغلات و خیلی از چیز‌هایی که الان دارید و استفاده نمی‌شود را به فروش بگذارید و ببینید از مردم چقدر نقدینگی جمع می‌شود.

وی گفت: تا وقتی که مدیری مثل آقای زنگنه باشد همین می‌شود و در کشور اصلا اوضاع بهتر نمی‌شود. اصلا در ساختار‌های کشور هم همینطور است.

منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم با انتقاد از روند نادرست خصوصی سازی افزود: ما خصوصی سازی نمی‌کنیم، ما داریم به جای خصوصی سازی، خصوصی بازی می‌کنیم. داریم صنایع رو می‌دهیم به رفقای خودمان. یعنی آقایان یکسری رفیق، دوست و باند و دار و دسته دارند و دارایی ملت را به حراج می‌گذراند و به رفقای خودشان می‌دهند. شما بلایی که سر هپکو آوردند را نگاه کنید. ما صنایع را به جای اینکه به اهلش واگذار کنیم می‌دهیم به یک آقازاده و یا به یک آدم سفارش شده.

وی اظهار داشت: در هر شهری که می‌رویم کارخانه دولتی وجود دارد. خب دولت این‌ها را به مردم بفروشد. دولت کلی شرکت سود ده و سهام دارد. دولت کلی زمین در نقاط متروکه شهر دارد. بهترین قسمت‌های تهران زمین‌های دولتی متروکه افتاده است. دولت اصلا این همه ساختمان برای چه می‌خواهد؟ شرکت‌های دولتی ما ادارات دولتی اینهمه ساختمان برای چه می‌خواهند؟ خیلی ا ز این‌ها شده انباری، پارکینگ و امثالهم.

دهنوی گفت: اگر دولت عقل راهبردی خوبی داشته باشد، پول‌هایی که از این راه به دست می‌آورد را باید به صنایع مولد و صنایع‌های هایتک خودش وارد کند.

منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم درباره نقش مجلس هم افزود: مجلس ابزار دارد یکی قانون گذاری و دیگری نظارت. مجلس یک سند بسیار مهم را سالانه مصوب می‌کند به نام قانون بودجه کل کشور. در این قانون بودجه به زبان ساده مجلس می‌آید منصوب می‌کند و تعیین می‌کند دولت چه مقدار درآمد در چه محل‌هایی داشته باشد، درآمد‌ها را به چه میزان و در کجا باید هزینه کند.

وی تصریح کرد: در همین قانون بودجه امسال چند محل درآمد اصلی برای دولت دیده شده است. یعنی بخشی از درآمد نفت، بخشی فروش اموال و دارایی‌های سرمایه دولت و بخشی دیگر مالیات و یک بخش از آن هم اوراق قرضه است. یعنی اسناد خزانه این دولت بدهکار می‌شود و بدهی ایجاد می‌کند. حال مجلس می‌تواند سهم این‌ها را تنظیم کند. اصلا ما معتقدیم از نصف این‌ها می‌تواند به مطالبه دیرینه مقام معظم رهبری و خیلی از اقتصاددانان و عقلای این کشور که بستن چاه‌های نفت بوده را محقق کرد.

دهنوی گفت: در حال حاضر دیگر نفت برای ما ضرر است. به لطف کرونا و تحریم همه این‌ها در فضای اقتصادی نفت رسیده به ۱۲ و ۱۳ دلار و ما هم روزی ۴۰۰ یا ۵۰۰ هزار بشکه بیشتر نمی‌توانیم بفروشیم و عملا وابستگی مان به آن را می‌توانیم صفر کنیم و در فروش نفت را ببندیم و دولت را الزام کنیم درآمدش را باید از راه مالیات یا از محل فروش اموالش داشته باشد.

منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم اظهار داشت: دولت اگر اموالش را بفروشد لااقل می‌تواند تا ۴ یا ۵ سال این کار را انجام دهد. سوال این بود که مجلس کجا می‌تواند به دولت کمک کند؟ مجلس در لایحه بودجه وقتی می‌آید سهم درآمد رفت را بیشتر می‌کند یعنی دارد از داخل کشور می‌فروشد و وقتی دارد سهم اسناد خزانه و اوراق قرضه را بیشتر می‌کند؛ یعنی عملاً دارد از جیب مردم پول بر می‌دارد. وقتی خلق پول بانک مرکزی بدون پشتیبان باشد این است که در جیب مردم دست کرده و اسکناس برداریم. کاری که دولت ما انجام می‌دهد عین همین است.

