طغیانی: می‌توان گرانی‌ها را کنترل کرد/ پیمان‌های پولی دوجانبه روی زمین مانده

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، دلار به مرز ۲۴ هزار تومان نزدیک شده است، موضوعی که انتظارات تورمی و نااطمینانی از آینده را تشدید می‌کند و در نتیجه علاوه بر گرانی و کوچک شدن سفره‌ی مردم اثرات منفی و جدی بر حوزه‌ی سرمایه گذاری و کارآفرینی بجا می‌گذارد. از طرف دیگر افزایش انتظارات تورمی و کاهش ارزش پول ملی بیش از پیش به سرمایه گذاری مردم و انحراف منابع به سمت فعالیت‌های سوداگری در بازار‌های مسکن و خودرو و سکه و طلا و ارز دامن می‌زند و به همین شکل یک چرخه‌ی باطل افزایشی بین تورم کالا‌های سرمایه‌ای و نرخ ارز شکل می‌گیرد و ماحصل آن با اثرات تحریمی و کرونایی به اقتصاد کشور رکود تورمی را بوجود می‌آورد. بسیاری از مردم و کارشناسان سیاست‌گذاری‌های ارزی و پولی دولت را عامل شکل گیری چنین فضایی می‌دانند و دیگر امیدی به دولت تدبیر و امید برای کنترل قیمت‌ها ندارند، اما در مقابل به مجلس جدید و وعده‌های اقتصادی نمایندگان خوش بین هستند تا بلکه افسار برخی روند‌های غلط اقتصادی دولت را کنترل کنند و ترمز گرانی لجام گسیخته اقتصاد ایران را بکشند. مهمترین ریشه‌ی گرانی‌های دو سال اخیر و بویژه دو ماه اخیر به جهش دلار و بی ارزش شدن ریال مربوط می‌شود و سوال این است که چطور می‌توان جلوی این صعود مخرب نرخ ارز را گرفت. مهدی طغیانی؛ سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس در این گفتگو به ما توضیحاتی داده است که در ادامه مشاهده می‌کنید.

مجلس برای جلوگیری از روند مخرب افزایش نرخ ارز چه کرده است؟
بلافاصله بعد از اینکه ترکیب هیئت رئیسه کمیسیون مشخص شد در مورد بحث ارز جلسه فوق العاده تشکیل دادیم هفته‌های گذشته نیز هم از معاونین وزرای صنعت دعوت کردیم که معاون پارلمانی و مسئول بخش ارزی وزیر صنعت هستند و هم از رئیس سازمان توسعه تجارت دعوت کردیم تا بحث تجارت خارجی را بیشتر بررسی کنیم. از معاون وزارت جهاد کشاورزی برای بحث کالا‌های اساسی و تامین ارز و آخرین وضعیت انبار‌ها و منابعی که الان داریم و در نهایت معاون اقتصادی وزیر خارجه تقریبا یک تصویری از وضع موجود که این وزارت خانه‌ها درگیر موضوع هستند برایمان به دست آمد. جلسه‌ای هم با دکتر همتی رئیس کل بانک مرکزی داشتیم که رئیس مجلس هم در کمیسیون تشریف آوردند.

چه اتفاقاتی افتاده که اکنون وضعیت این است؟ به نظر شما چه راهکار‌هایی برای کنترل نرخ ارز وجود دارد؟
برای مدیریت بهتر بازار معتقدیم بعضی از کار‌هایی که باید در این مدت می‌شد و انجام نشد وضعیت ما را به اینجا رسانده است و باید پیگیری کنیم و به شکل جدی از دولت و مسئولین بخواهیم. الان مسئله پیمان‌های پولی دو جانبه روی زمین است. مسئله مطالبات ارزی ما که منابعی داریم در بعضی از کشور‌ها و اصلا دسترسی نداریم. مسئله بازار متشکل ارزی یکی از موضوعات است. مواردی هست بعد اینکه گفتگویمان را با بخش‌های مختلف انجام دادیم عرض خواهیم کرد.

پیشنهاد کمیسیون برای مدیریت بازار ارز چیست؟
به نظر ما می‌رسد نرخ‌های ارز در نرخ پایینتر جمع بندی می‌شود و التهاباتی که اتفاق می‌افتد به خاطر تنگنا‌های عرضه ارز است، ولی این تنگنا‌ها به حدی نیست که روز به روز در بازار قیمت بالا برود و این بازار قابل کنترل است. مسئله تهاتر یکی از بحث‌های ماست که صادر کننده و وارد کننده بتوانند با تسهیل بهتری با هم تهاتر کنند، اما این در اجرا دشوار است و هر دو با سامانه باید مرتبط شوند و کار سختی است و مشکلاتی را هم اخیرا ایجاد کرده است. همچنین بحث بازار آتی ارز مطرح است. این‌ها ایده‌هایی است که جمع بندی شده اش را بعد از جلساتی که عرض کردم اطلاع رسانی خواهیم کرد.

مسئله یکارت‌های بازرگانی یکبار مصرف و ارز‌های صادراتی که برنگشته اند چقدر اثرگذار است؟ برای بازگرداندن ارز‌ها چه باید کرد؟
متاسفانه نزدیک به ۱۵ هزار نفر صادرکننده هستند که ارزشان را به کشور وارد نکردند. بخش قابل توجهی از این تعداد متاسفانه به خاطر اینکه سیاست‌های قبلی وزارت خانه و اتاق بازرگانی در بحث صدور کارت‌های بازرگانی یک بار مصرف بوده و کارت بازرگانی یک بار مصرف دارند عملا از جهت پیگیری کردن و اینکه کارت را تمدید نمی‌کنیم یا اجازه واردات بعدی بهتون نمی‌دهیم یا اجازه صادرات یعنی کارتتان لغو می‌شود برایشان بازدارنده نیست! مشکل را باید اساسی حل کنیم. واقعا باید کسانی کارت بازرگانی بگیرند که در حوزه تجارت مسئولیت پذیر هم هستند این فضای کارت‌های بازرگانی یک بار مصرف این آسیب‌ها را برای ما داشته، ولی خود این موظف کردن صادر کنندگان که ارزشان را در کشور عرضه بکنند در محدود اختیارات دولت و امکاناتش است. یک مسئله‌ای که داریم این است یک قدری التهاب ارز انتظارات عرضه کننده را به سمتی برده که عرضه معمول هم اتفاق نمی‌افتد توقع دارد بتواند با قیمت بالا بفروشد! اگر طرف عرضه را مهار کنیم به طور طبیعی ثبات به بازار برمی گردد. در بازار‌ها معمول است به محض اینکه نوسانی می‌شود عرضه معمول متوقف می‌شود این اطمینان را بشود بانک مرکزی به مردم بدهد و ما از طریق مجلس همراهی کنیم آرام آرام طرف عرضه درست شود. در اسفند و فروردین کرونا واقعا کشور را دچار مشکل کرد صادرات غیرنفتی نصف شد و مرز‌ها بسته بود الان غیر از چند مرز محدود بقیه مرز‌ها باز شده اند و مشکلات حل می‌شود و قابل کنترل است.