گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو - احمد رضاپور؛ نشریه فوربس (Forbes) آمریکا از مشهورترین مجلههای اقتصادی جهان در گزارشی با عنوان «نیروی هوایی آمریکا اذعان کرد: پروژه جنگنده F-35 شکست خورده است» و به قلم «دیوید اکس» نوشت: نیروی هوایی ارتش آمریکا خواهان ساخت و توسعه جنگندهای سبک و مقرون به صرفه است تا جایگزین «صدها جنگنده F-16 دوران جنگ سرد» کند. «چارلز براون» فرمانده نیروی هوایی آمریکا گفت: نتیجه این کار میتواند ترکیبی از «جنگندههای گران قیمت نسل پنجم F-22 و F-35»و «جنگندههای ارزان قیمت» باشد.
اگر این طرح آشنا به نظر میرسد به این دلیل است که نسل قبلی [فرماندهان] در نیروی هوایی آمریکا نیز برنامه توسعه جنگندهای سبک و ارزان را جهت جایگزینی جنگندههای دوران جنگ سرد راه اندازی کرده و درصدد پیادهسازی ناوگان پنهانکار کوچک و پیشرفته [برای آینده] بودند. امّا نتیجه ۲۰ سال تحقیق و توسعه روی جنگنده پنهانکار جدید، تولید جنگندهای سنگینتر و گرانتر از نسل قبلی بود؛ چرا که شرکت لاکهید مارتین به عنوان سازنده آن و نیروی هوایی آمریکا جنگنده را به صورت مستمر با فناوری روز بسته بندی میکنند.
بله! ما درمورد جنگنده F-35 حرف میزنیم. این جنگنده ۲۵ تنی تبدیل به همان معضلی شده که روزی قرار بود با این جنگنده حل شود. مقامات نیروی هوایی ایالات متحده عنوان کردهاند که «اکنون آمریکا به جنگندههای جدید نیاز دارد که معضل جنگنده F-35 را حل کند.»
جنگنده F-35 با قیمت تقریبی هر فروند ۱۰۰ میلیون دلار جنگندهای بسیار گران است. اگر چه این جنگنده 《پنهانکار》 و 《حاوی سنسورهای پیشرفته》 است امّا غیرقابل اتکّا میباشد. «دان وارد» مدیر سابق برنامههای نیروی هوایی آمریکا گفت: «جنگنده F-35 جنگندهای سبک و مقرون به صرفه نیست.»
فرمانده نیروی هوایی آمریکا (فوریه ۲۰۲۱) گفت: «جنگنده F-35 مثل یک فِراری است. شما هر روز با ماشین فِراری خود سرکار نمیروید، تنها روزهای یکشنبه (روز تعطیل کشورهای غربی) آن را بیرون میآورید. F-35 جنگنده گران قیمت ماست. میخواهیم اطمینان پیدا کنیم که در جنگهای سطح پایین از آن استفاده نمیکنیم. درصدد آن هستیم که در میزان استفاده از این جنگندهها توازن برقرار کنیم.»
با این تعابیر، نیاز به جنگنده برای عملیاتهای روزانه وجود دارد. امروز تعداد ناوگان F-16 نیروی هوایی آمریکا با تعداد تقریبی ۱۰۰۰ جنگنده این نیاز را برآورده کرده است. ولی از سال ۲۰۰۱، ارتش آمریکا جنگنده F-16 جدیدی از کمپانی لاکهید مارتین خریداری نکرده است. جنگندههای F-16 ارتش آمریکا قدیمی هستند.
«ویل راپر» مقام ارشد نیروی هوایی آمریکا، ایده سفارش جنگندههای جدید F-16 را عملی کرد ولی ژنرال «براون» جلوی آن را گرفت. فرمانده نیروی هوایی آمریکا در این رابطه گفت که جنگنده کلاسیک بیشتری نمیخواهد.
ژنرال «براون» گفت: «بسیار مشکل است که جنگنده غیرپنهانکار و ۱۷ تنی F-16 با آخرین نسخه نرمافزاری روز ارتقاء پیدا کند.» فرمانده نیروی هوایی آمریکا در ادامه گفت: «ارتش به جای سفارش F-16 جدید باید ساخت جنگنده برای عملیاتهای سطح پایین را آغاز کند.»
