مدیرکل آزمایشگاه مرجع سلامت گفت: درباره تست کرونا فقط آزمایشگاههای مورد تایید وزارت بهداشت که دستورالعملهای آن را رعایت میکنند، مورد تایید است.
به گزارش مجتبی کریمی، خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو، سیامک سمیعی مدیرکل آزمایشگاه مرجع سلامت در نشست خبری مجازی با خبرنگاران اظهار داشت:هر چه بتوانیم خدمات آزمایشگاهی را کم کنیم و نتایج را بهبود بخشیم به نفع بیماری کروناست و اقدامات پیشگیرانه بسیار مهم است.
وی ادامه داد: فقط آزمایشگاههای مورد تایید وزارت بهداشت و اینکه طبق دستورالعملهای وزارت بهداشت را رعایت میکنند، مورد تایید است و باید تعرفهها را رعایت کنند. موضوع دیگر اینکه از آزمایش سرولوژی برای تعیین تکلیف افراد استفاده میشود و این آزمایش واکنش سیستم ایمنی بدن را مشخص میکند.
مدیرکل آزمایشگاه مرجع سلامت افزود: کوتاهترین زمانی که سیستم ایمنی بدن میتواند پاسخ دهد کمتر از یک هفته نیست و این در همه افراد هم یکی نیست. اگر آزمایش سرولوژی بخواهید از فردی انجام دهید شاید یکماه فرصت بخواهید. افرادی که فرم بدون علامت و کم علامت داشته باشند ممکن است آزمایش سرولوژی آنها منفی باشد و برای تعیین وضعیت این افراد استفاده کنند.
سمیعی تاکید کرد: از تست سرولوژی فقط برای بررسی اپیدمیولوژی استفاده میکنیم و باید مواظب باشیم مردم به این دل نبند، چون در کسانی که حتی آنتی بادی ظاهر میشود بعد از چند هفته پایین میآید و نشان میدهد قابل اطمینان نیست. بیش از ۱۸۰ آزمایشگاه داریم که داوطلب خدمت هستند که ۷۰ آزمایشگاه خصوصی هستند و ۹۰ آزمایشگاه مربوط به معاونت درمان و یکسری آزمایشگاه برای دستگاههای دیگر است و ۱۷۰ آزمایشگاه مجوز انجام تست پی سی آر دارند.
سمیعی با اشاره به اینکه تا این لحظه فقط به آزمایشگاه برای همکاری با دانشگاهها مجوز دادهایم نه اینکه افراد مستقیم به این آزمایشگاهها مراجعه کنند، افزود:در حال تدوین دستورالعمل هستیم و برای برنامه بازگشت به کار برنامه داریم تا از آزمایشگاه خصوصی استفاده کنیم.
وی افزود: کمی بیش از ۳۰ هزار تست روزانه ظرفیت داریم و، چون نگرانی از این داریم که آنفولانزا و کرونا با هم باشد، در نتیجه دستور داریم تا ظرفیت آزمایشگاهی را افزایش دهیم. آزمایش برای تشخیص قطعی کرونا آزمایش تشخیص مولکولی است و خیلی مهم است افرادی که این تست را انجام میدهند دانش کافی را داشته باشند. آزمایش سرولوژی کاربرد محدودی در مدیریت بالینی افراد دارد و برای تعیین وضعیت جامعه از لحاظ شیوع ویروس استفاده میکنیم.
مدیرکل آزمایشگاه مرجع سلامت بیان داشت: اکنون دو مطالعه برای سرولوژی در وزارت بهداشت شروع شده که یکی ارزش سرولوژی و دیگر مطالعهای که شروع شده درباره فواصل یکماهه وضعیت استانهاست. با توجه به افزایش شیوع کرونا ظرفیت آزمایشگاه و زنجیره تولید کیتها تحت شعاع قرار گرفته است. وزارت بهداشت ملزم است هرچند وقت یکبار تجربه سایر کشورها و دستگاههای بینالمللی را ببیند و بر اساس آنها عمل کند.
