حل کمبود الکل در کشور با تولید اتانول از آب پنیر

مژگان حاجی زمانی، مدیر مرکز شتابدهی تحقیقات و فناوری‌های نوین در صنایع غذا و دارو استان فارس در گفتگو با خبرنگار ما گفت: این مرکز از اردیبهشت ماه ۱۳۹۹ به منظور تحقق بخشی از وظایف ملت ایران زمین بخصوص مردمان فرهیخته استان فارس مبنی بر فرمایشات مقام معظم رهبری و نیز کمک به رفع نیاز‌های پژوهشی- آموزشی کشور در زمینه فناوری‌های نوین علوم زیستی از طریق فعالیت‌های هدفمند و برنامه ریزی شده و در چارچوب سند چشم انداز و برنامه‌های توسعه جهش تولید فعالیتش آغاز شد.

حاجی زمانی با اشاره به تولید صنعتی اتانول از پرمیت مطرح کرد: الکل از پراستفاده‌ترین حلال‌ها در صنایع شیمیایی، دارو یی و غذایی است که عموما از فرایند تخمیر قند حاصل می‌شود. با این حال بدلیل کمبود منابع قندی و نیازمندی بسیار بالای کشور و جهان به این حلال جهت مصارف مختلف و بویژه تهیه محلول‌ها و ژل‌های ضدعفونی در بحران کرونای فعلی فرایند تولید اتانول از آب پنیر بسیار استراتژیک بنظر می‌آمد. زیرا علارغم مصارف بهداشتی به عنوان خط اول مهار کرونا می‌تواند به عنوان جایگزینی کامل یا جزیی سوخت‌های فسیلی در وسایل نقلیه با اتان و ل حاصل از فرایند، گردد که از مهمترین اهداف کشور‌های توسعه یافته و هم اکنون در حال انجام است.

مدیر مرکز شتابدهی تحقیقات و فناوری‌های نوین در صنایع غذا و دارو استان فارس ادامه داد: مساله مهم دیگر که در کشور‌های صنعتی دنیا در حال انجام است، میزان آلاینده‌های محیطی حاصل از سوخت‌های فسیلی است که با جایگزینی آن با بیواتانول این آلاینده‌ها را به ۲۰ درصد کاهش داده است.

وی با اشاره به کاربرد‌هایی این محصول تصریح کرد: این محصول به بحران ناشی از کمبود الکل در بازار بهداشتی حال حاضر کشور در بحران کرونا و به بحران ناشی از کمبود الکل در بازار دارویی حال حاضر کشور کمک می‌کند. از طرفی برطرف کردن نیازمندی صنایع شیمیایی و آزمایشگاه‌های کل کشور، جایگزینی کامل یا جزیی سوخت‌های فسیلی در وسایل نقلیه با بیواتانل و برطرف شدن مشکل زیست محیطی ناشی از پساب برخی شرکت‌های لبنی که به فرایند تغلیظ وپودر کردن آب پنیر مجهز نشده اند، از کار‌هایی است که این محصول می‌تواند انجام دهد.

حاجی زمانی با اشاره به سطح تکنولوژی این محصول خاطرنشان کرد: دستیابی به نمونه آزمایشگاهی کارآمد در محیطی که به محیط عملکرد واقعی شباهت دارد با انجام آزمایش‌های تکمیلی، همچنین اجزای اولیه فناوری در ابعاد و دقت واقعی و غیر آزمایشگاهی تهیه شده و برای آزمون نهایی و واقعی در کنار یکدیگر قرار گرفته اند.

مدیر مرکز شتابدهی تحقیقات و فناوری‌های نوین در صنایع غذا و دارو فارس در مورد بازار این محصول بیان کرد: بازار محصول در جهان می‌تواند مدل نسبتا مناسبی جهت برآورد بازار محصول در کشور ما است. در دنیا تولید سوخت‌های زیستی آنچنان اهمیت پیدا کرده است که مجمع جهانی اقتصاد در تلاش است که ایجاد این صنعت را در سطح منطقه‌ای در آمریکای شمالی، برزیل، هند و چین مورد حمایت قرار دهد. کل هزینه‌ها و بودجه این بخش توسط دولت‌ها سهام خصوصی و شرکت‌های بزرگ فدرال ایالات متحده به میزان ۱۲۳ میلیارد دلار توسط دولت‌های ملی و ایالتی برا‌ی توسعه کارخانه‌های سوخت زیستی، تأمین شده است.

وی ادامه داد: میزان تولید اتانول سوختی در جهان در سال ۲۰۱۶ به بیش از ۱۰۰ میلیارد لیتر رسیده است که ایالات متحده، برزیل، اتحادیه اروپا و چین، به ترتیب به عنوان بزرگترین تولیدکننده‌های آن هستند.

حاجی زمان در ادامه یادآور شد: پیش بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۴ تولید اتانول زیستی به بیش از ۱۳۴ میلیارد لیتر برسد. همچنین تا سال ۲۰۳۰ این میزان به ۲ برابر افزایش خواهد یافت. به همین نسبت درصورتی که کشور ما نیز قصد مستقل شدن از سوخت‌های فسیلی را داشته باشد با رشد مشابهی مواجه خواهد بود.

مدیر مرکز شتابدهی تحقیقات و فناوری‌های نوین در صنایع غذا و دارو فارس تاکید کرد: میزان کل الکل تولیدی در کشور تا قبل از شیوع کرونا حدود ۶۰ میلیون لیتر در سال بوده است در حالیکه تولید الکل (اتانول) در بازه زمانی ابتدای اسفند ماه (آغاز شیوع کرونا در کشور) تا سیزدهم فروردین ماه حاکی از تولید ۱۰ میلیون لیتر از این محلول بوده است. به عبارت دیگر تولید الکل پس از شیوع کرونا حدودا ۲ برابر افزایش یافته است؛ لذا محصول دارای بازار خرید قابل توجه در کشور است.

وی مطرح کرد: تولید اتانول در ایران و کشور‌های خاورمیانه از پسماند آب پنیر برای اولین بار صنعتی می‌شود و از این حیث حائز اهمیت بسیار است. با این حال در برخی کشور‌های پیشرفته اروپایی و آمریکا مانند ایرلند، سوئد، سوییس و نیوزلند برای بیش از ۲ دهه بصورت موفقیت آمیزی در حال انجام است.

حاجی مانی اظهار کرد: محققین در ایران و جهان فرایند تولید اتانول از آب پنیر را با میکروارگانیزم‌های خاصی مورد ارزیابی قرار داده و موفق به افزایش راندمان تولید در حد قابل مقایسه با مواد اولیه متداول مانند ملاس نیشکر و شربت ذرت شده اند.

وی ادامه داد: این کشور‌ها سالیانه میلیون‌ها تن آب پنیر را با فرایند تخمیر به اتانول زیستی تبدیل می‌کنند بگونه‌ای که متوسط برخی شرکت‌های تولید کننده اتانول از این فرایند به بیش از ۱۰ میلیون لیتر الکل در سال می‌رسد.

حاجی زمانی در خاتمه اظهار کرد: برای ادامه راه تجاری سازی حمایت کمیسیون بهداشت و درمان و کمیسیون صنایع مجلس شورای اسلامی در ارائه طرح به سازمان صندوق بازنشستگی کشوری و نهاد ذیربط این سازمان یعنی هلدینگ صنایع شیر ایران (مجموعه کارخانجات پگاه) و حمایت معنوی از طرح توسط هیئت نظارت شورای عالی انقلاب فرهنگی و سازمان حمایت مالکیت‌های معنوی و حمایت سازمان صنعت، معدن و تجارت لازم است.