وی افزود:‌کمک مهم مجلس این است که در تصویب قانون بودجه سهم فروش اموال سرمایه دولت را بالا ببرد. ما در حال پیگیری آن هستیم، چون می‌دانید مجلس یک فرایند جمعی است یعنی باید بتوانیم اجماع ایجاد کنیم. در حال حاضر یکی از ایده‌های ما این است که دولت درآمد ناشی از فروش اموال خودش را باید بیشتر کند.

دهنوی در ادامه درباره سوالی پیرامون لایحه بودجه و اینکه مجلس چه تمهیداتی را می‌تواند در لایحه بودجه داشته باشد، افزود: بله این که نباید از لایحه بودجه دفاع کرد درست است، اما لایحه بودجه یعنی معیار دخل و خرج کشور. یک اشکال مهم کشور که همه ما باید آن را از دولت‌ها مطالبه کنیم این است که بیش از دو سوم بودجه کشور در قالب بودجه شرکت‌های دولتی است که این اصلاً در قانون بودجه نمی‌آید. این حیاط خلوت دولت‌هاست که فساد‌ها و رانت‌ها در آنجا اتفاق می‌افتد و چند برابر عدد بودجه کل کشور است. این بودجه اصلاً داخل مجلس نمی‌آید

وی افزود: بودجه‌ای که داخل مجلس می‌آید دخل و خرج دولت را تعیین و تکلیف می‌کند بنابراین شما می‌توانید ریل گذاری کنید، وقتی به دولت بگویید شما اجازه فروش نفت را نداری و باید مالیات بگیری دولت مجبور است نظام مالیاتی اش را درست کند، وقتی بگویید درآمد را باید از فروش اموال مازاد بگیریم مجبور است برای فروش اموالش فکر بکند.

منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم گفت: ما در حال حاضر یک بسته قانونی داریم تحت عنوان بسته حمایت از کسب و کار‌های دانش بنیان و رونق، ما قانونی را داریم در کشور که قبلا مصوب شده، اما به نظر می‌رسد این قانون نیاز به بروزرسانی دارد یعنی تقریباً ده سال از تصویب قانون گذشته و به هر حال کشور شرایطش عوض شده، چیزی که در نظر داریم این است که اصلاحیه و تغییری در آن قانون داشته باشیم.

وی درباره این سوال که چه اطمینانی وجود دارد که اگر دولت اموالش را بفروشد، پولش به قولی به‌صورت رانتی مصرف نمی‌شود و اینکه مجلس چه برنامه‌ای برای کم کردن بروکراسی می‌تواند داشته باشد؟ هم گفت: ما در حال حاضر در کشوری زندگی می‌کنیم که قدرت اجرایی بسیار بسیار در دولت متمرکز است و باید آن را به عنوان واقعیتی بپذیریم در ساختار اجتماعی کشور ما قدرت دولت‌ها قدرت زیادی است، زیرا اجرا در دستشان است.

دهنوی ادامه داد: مجلس همان گونه که گفته شد دو وجه قانونگذاری و نظارت دارد و می‌تواند قانون تصویب کند به عنوان مثال در حوزه مالیات ابزار است بیمه‌ای این‌ها قوانینی هستند که به شدت و مستقیماً روی کسب و کار‌ها اثر دارد، اما فارغ از این که دولت بخواهد یا نخواهد یعنی مثلاً شما مصوب می‌کنید که این مدل از مالیات با این درصد از فلان مشاغل اخذ شود یا کسری معافیت مالیاتی مصوب می‌کنید این‌ها گاهی باعث می‌شود یک صنعت رونق بگیرد یا زمین بخورد.

وی تاکید کرد: بنابراین یک مثال این است که شما مسیر‌های معافیت مالیاتی ایجاد کنید که منجر به تولید شود. حال همین مسیر که وجود دارد را ما می‌خواهیم به مجلس داده و تقویت کنیم. یعنی معافیت مالیاتی شرکت‌های دانش بنیان که دارد در کشور ما تمام می‌شود در آنجا می‌گوید اگر یک شرکتی محصول های‌تک تولید کرد بخشی از مالیات که بابت تولید و فروش محصولات دارد بخشوده می‌شود به شرطی که آن را در قالب تحقیق و توسعه در شکل شرکت خودش هزینه کند و این باعث می‌شود آرندی کشور تکان بخورد تحقیق و توسعه در کشور و هایتک متولد شود کیفیت محصول محصول تولیدی در کشور بالا رود لذا از این جهت یکسری قانونگذاری‌ها می‌شود انجام داد که در قالب بسته‌های حمایتی قرار است به دولت پیشنهاد شود.

منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم گفت: ما در مجلس یازدهم در حد خود اگر بتوانیم بخشی از مسائل اساسی را حل کنیم و قانون‌های دست و پاگیر را از جلوی راه تولیدکننده و شرکت‌های دانش‌بنیان برداریم اتفاق مهمی رخ داده است.