سمیعی اضافه کرد: متوجه شدیم افرادی که در اولویت نبودند به مراکز سرپایی مراجعه کردند؛ در حالی که بهداشت جهانی میگوید کسانی که در بیمارستان بستری هستتند و افراد آسیب پذیر در اولویت اول برای آزمایش کرونا قرار دارند. همچنین گروه پزشکی اولویت بعدی برای انجام تست هستند و گروه سوم گروهی هستند که مثلا در خانه یک نفر مبتلا شده و دیگر افراد باید تست بدهند تا مطمئن شویم مبتلا نشدهاند.
وی متذکر شد: در این شرایط اگر نفر اول پیدا شد میگوییم همه افرادی که با این فرد ارتباط داشتند به ایزوله بروند و به افراد بدون علامت نیز میگوییم به ایزوله بروند تا با حداقل انجام تست آزمایشگاهی بتوانیم زنجیره انتقال ویروس را متوقف کنیم. اگر فردی در محیط کار تستش مثبت شد افرادی که با وی ارتباط داشتند به ایزوله بروند و اگر در دوره ایزوله این افراد علائمی نداشتند بعد از مدت ۱۰ روز بدون آزمایش از ایزوله بیرون بیایند، اما این افراد باید ماسک و دیگر موارد ضروری را رعایت کنند.
مدیرکل آزمایشگاه مرجع سلامت خاطرنشان کرد: افرادی که با بیماری ارتباط داشتهاند و میخواهند به سر کار بروند باید از ماسک استفاده کرده و فاصله گذاری را رعایت کنند و در کنار این باید در محل کار نیز تعداد افراد شاغل را کاهش دهیم. همچنین در کارخانهها باید هر روز نیروها کنترل شوند.
سمیعی با اشاره به اینکه نمونه گیری در منازل توسط برخی آزمایشگاهها و دانش بنیانها نوعی موازی کاری با وزارت بهداشت است، تاکید کرد: ما به هیچ عنوان با فعالیت این مراکز موافق نیستیم؛ چون این کار کاملا پنهان و از کنترل ما خارج است و نتایج و اطلاعات ان به ما نمیرسد. البته در مواردی که افراد آسیب پذیر هستند در صورتی که با رعایت دستورالعملهای وزارت بهداشت انجام شود و نتایج در اختیار دانشگاههای علوم پزشکی قرار گیرد موافق هستیم.
وی تصریح کرد: نظرات درخصوص انتقال ویروس به وسیله سطوح مختلف در حال تکمیل شدن است و سطوح نیز میتوانند منتقل کنند، اما بستگی به شرایط سطوح دارد و آلودگی سطوح نیز بسیار مهم است. همچنین اینکه نتایج آزمایش فردی چقدر منفی است متفاوت است و بستگی به این دارد که آزمایشگاه مورد نظر آزمایش غیر ضرور باشدیا خیر؛ آزمایشات ما خیلی موارد مثبت دارد و در آزمایشگاه غیر ضروری اشتباه زیاد است.
مدیرکل آزمایشگاه مرجع سلامت با اشاره به تعیین تعرفه تست کرونا اظهار داشت: تعرفهها بر عهده وزارت بهداشت نیست و باید به تصویب هیات وزیران برسد. برای انجام تست سرولوژی تعرفه وجود دارد و حدود ۳۰ هزار تومان است. اکنون اگر در جامعه رقابتی اتفاق بیفتد و تولید کنندهای کیت قیمت کیت را پایین بیاورند تعرفه در همین حدود خواهد بود، اما برآورد ما از هزینه تمام شده کیتها ۱۷ هزارتومان است و هزینه انجام تست حدود ۳۰ هزار تومان است.
سمیعی با بیان اینکه تست مولکولی در بهترین شرایط ۷۰ درصد مثبت است، گفت: از تست سرولوژی نمیتوانیم برای تعیین افراد استفاده کنیم.
سمیعی در ادامه سخنان خود با اشاره به اینکه مبارزه با کرونا یک مبارزه حاکمیتی است و همه باید تابع دستورات وزارت بهداشت باشند، گفت: هزینههای این بیماری به طور کلی بالاست و این در حالی است که یک آزمایش زمانی که منفی میشود شاید تا ۱۰ دقیقه صحت داشته باشد و پس از آن ممکن است فرد مبتلا به ویروس کرونا باشد و همین عدم قطعیت در نتایج هست که باعث اضطراب مردم و افزایش تقاضای مردم برای دادن تست میشود، اما باید بدانند که تنها با مراجعه به آزمایشگاههای دارای مجوز آن هم با تشخیص پزشک میتوانند پاسخ مناسبتری بگیرند.
