به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، با پایان یافتن ماه مبارک رمضان، تمام برکات و فضیلتهای آن نیز به پایان رسید و حسرت بر دل افرادی ماند که فیض زیادی از مهمانی خدا نبردند. شب آخر ماه؛ شب بسیار مبارکی است و برای این شب چند عمل تاکید شده است.
اول:
غسل
دوم:
زیارت امام حسین علیهالسّلام
سوم:
خواندن سورههای «انعام» و «کهف» و «یس» و گفتن صد مرتبه:
أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ
چهارم:
این دعا را که شیخ کلینی از امام صادق علیهالسّلام روایت کرده بخواند:
اللَّهُمَّ هَذَا شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ وَ قَدْ تَصَرَّمَ وَ أَعُوذُ بِوَجْهِکَ الْکَرِیمِ یَا رَبِّ أَنْ یَطْلُعَ الْفَجْرُ مِنْ لَیْلَتِی هَذِهِ أَوْ یَتَصَرَّمَ شَهْرُ رَمَضَانَ وَ لَکَ قِبَلِی تَبِعَةٌ أَوْ ذَنْبٌ تُرِیدُ أَنْ تُعَذِّبَنِی بِهِ یَوْمَ أَلْقَاکَ
خدایا این است ماه رمضان، که قرآن را در آن نازل کردی، اینک در حال گذشتن است، و من به ذات کریمانه ات پناه میآورم از اینکه سپیده این شب طلوع کند، یا ماه رمضان بگذرد، و نزد تو برایم نتیجه کار ناشایست یا گناهی باشد که بخواهی مرا به سبب آن روزی که ملاقاتت کنم عذاب کنی.
پنجم
دعای «یا مدبّر الامور» را بخواند:
یَا مُدَبِّرَ الأُمُورِ، یَا باعِثَ مَنْ فِی القُبُورِ، یَا مُجْرِیَ البُحُورِ، یَا مُلَیِّنَ الحَدِیدِ لِداوُدَ صَلِّ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَافْعَلْ بِی کَذا وَکَذا.
(و به جای «کذا و کذا» حاجات خود را بخواه و بگو):
اللَّیْلَة اللَّیْلَةَای تدبیرگر امور،ای برانگیزنده مردههای در گور،ای روان کننده دریاها،ای نرم کننده آهن برای داود، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و با من چنین و چنان کن.
(و به جای «چنین و چنان» حاجات خود را بخواهد و بگوید)
و دستهای خود را در وقت خواندن
«مُدَبِّر الاُمُور»
تا آخر به سوی آسمان بردار و این دعا را در حال رکوع و سجود و ایستاده و نشسته بخوان و آن را تکرار کن و در شب آخر ماه رمضان هم بخوان.
ششم
ماه رمضان را با دعاهای وداع، وداع گوید: دعاهایی که شیخ کلینی و شیخ صدوق و شیخ مفید و شیخ طوسی، و سیّد ابن طاووس (رضوان اللّه علیه) نقل کردهاند و شاید بهترین آنها دعای چهل و پنجم صحیفه کامله است..
سیّد ابن طاووس از امام صادق علیهالسّلام روایت کرده که هرکه در شب آخر ماه رمضان، آن ماه شریف را وداع گفته و بگوید:
اللَّهُمَّ لا تَجْعَلْهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنْ صِیَامِی لِشَهْرِ رَمَضَانَ وَ أَعُوذُ بِکَ أَنْ یَطْلُعَ فَجْرُ هَذِهِ اللَّیْلَةِ إِلا وَ قَدْ غَفَرْتَ لِی
خدایا این ماه را آخرین بار روزهام در ماه رمضان قرار مده، و به تو پناه میآورم از اینکه سپیده این شب سر زند، مگر اینکه مرا آمرزیده باشی.
پیش از آنکه سپیده بر آید، حق تعالی او را بیامرزد، و توبه و بازگشت نصیب وی کند.
