شهید در جامعۀ ما مرده است. شهید فردی است که در راه اسلام کشته شده است. در جوشش خون شهید اثری از گفتمان و سلوک او نیست؛تنها چیزی که میجوشد، عکسها و لبخندهایی است که از او به جا مانده است.
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، علی رحیمی، عضو شورای مرکزی جنبش عدالتخواه دانشجویی؛ آخرش را اول میگویم؛ شهید در جامعۀ ما مرده است. شهید فردی است که در راه اسلام کشته شده است و تنها چیزی که جامعه ما از آن میفهمد مردن اوست. در جوشش خون شهید اثری از گفتمان و سلوک او نیست، تنها چیزی که میجوشد عکسها و لبخندهایی است که از او به جا مانده است. برای ما از او تصویری ساختهاند که حرفهایش لبه ندارد، بیخطر است، کسی را نمیترساند. قاب عکسی صورتی برایمان ساختهاند که هر وقت دلمان تنگ شد خاکش را بگیریم و فاتحهای بخوانیم.
اگر خیلی در زندگی شخصی به دشواری افتادیم احتمالا هر از چند گاهی برای فراگیری اصول زندگی شخصی و لبخند زدن در جامعه و داشتن حسی خوب، نگاهی به کتاب زندگیش بیندازیم. اما از آن شهیدی که امام میگفت از هر قطرۀ خونش انسانی مبارز و مصمم به وجود میآید یا آن شهیدی که قرار بود موتور محرک جامعه باشد، برایمان تنها لبخند باقی گذاشتهاند.
اینجا شهید بعد از شهادتش سانسور میشود. مدتهاست که از شهید، مبارزه و فریادش حذف شده است که گویی انگار از اساس چیزی برای مبارزه وجود ندارد؛ همۀ قلهها را فتح کردهایم. فریاد شهید قطع میشود و بعد از شهادتش چیزی که از او پر کاربرد میشود عکسهای اوست. عکسها و لبخندها کاربرد سیاسی- اقتصادی پیدا میکنند. تبدیل به پوسترهای انتخاباتی میشوند و سرتاسر شهر را پر میکنند. شهیدی که برایمان ساختهاند نظریهپرداز مصلحت است، ریش سفیدی است که تمام جریانهای سیاسی از علاقهمندان به گفتگو تا پیرمردان محافظهکار، از مستکبرین داخلی تا مفسدین و یقهسفیدها، از صاحبان مناصب دولتی و صندلیهای چرخدار تا جوانان بیکار، از اصحاب زور و زر تا کوخ نشینان و کارتنخوابها، زیر عبایش جا میشوند.
داشتن یک تصویر در کنار شهید دلیل اقناع و همراه کردن افکار عمومی میشود. به همین علت مفسدین هزینۀ بزرگداشت شهدا را میدهند. البته اشکالی هم ندارد؛ همه از شهید به اندازۀ خود سهمی میبرند و نباید سهمشان را نفی کنیم. از شهیدی که اخمش لرزه بر اندام کاخنشینان میانداخت، قابی ساختهاند که رهبران مذاکره و طلایهداران سازش، از مجاهدتهای با او خاطره میگویند و اشک میریزند.
هرچند "فریاد حلقوم بریده جاودانه است"، از این فریاد چیزی نمانده است. در عوض کتابهای زندگینامۀ شهدا ماهانه توسط ادارات دولتی خریداری میشود تا روی میز تکنوکراتها برود. در عوض عکس شهید را همهجا میبینید. سردر بنگاههای خیریۀ مفسدین، پشت شیشۀ بنز پسر سردار فلانی، پسزمینۀ آیفون نئوحزباللهیها، همه جا تصویر او هست. نامش را از زبان منبری تئوریسین اسلام لیبرال پای درس اخلاق میشنوید، از زبان مداح رانتخور پای روضه، از زبان کیفکشهای راهیافته به مجلس، از زبان همرزمانی که دیگر لباس رزم از تن کنده و آمادۀ کارزار انتخابات میشوند؛ نامش را همه جا میشنوید. اما داد و خشم شهید، لابهلای لبخندش گم میشود. از شهید مرزبندی نمیبینید. هرچیزی که اندکی سبد رأی همرزمانش را کوچکتر کند، زیر تیغ مصلحت میرود.
از حالا ششماه مانده به انتخابات، اصولگرایان بر سر مصادرۀ حاج قاسم با یک دیگر رقابت میکنند. انگار هرکسی که عکس صمیمانهتری با او داشته باشد توانایی بیشتری برای ادراۀ کشور دارد. اصولگرایان به عنوان مهمترین حامیان سازش و مذاکره، مسببین وضع موجود و نظریهپردازان وحدت، بیشترین تلاش را برای مصادرۀ شهید مقاومت میکنند. غافل از این که مقاومت سازش نمیشناسد. اشخاص قدرتطلبی که رانت و ویژه خواری از خط به خط دفتر زندگیشان مشهود است، پای ثابت روضههای حاج قاسم شدهاند. البته عجیب هم نیست. اینها در گرفتن انتقام خون شهیدشان هم مصلحت و امکان سازش را در نظر گرفتند.
شهیدی که برایمان ساختهاند از عشاق قراردادهای بینالمللی است. با اینکه میدانست تصویب FATF مسیرهای حیاتی اقتصادمحور مقاومت را میبندد، حاضر بود مقاومت را فدای مذاکره کند. البته توقعی هم از ما نمیرود. ما اجازه دادیم که اینگونه شود؛ اگر روز تشییع جنازۀ شهید وقتی روزنامۀ سازندگی تیتر زد "از لبنان تا ایران، جانم فدای ایران"، سردر روزنامه را کنده بودیم و نمیگذاشتیم شهید نهضت را قلب به شهید ایرانشهر کنند، وضعمان اینطور نمیشد. باید همان روز وحدت پوشالی را برهم میزدیم. باید آن روز فریاد میزدیم که شهید برای این میجنگید که لبنان و عراق را زیر پرچم ایران بیاورد نه برای تخیلات و فانتزیهای شما. افسوس که فقط سالگرد گرفتن را خوب یاد گرفتهایم.
امیدوارم همانطور که امام گفت خون شهید بیدارمان میکند، خون شهید نجاتمان دهد. مگر این که این خون، ما را از این وضعیت که شهید را تسخیر و بازیچۀ سهمخواهیهای این و آنش کردهاند برهاند.
نشریه قیام، دانشگاه تهران، ویژه نامه سالگرد شهادت حاج قاسم سلیمانی