وی در ادامه توضیحات خود درباره آزمایشهای سرولوژی تأکید کرد: این آزمایش واکنش سیستم ایمنی بدن به بیماری را نشان میدهد و در صورتی که بخواهد پاسخ مناسبی داشته باشد باید حداقل یک هفته از زمان بیماری گذشته باشد و در صورتی که بخواهیم آزمایش مثبت از فرد مبتلا داشته باشیم شاید حتی لازم باشد تا یک ماه نیز صبر کنیم. این در حالی است که در افرادی که به شکل کم علامت یا بیعلامت به بیماری مبتلا میشوند ممکن است آزمایش سرولوژی منفی باشد. آزمایش سرولوژی برای بررسیهای اپیدمیولوژی استفاده میشود و تفسیر آن نیز باید توسط فردی متبحر صورت بگیرد.
سمیعی همچنین درباره تأمین کیتهای تشخیص ویروس کرونا گفت: این کیتها مانند کیتهای قبلی که برای سایر بیماریها استفاده میشد، تأییدیههای نهایی ندارند، اما چارهای هم نداریم جز استفاده از آنها. پس مجبور به ارائه مجوز هستیم تا کیتها قابلیت خرید و فروش داشته باشند، اما مردم نباید به این کیتها دل ببندند و فکر کنند با انجام آزمایش در برابر بیماری مصون خواهند بود.
وی در ادامه سخنان خود با اشاره به اینکه در حال حاضر بیش از ۱۸۰ آزمایشگاه داوطلب ارائه خدمات هستند، تصریح کرد: ۷۰ آزمایشگاه در بخش خصوصی، ۸۰ آزمایشگاه زیر نظر وزارت بهداشت و دانشگاهها و تعدادی از آزمایشگاهها نیز مربوط به سایر دستگاهها هستند که این آزمایشگاهها آزمایش پیسیآر را انجام میدهند. از این ۱۸۰ آزمایشگاه ذکر شده ۱۷۰ آزمایشگاه مجوز دارند. طریقه اخذ مجوز هم به این صورت است که آزمایشگاه مورد نظر درخواست خود را برای انجام آزمایش پیسیآر به دانشگاه تحت پوشش خود ارائه میدهد و پس از بررسیهای صورت گرفته و تأیید انستیتو پاستور مجوز انجام این تست در آزمایشگاه داده میشود. لزوم افزایش ظرفیت انجام تست کرونا در آزمایشگاهها
وی ادامه داد: در حال حاضر در حال تدوین دستورالعملهایی هستیم که از این طریق ظرفیت بخش خصوصی را برای انجام این آزمایشها افزایش دهیم. ما حدود ۲۸ تا ۳۰ هزار تست در روز ظرفیت انجام آزمایش را داریم، اما باید این عدد ارتقا پیدا کند؛ چرا که در پاییز با همزمانی آنفولانزا و کووید ۱۹ روبرو خواهیم بود. پس باید ظرفیتهای ما افزایش یابد. آزمایش قطعی تشخیص کرونا پیسیآر است و این اهمیت بسیار زیادی دارد که کسی که نمونهگیری و آزمایش را انجام میدهد مهارت کافی داشته باشد. کیتهایی که استفاده میشود عمدتا تولید داخلی هستند؛ بنابراین در انستیتو پاستور امتحان میشوند و سپس در آزمایشگاهها استفاده میشوند. اگر هر شکایتی برای کیتها وجود داشته باشد رسیدگی به سرعت صورت خواهد گرفت. آزمایش سرولوژی نیز کاربرد محدودی در تعیین وضعیت افراد مبتلا شده و همچنین تعیین وضعیت جامعه خواهد داشت.
سمیعی افزود: در حال حاضر دو مطالبه در وزارت بهداشت آغاز شده است که برای بررسی اپیدمیولوژی انجام میشود که ارزش آزمایشهای انجام شده را در برمیگیرد و دیگری مطالعه دیگری است که از روی آن متوجه میشویم وضعیت استانهای کشور در مقابله با ویروس کرونا به چه شکل است.