سیّد ابن طاووس و کفعمی از حضرت رسول صلی اللّه علیه و آله روایت کردهاند که فرمود: هر که در شب آخر ماه رمضان، ۱۰ رکعت نماز به صورت دو رکعت (هر دو رکعت به یک سلام) بخواند، در هر رکعت سوره «حمد» را یک بار، و «قل هو اللّه احد» راه ۱۰ بار، و در هر یک از رکوع و سجود ۱۰ مرتبه بگوید:
سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکْبَرُ
و هنگامی که از ۱۰ رکعت فراغت یافت هزار مرتبه استغفار کند و پس از استغفار سر به سجده گذارد و در حال سجده بگوید:
یا حَیُّ یا قَیُّومُ، یا ذَا الْجَلالِ وَ الاِْکْرامِ، یا رَحْمنَ الدُّنْیا وَ الاْخِرَةِای زندهای پایندهای صاحب جلالت و بزرگواریای بخشاینده دنیا و آخرت
وَرَحیمَهُما، یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ، یا اِلهَ الاَْوَّلینَ وَالاْخِرینَ، اِغْفِرْ لَنا
و مهربان آن دوای مهربانترین مهربانانای معبود پیشینان و پسینیان
ذُنُوبَنا، وَتَقَبَّلْ مِنّا صَلواتَنا وَ صِیامَنا وَ قِیامَنا.
گناهانمان را بیامرز و نمازها و روزهها و شب زنده داریهامان را بپذیر.
* این نماز در شب عید فطر هم روایت شده است، ولی در این روایت آمده که تسبیحات اربعه را در رکوع و سجود به جای ذکر رکوع و سجود بخواند، و به جای «اغفر لنا ذنوبنا» تا آخر بگوید:
اغْفِرْ لِی ذُنُوبِی وَ تَقَبَّلْ صَوْمِی وَ صَلاتِی وَ قِیَامِی
گناهم را بیامرز، و روزه و نماز و شب زنده داریام را بپذیر
با توجّه به این که در روز آخر ماه رمضان، غالباً مردم قرآن را ختم میکنند، مناسب است که بعد از ختم قرآن دعای چهل و دوم «صحیفه سجّادیه» را بخوانند.
همچنین میتوانند این دعای مختصر را که از امیر مؤمنان (علیه السلام) نقل شده است بخوانند:
ا َللّهُمَّ اشْرَحْ بِالْقُرْآنِ صَدْری، وَاسْتَعْمِلْ بِالْقُرْآنِ بَدَنی، وَنَوِّرْ بِالْقُرْآنِ
خدایا سینهام را بوسیله قرآن بگشا و به کار انداز به دستورات قرآن بدنم را و روشن گردان بوسیله قرآن
بَصَری، وَ اَطْلِقْ بِالْقُرْآنِ لِسانی، وَاَعِنّی عَلَیْهِ ما اَبْقَیْتَنی، فَاِنَّهُ لا حَوْلَ
دیده ام را و باز کن به قرآن زبانم را و کمکم ده به (عمل) بدان تا زنده ام داری، زیرا هیچ
وَلا قُوَّةَ اِلاَّ بِکَ.
جنبش و نیرویی نیست جز به تو.
همچنین دعای دیگری که آن حضرت از رسول خدا (صلی الله علیه وآله) نقل کرده است بخواند:
اَللّهُمَّ اِنِّی اَسْئَلُکَ اِخْباتَ الْمُخْبِتینَ، وَاِخْلاصَ الْمُوقِنینَ، وَمُرافَقَةَ
خدایا از تو خواهم اطمینان و خشوع خاشعان درگاهت را و اخلاص اهل یقین و رفاقت
الاَْبْرارِ، وَاسْتِحْقاقَ حَقائِقِ الاْیمانِ، وَالْغَنیمَةَ مِنْ کُلِّ بِرٍّ، وَالسَّلامَةَ مِنْ
با نیکان و استحقاق پیدا کردن برای درک حقایق ایمان و نصیبی از هر خیر و سلامتی از
کُلِّ اِثْم، وَوُجُوبَ رَحْمَتِکَ وَعَزآئِمَ مَغْفِرَتِکَ، وَالْفَوْزَ بِالْجَنَّةِ.
هر گناه و لازم شدن مهر و رحمتت و موجبات آمرزشت و رسیدن به بهشت
وَالنَّجاةَ مِنَ النّارِ؛ و رهایی از دوزخ.
توبه
آنگاه توجه داشته باش که با بازگشتی صادقانه ماه را به پایان رسانده و از این پس با اهداف پروردگار و مولایت مخالفت نکنی.