اظهارات فرمانده نیروی هوایی آمریکا پذیرش ضمنی این عبارت است: «جنگنده F-35 شکست خورده است.» همانطور که دهه ۱۹۹۰ میلادی تصور میشد، مقرر بود ۱۰۰۰ جنگنده F-35 جایگزین تقریباً تمام جنگندههای تاکتیکی در سپاه تفنگداران، نیروی دریایی و نیروی هوایی ارتش آمریکا شوند.
نیروی هوایی آمریکا به ۱۸۰۰ جنگنده F-35 نیاز دارد تا جایگزین جنگندههای قدیمی F-16 و A-10 کند و ناوگان مقرون به صرفهای از ترکیب جنگندههای مخصوص عملیاتهای سطح بالا و پایین به همراه ۱۸۰ جنگنده پیشرفته دوموتوره F-22 تشکیل دهد.
نیروی هوایی آمریکا و کمپانی لاکهید مارتین در پروژه جنگنده F-35 شکست خوردند. پیچیدگی این جنگنده موجب افزایش هزینه شده است. این هزینه منجر به تاخیر در عملیاتیشدن جنگنده میشود. تاخیر به کمپانی توسعه دهنده زمان بیشتری میدهد که بر پیچیدگی ساخت آن اضافه کند. همین متعلقّات اضافه شده هزینه را بیشتر میکند. [و این چرخه به همین ترتیب ادامه دارد.]
نیروی هوایی آمریکا پانزده سال پس از اولّین پرواز F-35 تنها ۲۵۰ فروند از این نوع جنگنده دارد. بی دلیل نیست که ژنرال «براون» F-35 را یک جنگنده گران قیمت و بوتیکی در کلاس جنگندههای F-22 دانست.
رهبران پنتاگون اعلام کردند به عنوان بخشی از تغییر دیدگاه نظامی بر روی تهدیدات همتراز ایالات متحده ـــ منظور کشورهای روسیه و چین است ـــ نیروی هوایی و نیروی دریایی آمریکا باید سهم بزرگتری از بودجه نظامی ۷۰۰ میلیارد دلاری این کشور داشته باشد.
«دان گرازیر» تحلیلگر سازمان «نظارت بر دولت (POGO)» در واشنگتن گفت: «رویکرد F-35 در یک دوراهی قرار گرفته است. اگر میخواهیم ماشه را برای تولید یک جنگنده جدید بکشیم، موعد آن رسیده است.» نیروی هوایی آمریکا میتواند به تولید F-35 خاتمه دهد و دهها میلیارد دلار را به سمت ساخت یک جنگنده جدید هدایت کند.
اکنون یک سوال مهم در اینجا مطرح است: آیا نیروی هوایی آمریکا موفق به ساخت و توسعه یک جنگنده ارزان و سبک وزن خواهد شد؟ جنگنده جدید هم میتواند به سرنوشت آخرین پروژه ساخت یک جنگنده مقرون به صرفه ـــ منظور F-35 است ـــ دچار گردد و وزن، پیچیدگی و هزینه آن با گذر زمان بیشتر شود.
نویسنده در پایان پیرامون آینده نیروی هوایی آمریکا سناریوی جالبی ترسیم و این احتمال را عنوان میکند که پروژه ساخت جنگنده پیشرفته و ارزان قیمت برای سازمان رزم این کشور در یک دور باطل قرار بگیرد: در صورت وقوع این سناریو ـــ همانطور که قبلاً نیز اتفاق افتاد ـــ فرمانده آینده نیروی هوایی آمریکا احتمالاً در سال ۲۰۴۱ به خبرنگاران خواهد گفت: «جنگنده F-35 مثل یک فِراری است. شما هر روز با ماشین فِراری خود سرکار نمیروید!» فرمانده آینده نیروی هوایی آمریکا ممکن است درباره جنگندههای ۶۰ ساله F-16 اعلام کند: «نیروی هوایی باید جنگندهای سبک وزن و مقرون به صرفه اقتصادی توسعه بدهد!»