وی در پاسخ به سوال ایسنا درباره تغییرات در انجام تستها در مراجعات خانوادگی یا گروهی بیان کرد: با افزایش شدت بیماری و ابتلای بیشتر مردم، ظرفیت آزمایشگاههای ما نیز تحت تأثیر قرار گرفته است و این اصلا جای تعجب ندارد که زنجیره تأمین دچار مشکل شود. با دستور معاونت درمان فعلا تنها افرادی که نیازمند به انجام آزمایش هستند، آزمایش را انجام میدهند و آنها در اولویت قرار خواهند گرفت. اندیکاسیونها در این مورد بسیار وسیعاند. مثلا اگر در محل کار تعریفی از مواجهه نزدیک میان افراد داشته باشیم، ممکن است ملاک انجام آزمایش میان فرد مبتلا و سایرین متفاوت باشد. این موضوع بنا به تشخیص پزشک صورت میگیرد، اما زمانی که ظرفیت آزمایشگاهی محدود باشد باید تعادل را برقرار کنیم. برای این موضوع سازمان جهانی بهداشت نیز کشورها را به ایجاد تعادل تشویق میکند و اعلام میکند کسانی که در بیمارستانها بستری هستند در اولویت اول انجام آزمایش قرار دارند. اولویت دوم گروههای پزشکی هستند که در ارتباط با افراد بیماری قرار دارند و گروه سوم گروهی هستند که اولین فرد در یک خانه، پادگان و یا سایر جاهایی حضور داشتند که افراد زیادی در تعامل با آنها بودند.
وی افزود: سازمان بهداشت جهانی اعلام میکند اگر نفر اول با آزمایش مثبت شناسایی شد تمام افراد علامتداری که با او در ارتباط بودند باید بدون انجام آزمایش وارد فاز ایزولاسیون شوند و بهتر است متقاعد شوند که در این فاز قرار گیرند تا زنجیره انتقال قطع شود. در خصوص افراد بدون علامت نیز باید با رعایت پروتکلهای بهداشتی و زدن ماسک در محل کار حاضر شوند.
سمیعی درباره شرایط انجام دورکاری در ادارات و سازمانها تصریح کرد: در سازمانی که دورکاری مبنا قرار میگیرد بهترین کار این است که مسئول آیتی تحت کنترل مداوم پزشکی قرار میگیرد، زیرا او کسی است که حضورش اهمیت زیادی در حفظ انجام دورکاری برای سایر افراد خواهد داشت و از این رو حتی این افراد اگر بدون علامت هم آزمایش بدهند آن مجموعه پول خود را هدر نداده است. البته سیاستها در مجموعههای مختلف متفاوت است. مثلا در کارخانهها ممکن است افراد صرفا با علامتهای خود مورد بررسی قرار گیرند و مانیتورینگ علامتی انجام شود.
وی در پاسخ به سوالی درباره انجام آزمایشهای تشخیصی کرونا در منازل و با اپلیکیشنها بیان کرد: خیلی وقتها دیدهایم که در این شرایط نتیجه به شکل مساعدی به دست نیامده است. استفاده از اپلیکیشنها و تشویق مردم به دادن تست باعث موازیکاری با وزارت بهداشت میشود آن هم در شرایطی که اطلاعات آنها به دست ما نخواهد رسید. ما با این کار آزمایشگاهها و نمونهگیری در منزل موافق نیستیم، اما در شرایطی که فردی توانایی حضور در آزمایشگاه را نداشته باشد و پرخطر بوده، با تشخیص پزشک انجام موردی این آزمایشها مشکلی ندارد.
سمیعی در پاسخ به این سوال که آیا رفتار ویروس تغییر داشته است و آیا از روی سطوح به افراد دیگر منتقل میشود یا خیر، بیان کرد: نظرات در مورد نحوه انتقال ویروس در حال تکمیل شدن است و یکی از دلایلی که سبب میشود نظرات متفاوت شنیده شود، این است که مردم اجازه زندگی نرمال ندارند. به نظر نمیرسد رفتار مردم در استانهای مختلف متفاوت باشد، اما میبینیم که شرایط در برخی استانها متفاوت است. در مورد انتقال از سطوح نیز همه چیز بسته به شرایط فیزیکی محیط دارد، اما ما تمهیداتی را اندیشیدهایم تا در آزمایشگاهها ریسک انتقال ویروس کاهش یابد.